تقلب در انتخابات، افغانستان را به بحران می‌برد

یک هفته تا برگزاری انتخابات باقی مانده است. انتخابات باید موفقانه و قابل قبول باشد؛ زیرا ضامن حفظ دولت و دست‌آوردهای دو دهه‌ی افغانستان، در بخش‌های اجتماعی و سیاسی است.

چالش‌های کوچک و بزرگ، موفقیت انتخابات را تهدید می‌کند. یک چالش ناامنی و تهدید طالبان است. نیروهای امنیتی و حکومت مسؤولیت دارند که با توجه به میزان تهدید و آسیب پذیری‌هایی که وجود دارد و آن‌که گروه‌های تروریستی، با برگزاری انتخابات مخالف کرده اند، تلاش کنند بهتر از انتخابات‌های گذشته، امنیت انتخابات را بگیرند. از هر امکان استفاده شود تا انتخابات در سراسر کشور موفقنامه برگزار شود.

چالش دیگر، عدم آمادگی کامل کمیسیون انتخابات، برای انتخابات فراگیر و نرسیدن موادهای انتخاباتی به مراکز رأی دهی است که کمیسیون انتخابات به عنوان نهاد برگزار کننده‌ی انتخابات باید با استفاده از تجربه‌ی انتخابات‌های گذشته این بار با تدابیر و شیوه‌های کارا با همکاری نهادهای امنیتی، موادهای انتخاباتی را در زمان مناسب، به سراسر کشور بفرستد و آمادگی کامل را برای برگزاری انتخابات بگیرد. بدون این‌‎ که برگه‌های رأی‌دهی کمبود شود یا ناقص در اختیار رأی دهندگان قرار بگیرد، این موادها در حد کافی، به مراکز رأی دهی فرستاده شود. انتظار مردم این است که این‌بار کمیسیون انتخابات، نارسایی‌هایی را که در انتخابات پارلمانی، از نظر تخنیکی و فنی وجود داشت مرتکب نشود.

چالش تقلب در انتخابات بسیار جدی است. اگر در بخش‌های دیگر مشکلات رفع شود یا آمادگی بهتر گرفته شود؛ اما برای شفاف برگزار شدن انتخابات، برنامه وجود نداشته باشد و جلو تقلب گرفته نشود، احتمال تقلب این بار بیشتر از گذشته متصور است. به دلیلی این ‌که در انتخابات ریاست جمهوری گذشته، کمیسیون انتخابات شریک تقلب بود و حکومت بی‌طرفانه عمل نکرد. با آن‌که پیامد آن برای افغانستان تشکیل حکومت توافقی شد و این حکومت در پنج‌سال گذشته، مصروف رقابت و جدال میان دو تیم تشکیل دهنده‌‌ی آن بود. چگونگی انتخابات پارلمانی و نتیجه‌ی آن نشان داد که کانال‌های  نفوذ؛ چه رسمی و غیر رسمی در کار کمیسیون انتخابات تأثیرگذار است. کمیسیون انتخابات قدرت آن را ندارد که مستقلانه عمل کند.

تجربه نشان داده است، کمیسیون انتخابات با آن‌که عنوان مستقل دارد اما به صورت‌های مختلف و در حد متفاوت، نتوانسته مستقلانه عمل کند و کانال‌های نفوذ در این کمیسیون وجود دارد که هم در اختیار حکومت است و هم در اختیار مخالفان حکومت. با توجه به این واقعیت‌ها، ممکن است که تیم هایی که از حکومت نمایندگی می‌کند یا در حکومت و کمیسیون انتخابات نفوذ دارند، از گزینه‌ی تقلب استفاده کنند. اگر شفافیت انتخابات حمایت نشود، نه تنها انتخابات مصدر ثبات و ممثل اراده‌ی مردم و تشکیل حکومت مورد قبول نمی‌شود؛ بلکه مبنای تنش، اختلافات و عامل فروپاشی دولت خواهد شد که افغانستان را یا در کام طالبان و جهاد گرایان سابق خواهد برد یا تجربه‌ی تلخ جنجال‌های انتخاباتی سال ۱۳۹۳، به گونه‌ای بدتر تکرار خواهد شد.

این چالش در حالی موفقیت انتخابات را تهدید می‌کند، که اختلافِ جدی میان تیم‌هایی انتخاباتی که نمایندگی از حاکمیت می‌کنند و تیم‌های انتخاباتی دیگر، در باره‌ی چگونگی نظارت بر انتخابات، هنوز حل نشده و سازوکاری سالم، برای نظارت از شفافیت و جلوگیری از تقلب، وجود ندارد.

نگران کننده‌‌تر این‌که نهادهای بین المللی و داخلی نظارت کننده‌ی انتخابات، به دلیل عدم حمایت؛ بر انتخابات نظارت نخواهند داشت یا اگر نقش بگیرند، این نقش ضعیف خواهد بود. بر بنیاد گفته‌های اعضای کمیسیون انتخابات، آمار مراکز رأی دهی، خلاف آن‌چه واقعیت دارد، اعلام شده است.

با توجه به این مشکلات، اگر انتخابات شفاف برگزار نشود یا با تقلب برگزار شود، انتخابات مبنای جنجال و بحران خواهد شد. با توجه به این‌که اراده‌ی تقلب در انتخابات و جود دارد و  جنگ‌سالاران سابق و جهادی‌هایی که در تیم ثبات و همگرایی جمع شده اند، پیش از انتخابات، خود را برنده می‌دانند؛ اگر نتیجه‌ی انتخابات طوری دیگر باشد، آن‌ها غایله‌ی بزرگ خلق خواهند کرد.

 جهادی‌ها و زورمندانی که در جریان مذاکرات و طالبان با این گروه، همنوا شده بودند، حتا به قیمت حاکم کردن طالبان با انتخابات مخالف می‌کردند و حالا تهدید می‌کنند؛ اگر نتیجه‌ی انتخابات به نفع آن‌ها نباشد، به هرکاری دست می‌زنند.

برای این‌که انتخابات شفاف برگزار شود و اختلافات موجود میان سیاسیون که به دو قطب حامی نظام و مخالف آن مبدل شده اند، حل شود؛ دولت در کام طالبان سقوط نکند و تجربه‌ی نامیمون انتخابات گذشته‌ی ریاست جمهوری و تشکیل حکومت «دو پارچه‌ی حکومت وحدت ملی» بار دیگر تکرار نشود، بهترین راه این است که نامزدان و رهبران سیاسی که در هر تیم انتخاباتی که شریک هستند، به چگونگی نظارت از انتخابات و این‌که انتخابات درست برگزار شود، توجه کنند. هر چند فرصت اندک است؛ اما این تنها گزینه‌ی باقی مانده است که می‌تواند انتخابات را از تقلب نجات دهد و از بروز بحران و اختلافات، پس از انتخابات جلوگیری کند. با توجه به این وضعیت، که اختلاف شدید سبب نادیده گرفتن حفظ شرایط موجود و دولت شده و همنوایی میان جهادی‌ها و طالبان وجود دارد؛ اگر انتخابات شفاف برگزار نشده و بحران ایجاد شود، این خطر وجود دارد که بازهم یک حکومت توافقی دیگر به وجود آید؛ یا از وضعیت آشفته و موضع گیری‌های ناسنجیده شده‌ی احتمالی، جهادگرایان و طالبان استفاده کرده و دولت متلاشی‌شود.