هواپیمای مسافربری نوع بوئینگ ۷۳۷ متعلق به خطوط هواپیمایی اوکراین، روز چهارشنبه (۱۸ جدی) پس از بلند شدن از میدان هوایی تهران، در حالی که آتش گرفته بود، سقوط کرد و تمام ۱۷۶ سرنشین آن به شمول ۱۳ نفر از شهروندان افغانستان، کشته شدند.
با آن که دولت ایران، علت سقوط این هواپیما را، مشکلات فنی عنوان کرده بود؛ اما سرانجام پذیرفت که این هواپیما در یک اقدام اشتباه نظامی، از سوی این کشور سقوط داده شده است. دولت ایران سه روز پس از سقوط هواپیما اعتراف کرد که نیروهای نظامی این کشور، به صورت اشتباهی این هواپیما را هدف موشک قرار داده اند.
وزارت خارجه‌ی افغانستان، روز شنبه (۲۱ جدی) با نشر اعلامیه‌ای، از تمام کشورهایی که در نتیجه‌ی سقوط هواپیمای مسافربری نوع بوئینگ ۷۳۷ متعلق به خطوط هواپیمایی اوکراین، متضرر شده اند، خواسته است تا برای تضمین شفافیت، حساب‌دهی، فراهم‌سازی اطلاعات مورد نیاز و کمک به خانواده‌های قربانیان، هماهنگی شان را گسترش دهند.
در پرواز این هواپیما ۱۶۷ مسافر و ۹ نفر خدمه‌ی پروازی بودند که همه آن‌ها جان خود را از دست دادند. ۱۴۶ نفر از مسافران این هواپیما، گذرنامه‌ی ایران، ۱۰ نفر گذرنامه‌ی افغانستان، ۵ نفر گذرنامه‌ی کانادا، ۴ نفر گذرنامه‌ی سویدن و ۲ نفر گذرنامه‌ی اوکراین داشتند. هر ۹ نفر خدمه‌ی پرواز هم تبعه‌ی اوکراین بودند. این در حالی است که صدیق صدیقی، سخن‌گوی ریاست‌جمهوری افغانستان تعداد کشته شدگان افغان را سیزده نفر عنوان کرده است. تعداد زیادی از مسافران ایرانی این پرواز دارای تابعیت دوگانه بودند و ۱۴۶ نفر ذکر شده بنا به گفته‌ی مقام‌های رسمی، با گذرنامه‌ی ایران در این کشور وارد شده بودند.
نکته‌ی قابل تأمل این است که از ساعات آغازین انتشار این خبر و حضور اتباع افغانستانی در این پرواز، آیا دولت افغانستان به اندازه‌ی اوکراین، بریتانیا، کانادا و سویدن از امکانات دیپلماسی خود بهره جسته و چقدر توانسته است در این زمینه نقش بین‌المللی خود را ایفا کند.
نه تنها وظیفه‌ی دولت افغانستان است که در مورد این حادثه باید همکار کشورهای متضرر باشد؛ بلکه شهروندان افغانستان و نهادهای مدنی این کشور، مسؤولیت دارند که در قبال این حادثه دادخواهی کنند.
با تأسف، رسانه‌های افغانستان هم به عنوان رُکن چهارم در حکومت‌های سیاسی جهان نیز نتوانسته اند بازتاب درستی از این حادثه داشته باشند. تمام رسانه‌های افغانستان اعم از رسانه‌های تصویری و چاپی، نتوانستند رسالت خود را در زمینه‌ی بازتاب و دادخواهی برای قربانیان افغانستانی این حادثه انجام بدهند.
در حال حاضر گزارش‌هایی از داخل ایران و مقامات ایرانی به نشر رسیده است که «بستگان ۱۳۰ نفر از جان‌باختگان از مجموع ۱۴۷ مسافر جان‌باخته‌ی ایرانی سقوط هواپیمای اوکراینی، برای نمونه‌برداری به مراکز طب عدلی مراجعه کرده‌اند.»
مقامات ایرانی گفته اند که از دیروز نمونه‌برداری از بقایای اجساد پایان یافته و اکنون نمونه‌گیری از بستگان متوفیان در حال انجام است؛ اما «۲۹ نفر از این مسافران اتباع خارجی استند که به بستگان آن‌ها دسترسی نداشته و در مذاکره با پولیس انترپول استیم.»
باید یادآور شد که از اسامی قربانیان افغانستانی این حادثه چه کسی خبر دقیقی دارد؟ چرا دستگاه دیپلماسی افغانستان و یا هیچ یک از رسانه‌های این کشور در این زمینه هیچ گزارش اطلاعاتی را به نشر نرسانده اند و چرا هیچ افغانستانی در هیچ نشستی یا پشت تریبونی تا کنون از دادخواهی برای قربانیان این حادثه حرفی به میان نیاورده است؟
این وظیفه‌ی دستگاه دیپلوماسی افغانستان است که در زمینه‌ی شناساسی مسافران افغانستانی این پرواز وارد عمل شود و با همکاری دولت ایران، اجساد باقی‌‌مانده از این حادثه را به خانواده‌های شان باز گرداند.
در شرایطی که تنش‌ها بین ایران و امریکا افزایش یافته است و سقوط این هواپیما یکی از تبعات افزایش این تنش‌ها است، دولت افغانستان به عنوان همسایه‌ی نزدیک ایران و همکار استراتژیک امریکا، باید مسؤولیتش را مطابق پالیسی سیاست خارجی انجام دهد و در قبال دادخواهی و همکاری با کشورهای متضرر از این حادثه، مرتکب عمل‌کرد سیاسی‌ای نشود که چوب سوخت تنش‌های ایران و امریکا شود.
