گفتوگو با جنرال مرادعلی مراد
بخش پنجم
اشاره: این گفتوگو، بر اساس گفتههایی از جنرال مرادعلی مراد و پژوهشهایی نوشته شده است نویسنده انجام داده. نویسنده، تلاش کرده است با کنار هم گذاشتن پژوهشها و اظهارات این جنرال ارتش، بهروایت روشنتری از جنگ افغانستان برسد.
در ادامهی گفتوگو به دنبال دریافت دلایل جنگ در زونهای مختلف افغانستان، از او، در مورد دلایل جنگ در جنوب بهخصوص کندهار و هلمند میپرسم؛ دو ولایتی که خاستگاه دور اول و دوم طالبان بود و رهبر طالبان –ملاعمر-، در زمان حاکمیت این گروه در افغانستان، از کندهار به صفت امیرالمؤمنین، خیر و صلاح مردم افغانستان را تعیین میکرد و توسط حاکمیت اجرایی این گروه از کابل، بر مردم اعمال میشد.
این جنرال ارتش، ضمن مداخلات پاکستان و تنشهای موجود بین قبایل پشتون بر سر گرفتن قدرت در افغانستان، مواد مخدر و مافیای مواد مخدر را که متشکل از سران محلی استند، در بهوجودآمدن و رشد دوبارهی طالبان دخیل میداند. بهباور جنرال مرادعلی مراد، سود هنگفتی که مافیای مواد مخدر در تبانی با گروههای تروریستی از کشت تریاک در دشتهای حاصلخیز هلمند و کندهار میگیرند، از دلایل اصلی به وجود آمدن جنگ در این نقاط افغانستان است. بهگفتهی وی، برخی از مقاماتی که چرخهی کشت و قاچاق تریاک در جنوب را رهبری میکردند، در داخل حکومت مرکزی بودند و مهرههایی از حکومت را در دست داشتند. او اما نام مشخصی از این افراد نمیبرد.
پیش از این، گزارشهایی در رسانههای جهانی و داخلی به نشر رسیده است که از دست داشتن مهرههایی در حکومت و افراد بانفوذ در تولید و قاچاق مواد مخدر نام برده است. روزنامهی نیویارک تایمز، در شمارهی ۱۹ ماه نوامبر ۲۰۰۴، فهرستی از مقامات افغانستان را به نشر رساند که احمدولی کرزی- برادر رییسجمهور کرزی،- عارف نورزی، وزیر سابق سرحدات افغانستان، جنرال محمد اکرام خاکریزوال، فرماندهی امنیهی سابق کندهار و کابل و والی سابق هلمند -شیر محمد آخوند-، را از جمله گردانندگان اصلی چرخهی تولید و قاچاق مواد مخدر نام برده بود.
احمدولی کرزی که از او، بهعنوان «پادشاه تریاک افغانستان» نام برده میشود، یکی از مهرههای اساسی چرخهی قاچاق مواد مخدر افغانستان در منطقه و جهان یاد شده است و گزارشهایی وجود دارد که او، در تبانی با مافیای جهانی مواد مخدر و برخی کشورها، پایهی اصلی قاچاق مواد مخدر افغانستان بهمنطقه و جهان را بهعهده داشته و از این راه، بهسرمایههای هنگفتی رسیده است. هر چند پالیسی دولت جدید و کشورهای همکار در افغانستان، مبارزه با مواد مخدر تعریف شد و وزارتی نیز برای مبارزه با این پدیده بهوجود آمد؛ اما این همه، فقط برای ایجاد سازوکار برای دور زدن قانون بود و برادر کرزی که حمایت دولت را با خود داشت، توانست با استفاده از تریاکی که در افغانستان تولید میشود، تبدیل به یکی از مافیای جهانی مواد مخدر شود.
معضل مواد مخدر، یکی از دلایل اصلی تداوم جنگ در افغانستان شمرده میشود؛ معضلی که نه تنها دستهای داخلی، بلکه مافیای بینالمللی نیز از آن سود میبرند.
از زمان بهوجود آمدن حکومتهای کمونیستی در افغانستان و ایجاد نا امنی در برخی ولایتهای این کشور به دلیل نبود تسلط دولت مرکزی، کشت مواد مخدر شکل غیر قانونی به خود گرفت و پای مافیای این مواد را به افغانستان کشاند. بر اساس تحقیقات انجام شده، افغانستان از سال ۱۹۹۲م، به یکی از کشورهای مهم تولیدکنندهی مواد مخدر تبدیل شد که در دورهی حکومت جدید –پس از ۲۰۰۱م-، در صدر کشورهای تولیدکنندهی این مواد قرار گرفت.
در زمانی که طالبان تقریبا بر همه نقاط افغانستان حاکمیت داشتند، کشت و تولید تریاک عمومیت پیدا کرد و این گروه، هیچ پالیسیای علیه آن وضع نکرد. پس از شکست طالبان و وارد شدن سربازان نزدیک به پنجاه کشور جهان در چوکات ناتو در افغانستان، انتظار میرفت جلو کشت و قاچاق مواد مخدر گرفته شود اما؛ نهتنها که اقدامات صورت گرفته علیه آن کافی نبود، بلکه به افزایش آن نیز انجامید. طوری که حضور نیروهای خارجی در ولایتهای افغانستان، تأثیر مستقیمی بر افزایش تولید تریاک گذاشت و هلمند که بیشترین نیروهای خارجی امریکایی و انگلیسی در آن حضور داشتند، تبدیل به محلی شد که ۵۰ درصد تریاک افغانستان را تولید کند.
کشت و قاچاق مواد مخدر، طی دست کم دو دههی اخیر، بهیکی از منابع عمدهی عایداتی گروههای تروریستی و مردم محلی افغانستان تبدیل شده است. در پژوهشی که واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان دو سال پیش انجام داده است، گفته شده که بیش از نیم میلیون نفوس افغانستان از راه کشت و تولید مواد مخدر امرار معیشت میکنند که این تعداد، بیشتر از نیروهای امنیتی در افغانستان است.
این نیم میلیون نفوس، بیشتر دهقانان و زمینداران را تشکیل میدهد؛ این که چقدر آدم در پروسهی قاچاق و پروسس انواع مواد مخدر مصروفاند، هنوز روشن نیست. بر اساس دریافتهای واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان، کشاورزان این کشور، تنها در سال ۲۰۱۸م، ۶۰۰ میلیون دالر از کشت و تولید موارد مخدر بهدست آوردهاند؛ مقدار هنگفتی که بیشتر آن به جیب مافیای مواد مخدر واریز میشود؛ مافیاییکه در تبانی با گروههای تروریستی چرخهی این پول را میچرخانند.
بهاساس گفتههای جنرال مرادعلی مراد که عملا در نبردهایی در هلمند و کندهار حضور داشته است، مناطق وسیع این دو ولایت، بیشتر از سوی افراد بانفوذ محلی با همکاری گروههای تروریستی، تبدیل به مناطق نا امن و محلی برای تولید مواد مخدر شده است.
این جنرال ارتش، همچنان موجودیت فرهنگ بومی و اشتراکات فرهنگی مردم جنوب با طالبان را، از دلایل دیگر میداند که در بهوجود آمدن و قدرت گرفتن دور دوم طالبان نقش داشته است.
کندهار، طی دو قرن اخیر، ولایت قدرتخیز افغانستان بوده است که طالبان نیز پس از ورود از پاکستان، از همین ولایت تقویت شده و به هدف تصرف کابل لشکرکشی کردند.