گفت‌وگو پشت درهای بسته؛ دیدار دو هیئت در دوحه، تنها راه‌گشای مذاکرات بعدی خواهد بود

علی شیر شهیر
گفت‌وگو پشت درهای بسته؛ دیدار دو هیئت در دوحه، تنها راه‌گشای مذاکرات بعدی خواهد بود

نشست دوحه با محور صلح که امروز -شنبه، ۲۶ سرطان-، میان هیئت بلندرتبه‌ی حکومت افغانستان و هیئتی به نمایندگی از گروه طالبان در قطر برگزار شده بود، پس از نشت گشایشی آن، باقی گفت‌وگوها، پشت در‌های بسته ادامه یافت.

هر دو طرف گفت‌وگوکننده، تأیید کردند که هیئت‌ شرکت‌کننده‌ی آن‌ها در این گفت‌وگوها، تصمیم‌گیرنده و باصلاحیت است.

مقام‌های حکومت افغانستان، هیئت شرکت‌کننده‌ی این نشست را باصلاحیت خوانده و تأکید کرده ‌اند که این هیئت، می‌تواند به نمایندگی از افغانستان، روی مسئله‌های مختلف، گفت‌وگو کرده و تصمیم نهایی را بگیرد.

ملاغنی برادر، رییس هیئت طالبان نیز، گفته است که آن‌ها یک تیم گفت‌وگوکننده‌ی قوی را تشکیل داده اند که مقام‌های رده‌ی نخست طالبان در آن حضور دارند.

گفته می‌شود که پس از پایان نشست گشایشی امروز، ادامه‌ی بحث در گروه‌های هفت‌نفری میان دو طرف در پشت دروازه‌های بسته ادامه یافته است.

پیش از این، سیدسعادت منصور نادری، وزیر دولت در امور صلح افغانستان، گفته بود که این نشست برای دو روز خواهد بود و آجندای اصلی، روی مسائل اساسی از جمله آتش‌بس متمرکز خواهد بود؛ اما، هنوز روشن نیست که در نشست امروز، روی چه موردهایی گفت‌وگو شده و آیا این گفت‌وگوها نتیجه‌ای در پی داشته است یا خیر.

هیئت عالی‌رتبه‌ی دولت افغانستان به رهبری عبدالله عبدالله، رییس شورالی عالی مصالحه‌ی ملی و هیئت گروه طالبان، به رهبری ملابرادر، گفت‌وگوهای صلح را در جلسه‌ای که تنها این دو هیئت حضور دارند، صبح امروز در دوحه‌ی قطر آغاز کردند.

عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی افغانستان، گفته است که با آغاز نشست دوحه میان هیئت‌های باصلاحیت، گفت‌وگوهای صلح افغانستان وارد مرحله‌ی جدید شده است.

آقای عبدالله پس از پایان افتتاحیه‌ی این نشست، در تویترش نوشت: «با اعتماد ما به خداوند متعال و به خاطر صلح در کشور مان، امروز با شروع جلسه‌ی سطح بالا در دوحه، مذاکرات افغانستان وارد مرحله‌ی جدیدی شد. ما از دولت قطر و همه مجریان برای تلاش‌های شان تشکر می‌کنیم.»

از سویی هم، او، در سخنانش در گشایش این نشست، گفت که «هیئت گفت‌وگوکننده‌ی جمهوری افغانستان، این صلاحیت و صلابت را دارد که به نمایندگی از مردم افغانستان، در باره‌ی همه مسائل… که ما را در رسیدن به فیصله‌ی نهایی کمک می‌کند، مذاکره کند.»

رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی، گفت که تفاوت دیدگاه در مورد دست‌آوردهای چند دهه‌ی گذشته، میان حکومت و گروه طالبان وجود دارد؛ اما این تفاوت نظر، باید در معرض قضاوت مردم قرار بگیرد.

آقای عبدالله، تصریح کرد: «مردم افغانستان به کمک جامعه‌ی جهانی، در سال‌های پسین دست‌آوردهای زیادی مثل حق رأی در تعیین زعیم ملی و سرنوشت سیاسی، حقوق و آزادی‌های زنان، حقوق اقلیت‌ها، آزادی بیان، حقوق قربانیان جنگ و سایر پیش‌رفت‌ها داشته اند. می‌دانیم که برداشت از این دست‌آوردها بین ما متفاوت است؛ اما باید تفاوت نظریات ما در معرض اراده و قضاوت جمعی مردم قرار گیرد. ما باید از تحمیل برداشت و نظریات خود به گونه‌‌ی غیر صلح‌آمیز، خودداری کنیم.»

در این سو، ملاغنی برادر، می‌گوید که در کنار عدم پیش‌رفت در گفت‌وگوهای صلح، به حفظ امید نیاز است و آن‌ها، تلاش می‌کنند تا گفت‌وگوها را به مؤفقیت برسانند. ملا برادر، گفت که افغانستان خانه‌ی مشترک همه افغان‌ها است و برای اتحاد ملت، باید تلاش شود و به عدم اعتماد، باید پایان داده شود.

