وقوع آتش‌سوزی‌های پی‌درپی در چند ماه اخیر، خبر از دست‌هایی می‌دهد که ممکن پشت این آتش‌سوزی‌ها فعال باشند و با استفاده از این تکتیک و واردکردن خسارت به اقتصاد کشور، افغانستان را بیشتر از این زمین‌گیر کنند.
پس از وقوع آتش‌سوزی در بندر اسلام‌قلعه که به کمک نیروهای آتش‌نشانی ایران خاموش شد و بیش از ۵۰ میلیون دالر خسارت به تاجران افغانستانی وارد کرد، آتش‌سوزی در گمرک ابونصر فراهی در ولایت فراه و پس از آن آتش‌سوزی مشابه شنبه‌شب -۱۱ ثور در کابل- که هفت کشته و ۱۴ زخمی در پی داشت، این نگرانی را مطرح می‌کند که گروه‌های درگیر جنگ در افغانسان، به شکل ناجوان‌مردانه‌ای در کنار دیگر حملات تروریستی، دست به حملات بر مراکز تجارتی و اقتصادی افغانستان برده اند تا بتوانند به گونه‌های مختلف، بر سیاست، امنیت و اقتصاد کشور صدمه بزنند. هر چند گزارش تأییدشده‌ای از دست‌داشتن گروه‌های تجارتی در این اتفاقات در دست نیست؛ اما وقوع چند اتفاق مشابه در گمرک‌های مواد نفتی، بر این نگرانی تأکید می‌کند که دست‌هایی پشت این رویدادها فعال اند.
هم‌زمان با آتش‌سوزی در بندر اسلام‌قلعه، حرف‌های زیادی از عدم امنیت در بندرهای تجارتی سر زبان‌ها افتاد که بیان‌گر بی‌کفایتی دولت در تأمین امنیت مراکز اقتصادی و تجارتی بود. دو هفته پس از اسلام‌قلعه، در حالی که انتظار می‌رفت دولت اقدامات پیش‌گیرانه‌ای برای امنیت گمرک‌های تجارتی و مهار اتفاقاتی از این دست را عملی کرده باشد، آتش‌سوزی دیگری درگمرک ابونصر فراهی در ولایت فراه اتفاق افتاد که این آتش‌سوزی نیز، با کمک نیروهای آتش‌نشانی ایرانی خاموش شد. پس از آن، آتش‌سوزی دو شب پیش در کابل، شاهد دیگری بر سازمان‌یافتگی این اتفاقات بود.
وقوع این آتش‌سوزی‌ها، در کنار این که بی‌کفایتی دولت را در تأمین امنیت و کنترل چنین وقایعی به نمایش می‌گذارد، خبر از واردشدن مهره‌های طالبان در تجارت و منابع درآمد در افغانستان می‌دهد. گروه طالبان طی سال‌های اخیر، با راه‌اندازی ایست‌های بازرسی در شاه‌راه شمال کابل و دیگر مسیرهای تجارتی، پول هنگفتی از آدرس‌های مختلف و به خصوص مواد سوخت به دست می‌آورند؛ پولی که زمینه‌ی سربازگیری این گروه و اکمالات نظامی آن را تقویت کرده است.
در کنار این که طالبان سود بسیاری از آدرس گرفتن پول غیرقانونی از اموال تجارتی به دست می‌آورند، سرپیچی تجار از دادن پول بیشتر به آن‌ها، این نگرانی را به وجود آورده است که این گروه، چنان که هر از گاهی در شاه‌راه‌های مختلف، تانکرهای مواد نفتی را مورد هدف قرار می‌دهد، به گمرک‌های مواد نفتی نیز چشم دوخته و با تهدید در این بخش‌ها، می‌خواهد فشار بر تجار را بیشتر کند و مفاد بیشتری به جیب بزند.
چنان‌چه طی سه ماه اخیر شاهد چند آتش‌سوزی در بندرها و گمرک‌های نفتی بودیم، از این واقعیت پرده بر می‌دارد که طالبان، در اجرای چنین حملاتی، در کنار این که می‌توانند به سادگی انجام دهند، خسارات هنگفتی را به مردم و دولت افغانستان وارد می‌کنند تا با ضعیف‌ساختن پایه‌های اقتصادی کشور، شرایط افغانستان را از آن‌چه که هست، بدتر کرده و زمینه‌ی کوچ سرمایه از افغانستان را بیش از پیش فراهم کنند.
مهم‌ترین دلیلی که جنگ چهل‌ساله در افغانستان را توجیه کرده است؛ در کنار مناسبات بومی-فرهنگی، اقتصاد ضعیف این کشور است؛ چون موجودیت اقتصاد ضعیف، زمینه برای سربازگیری و فعالیت بیشتر گروه‌های تروریستی را فراهم می‌کند و مردمی که چیزی برای از دست‌دادن ندارند، بیش از دیگران گرایش و دل‌چسپی به خشونت نشان می‌دهند.
گمرک‌ها و بندرهای تجارتی به خصوص محلاتی که در آن مواد نفتی جابه‌جا و نگه‌داری می‌شود، از آسیب‌پذیرترین بخش‌های اقتصادی در افغانستان است که حتا می‌توان با شلیک یک گلوله یا اجیر کردن یک فرد عادی، خسارات هنگفتی را به آن وارد کرد. دولت افغانستان که با ملت زیر خط فقر هفتادوچنددرصدی روبه‌رو است، باید در پی طراحی سیستم و سازوکار امنیتی‌ای باشد که بتواند امنیت مراکز تجاری مهم و به خصوص گمرک‌های نفتی را تأمین کند. در کشوری که هفتادوچند درصد نفوس آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند و جنگ نیز همه‌روزه از آن قربانی می‌گیرد، افتادان اتفاق‌های این‌چنینی، زنگ خطری است بر فروپاشی دولت و قدرت گرفتن گروه‌های تروریستی‌ای که جز رسیدن به هدف –تسلط بر افغانستان از هر راه ممکن- به هیچ ارزش انسانی و اجتماعی‌ای پابند نیستند.
برای طالبانی که حاضر اند خود را منفجر کنند تا با کشتن مردم ملکی تنها در پی خلق وحشت در افغانستان باشند، حمله بر مراکز تجارتی‌ای که از یک سو خسارت هنگفت اقتصادی به دنبال دارد و از سوی دیگر، پوشش و انعکاس رسانه‌ای، چنین اتفاق‌هایی، دست‌آورد بزرگ به شمار می‌رود که معادل همان ضرب‌المثل «هم ثواب و هم خرما» است؛ چون در چنین حملاتی، نیاز به طراحی و مصرف انرژی بیشتر نیست و به سادگی می‌توان آتشی را روشن کرد که خاموش‌کردن آن، در صورت امکان نیز، خسارت بیشتر از چند انتحار و انفجار دارد. بنا بر این، نیاز است که دولت روی تأمین امنیت مراکز تجاری و به خصوص مواد نفتی، تمرکز بیشتر کند تا جلو چنین اتفاقاتی گرفته شود.
