بیش‌تر از چهار ماه می‌شود که شهروندان افغانستان، زیر حاکمیت طالبان زندگی می‌کنند؛ گروهی که با وضع محدودیت‌های بی‌سابقه بر زندگی فردی و اجتماعی شهروندان، از هر سو زندگی را برای مردمان این کشور تنگ‌تر کرده است.
در ادامه‌ی محدودیت‌هایی که از سوی طالبان بر شهروندان افغانستان به ویژه زنان وضع شده، به تازگی وزارت امر به معروف و نهی از منکر این گروه، دستورالعملی را منتشر کرده که در آن به رانندگان موترهای شهری دستور داده شده که؛ زنان بدون حجاب و هم‌راه محرم مرد را در مسیر طولانی بیش از ۴۵ مایل سوار نکنند.
این در حالی است با به‌قدرت‌رسیدن طالبان، آن‌ها، مانع رفتن دختران به مکتب و دانش‌گاه شده و زنان را از کار و فعالیت‌های سیاسی-اجتماعی و مدنی محروم کرده اند.
وضع محدودیت‌های تازه از سوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان، واکنش‌های جدی‌ای را در داخل افغانستان به هم‌راه داشت. زنان و دختران افغانستانی، می‌گویند که طالبان به جای صدور دستورالعمل در مورد لباس زنان، باید تلاش کنند که شهروندان کشور را از گرسنگی نجات بدهند.
حمیده مهردل، باشنده‌ی ناحیه‌ی سیزدهم شهر کابل، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید: «اولا دختران بی‌حجاب ازخانه بیرون نمی‌شوند، اگر بیرون هم شوند، طالبان باید موضوع حجاب را قبلا مشخص می‌کرد که چه گونه زنان باید لباس بپوشند. آیا طالبان فکر نمی‌کنند که از شریعت اسلامی سوءاستفاده می‌کنند؟»
به گفته‌ی بانو مهردل، در حالی که شهروندان کشور با گرسنگی و مرگ دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ طالبان تنها به فکر محدودکردن زنان استند؛ مکتب، دانش‌گاه، حق کار و مشارکت اجتماعی را از آن‌ها گرفته اند. «مه فکر می‌کنم که طالبا فقط به خاطر قیدکردن زنان وارد کشور شده اند.»
بسیاری از زنان و دختران به این باور استند که طالبان بیش از حد در زندگی شان مداخله می‌کنند و با گذشت هر روز، آزادی‌های فرد و اجتماعی را از آن‌ها می‌گیرند.
زهرا، دیگر باشنده‌ی شهر کابل، می‌گوید که طالبان ۸۰ درصد آزادی‌های زنان را سلب کرده و روز‌به‌وز زندگی را برای شهروندان و به ویژه زنان ودختران تلخ‌تر می‌کنند. «طالبان صد در صد در زندگی شخصی و نوع پوشش لباس زنان مداخله کرده اند. حجاب را باید مردم دوست داشته باشند؛ نه این که بخواهید با زور بالای مردم تطبیق کنید.»
او تأکید می‌کند که اگر رانندگان زنان و دختران را سوار نکنند، آن‌ها میتوانند از طریق دیگر مسیر خود را طی کنند؛ این گونه رانندگان زیان مالی می‌بینند.
زهرا، باشنده‌ی دیگر شهرکابل، می‌گوید: واژه‌ی دختران بی‌حجاب در افغانستان نادرست است و من فکر می‌کنم موترداران شهری، باید وظیفه‌ی خود را انجام بدهند.
«مه به دخترا گفته نمی‌تانم که حجاب بپوشند، نان ما به سواری بسته است»
دستورالعمل جدید طالبان نه تنها سبب افزایش محدودیت‌هایی برای زنان و دختران در افغانستان شده که سبب نگرانی رانندگان موترهای شهری نیز شده است؛ زیرا کار و درآمد رانندگان نیز به همین مسافران بستگی دارد.
هم‌چنان در بخش دیگری از این دستورالعمل، آمده است که رانندگان نباید موسیقی پخش کنند و موترهای شان را در وقت نماز در جایی مناسب برای ادای نماز متوقف کنند. رانندگان می‌گویند؛ محدودیت‌هایی که از سوی طالبان به بهانه‌ی دین وضع می‌شود، هیچ جنبه‌ی قانونی و دینی ندارد و عملی نیست.