از سویی هم، شب گذشته، زلمی ‌خلیل‌زاد، فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا برای صلح افغانستان هم با هیئت دولت افغانستان دیدار کرده است. آقای خلیل‌زاد در دوحه به سر می‌برد؛ اما در نشست دو هیئت که هم اکنون جریان دارد، حضور ندارد.

قرار بود، حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان و شماری دیگری از سیاست‌مداران هم‌رکاب این هیئت باشند؛ اما چند ساعت پیش از پرواز هیئت مذاکره‌کننده، فهرست اعضای این هیئت تغییر کرد.

تأثیر دیدار دو هئیت بر گفت‌وگوهای صلح

شماری از مقام‌های شورای عالی مصالحه‌ی ملی افغانستان، می‌گویند که روند صلح در یک نشست و یا یک روز و چندروز، به نتیجه نخواهد رسید و نشست این هئیت‌های باصلاحیت از هر دو طرف، در واقع، راه‌گشایی برای گفت‌وگوهای بعدی خواهد بود.

اسدالله سعادتی، معاون شورای عالی مصالحه‌ی ملی، می‌گوید که هدف سفر این هیئت عالی‌رتبه‌ی دولتی به دوحه، این بوده است که بن‌بست نسبی به‌وجودآمده در گفت‌وگوهای صلح بشکند و راه برای گفت‌وگوهای جزئی‌تر باز شود.

آقای سعادتی تصریح می‌کند: «اگر طرف مقابل واقعا علاقه‌مند شکستن بن‌بست نسبی به‌وجود‌آمده در مذاکرات صلح باشد، گفت‌وگوهای هر دو هیئت بلندرتبه، می‌تواند، راه را برای مذاکره‌ی جدی‌تر و جزئی‌تر باز کند.»

به گفته‌ی او، هدف دیگر سفر این هئیت، این است که روشن شود، طالبان چه اندازه عزم گفت‌وگوهای واقعی را دارند و هم‌چنان به این گروه اطمینان داده شود که اعضای گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان، باصلاحیت و تصمیم‌گیرنده اند.

این عضو شورای عالی مصالحه‌ی ملی افغانستان تصریح می‌کند؛ با شناختی که از طالبان دارد، نسبت به نتیجه‌ی این نشست دوروزه در دوحه، خوش‌بین نیست. او تأکید دارد؛ تفاوت زیادی که میان دیدگاه دو طرف وجود دارد، رفتن هیئت افغانستان تنها اتمام‌حجت حکومت به طالبان، جامعه‌ی بین‌الملل و مردم افغانستان خواهد بود.

اقای سعادتی گفت: «چیزی که در این دو روز در دوحه صورت می‌گیرد، من شخصا به آن خوش‌بین نیستم. بین دیدگاه‌های دو طرف، تفاوت کلانی وجود دارد، به ویژه در بخش‌های ارزشی و گفتمانی، نوعیت نظام و این مسائل.»

ادامه‌ی خشونت‌ها هم‌زمان با گفت‌وگوها

هم‌زمان با برگزاری گفت‌وگوهای صلح میان هیئت گفت‌وگوکننده‌ی صلح افغانستان و گروه طالبان، میدان‌های جنگ در افغانستان هم‌چنان داغ است.

شماری از کاربران شبکه‌های اجتماعی، گفته ‌اند که با آغاز نشست دوحه، جنگ نیز در افغانستان شدت گرفته است. بلال سروری، خبرنگار افغانستانی، در تویترش نوشته است: «هم‌زمان با آغاز گفت‌وگوهای صلح در دوحه، خون‌ریزی در افغانستان هم‌چنان ادامه دارد. خمپاره، توپ‌خانه، آرپی‌جی، نارنجک دستی، گلوله، بمب کنارجاده‌ای و حملات هوایی هم‌چنان از مردم و غیرنظامیان در افغانستان، کشته و زخمی‌شدن می‌گیرد.»

در حال حاضر، جنگ و خشونت در بیش‌تر نقاط افغانستان ادامه دارد و در کنار نبرد مستقیم میان نیروهای افغانستانی و طالبان، این گروه انفجارهایی را نیز در گوشه‌گوشه‌ی کشور راه‌اندازی می‌کند. در تازه‌ترین ن

مورد، انفجاری امروز در ولایت سمنگان، یک کشته و ۹ زخمی بر جای گذاشت.

با این حال، داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی، روز گذشته حین رفتن به دوحه‌ی قطر، در یک نشست خبری، گفت که «فشارهایی وجود دارد که تمام تمرکز روی جنگ صورت گیرد؛ اما ما هنوز بر این باور استیم که هنوز فرصتی است که یک صلح مورد قبول به دست بیاید.»