اسحاق عباسی، از تکسی‌ران‌های شهر کابل که شدیدا از دستورالعمل تازه‌ی گروه طالبان ناراحت است، می‌گوید، در شرایطی که پس از آمدن طالبان، کار و زندگی مردم نابود شده، چنین محدودیت‌هایی، گرسنگی و بی‌کاری را افزایش خواهد داد.
او می‌گوید: «کاش همان دخترانی بی‌حجاب در موتر بالا شوند، فعلا با حجاب و بی‌حجاب گم است، کاروبار نیست. اگر دختر بی‌حجاب در موتر من سوار شود، نمی‌توانم بگویم تو لباس خود را تبدیل کن تا من تو را انتقال بدهم، اگر چنین هم بگویم، می‌گویند تو را سیری زده. کار ما با مردم و شهروندان کشور گره خورده، حتا اگر برهنه هم سوار تکسی شوند، مجبوریم بالا کنیم.»
سید حسین، یکی دیگر از رانندگان در شهر کابل، می‌گوید که افرادی که رأس وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان قرار دارند، خود شان حتا تحصیلات ابتدایی ندارند؛ آن وقت می‌خواهند در مورد لباس و نوع پوشش زنان محدودیت وضع کنند.
از او پرسیدم که آیا پس از صدور دستورالعمل طالبان، هنگام مسافرکشی موسیقی گوش می‌دهد، گفت: «خودم شخصا آهنگ گوش می‌کنم؛ اما به خاطر حفظ جانم، وقتی در ایست‌گاه بازرسی طالبان رسیدم، خاموش می‌کنم.»
این در حالی است که افراد طالبان در بسیاری از ولایت‌ها به رانندگان ریکشا‌ها اجازه نمی‌دهند که زنان و مردان را یک‌جایی انتقال دهند و افرادی که از این قوانین سرپیچی کنند، مجازات می‌شوند.
رضوانه از باشندگان شهر هرات، می‌گوید که طالبان نباید پیش از این کارهایی را انجام دهند که مردم به ویژه زنان و دختران افغانستان از آن‌ها متنفر شوند و به جای وضع محدودیت‌های ویران‌کننده، به دختران و زنان اجازهی درس و کار را بدهند تا آن‌ها در آبادی کشور سهم داشته باشند.
هرچند تلاش کردم که دیدگاه وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان را در مورد این دستورالعمل داشته باشم؛ اما آن‌ها از صحبت در این مورد خودداری کردند. با این حال اما ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان و معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که تا هنوز چنین فرمانی به این وزارت نرسیده است.
هم‌زمان با وضع محدودیت‌ها از سوی طالبان، شماری از زنان فعال جامعه‌ی مدنی و سیاسی پیوسته با راه‌اندازی گردهمایی‌های اعتراض در برابر اقدامات طالبان مخالفت کرده/ می‌کنند.
هدا خموش، شاعر و فعال حقوق زن، یکی از این بانوان است که در ماه‌های گذشته بارها به خیابان برآمده و برای حقوق زنان و دختران کشور دادخواهی کرده است.
بانو خموش، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که طالبان هر روز به بهانه‌ها و دلیل‌های غیرمنطقی شان، زنان را حذف می‌کنند، دست‌آوردهای بیست‌ساله‌ی زنان را از بین برده و آزادی‌های فردی و اجتماعی شان را سلب کرده اند.
به باور او، طالبان، زنان افغانستان را نادیده گرفته نمی‌توانند. «طالبان ثابت کردند که آن‌ها هنوز چیزی از علم و دانش و سرعت رشد تکنالوژی نمی‌دانند. حذف‌کردن و حق‌ندادن در بنیاد و شعور این‌ها است که نمی‌توانند از این امر پیروی نکنند.»
همین محدودیت‌های طالبان سبب شده که هدا خموش در چهار ماه گذشته، تجارت کوچکی را که داشت از دست بدهد و دروازه‌ی انتشارات را خود را بسته کند.
از سویی هم، ژولیا پارسی، از دیگر زنان فعال مدنی در کابل، می‌گوید که طالبان در بیست سال گذشته هیچ تغییری نکرده اند و هنوز که هنوز است به لباس زنان، درس و تعلیم دختران و هم‌چنان به ریش و موی مردان گیر می‌دهند.
او نیز، تأکید می‌کند که بهتر است طالبان به جای وضع محدودیت‌ها، زمینه‌ی کار و تحصیل را فراهم کنند. « خوش‌بختانه ما زنان بیست سال قبل نیستیم و اجازه نمی‌دهیم که حق ما را پای‌مال کنند. تا حق خود را نگرفتیم، از اعتراضات خود دست نمی‌کشیم.»
