لیکوال: محمدمصطفا محمدیار، مدافع وکیل
د هېواد د جزا قانون د ۱۳۹۶ کال مصوب، چې د بل هر انساني کار په څېر، د انسان له لنډ فکر څخه سرچینه اخستلي، د ډېرو ګټو ترڅنګ ګڼې نیمګړتیاوې هم لري. که د هغه امتیازات، د پخوانیو نیمګړتیاوو په ځای د دې قانون د ځای پرځای کیدو لامل و، البته د دغې نیمګړتیاوې د وخت په تېرېدو او د حقوقپوهانو توجه سره په راتلونکي کې د سمون لامل شي.
د دې نیمګړتیاوو له جملې څخه د خنثی اشخاصو د جنسي جرمونو او یا په بل عبارت د جنسي اقلیتونو په اړه قانوني خلا ده، چې د دې مقالې موخه ده. ځکه څرګنده نه ده، چې که دوه خنثی کسان له یو بل سره ناروا اړیکې ولري، دوی به په کوم عنوان او د کوم جزا مستحق کیږي. پوښتنه چې ذهن ته راځي دا ده چې آیا دوی د زنا، لواط، مساحقه او تفخیذ په جرم کی شاملیږی او که نه؟ د قانون د تعریف پر بنسټ د زنا څخه، «خنثی ستونزه» خلک د زنا په عمل کې نه شاملیږی او دا هغه خنثی ده چه په هغوی کی نه نارینهتوب غلبه لري او نه ښځینه توب، ځکه چې د قانون جوړونکي تعریف د فعل او زنا جرم څخه په ۶۴۳ مادې په ۱ فقره کې په لاندې ډول دی: «زنا د هغې ښځې او نارینه (سړي) ترمنځ له جنسي مقاربت څخه عبارت ده چې د هغوی ترمنځ د زوجیت رابطه موجوده نه وي.». داسې ښکاري چې د زنا پورته تعریف هغه وخت یو خنثی سړی شاملوی چی په هغوی د نارینه یا ښځینه توب اړخ غالب وي او د ښځې يا سړي صفت په اخیستو او د يادې شوې مادې د مصداق کیدو، د پورتنۍ ماده کې ذکر شوې سزا د هغوی استحقاق وګڼلې شی؛ او د هغوی عمل په لواط کی هم نه شمیرل کیږی، ځکه چی د مقنن بیان له لواط څخه دغسی ده: «۶۴۶ (۱) ماده: هغه شخص چې له ښځې یا له بل نارینه سره لواط وکړي، ددې فصل له حکمونو سره سم، مجازات کېږي. (۲) ددې مادې په مقصد، لواط د ښځې یا بل نارینه په دبر کې د نارینه تناسلي اندام په داخلېدو سره په هره اندازه چې وي محقق کیړي.» ځکه چې ذکر شوې مادې د لواط په تعریف کې د سړي او ښځې کلمې کارولې دي او دا کلمې د خنثی مشکل په مانا نه شي راتلای، له همدې امله خنثی مشکل سړی د لواط له مثالونو څخه نه دی او د هغه څه له مخې چې د زنا د عمل په اړه ویل شوي، د خنثی ذکر او خنثی انثی د لواط، تفخیذ او مساحقه په تور د مجرم شمیرل امکان هم شته. مساحقه د دغه قانون د ۶۴۵ مادې موضوع د ښځو په منځ وطی او تفخیذ د ران څخه خوند اخیستل په معنا ده او دا هغه کړنې دي چې د خنثی ذکر او خنثی انثی ترمنځ واقع کیدی شي.
خو د جزايي قانون په برخه کې اصول شته، لکه د مضیق تفسير اصل او د جرم او مجازاتو د قانونيت اصل چې د لومړي اصل سره سم، د سړي او ښځې معنی خنثی ذکر او خنثی انثی ته نشي لیږدول کیدی او د دوهم اصل سره سم، هیڅوک د یو عمل په ترسره کولو کې مجرم ګنل کیږی نه، او مجازات نشي کیدی چې په جزایي قانون کې نه دی وړاندې شوی. له همدې امله، دا خلک هغه وخت د سزا مستحق دي کله چې د قانون پر بنسټ د ښځې او سړي مصداق وی او یا دا چې پرته له مصداق کولو نه، پورتنی اعمال د خنثی خلک په ارتکابلو کې هم جرم وګنل شي.
په پایله کې دا باید وویل شي چې، جزا کود د خنثی افرادو د نامشروع جنسي عملونو لپاره سزا نه دي ټاکلی او دغه نیمګړتیا کولی شي هغوی ته لاره هواره کړي چې د اخلاقو او ټولنیز نظم مخالف عملونه ترسره کړي او دا وړاندیز کیږي چې دا ټکی په کوډ کې د اضافې او تعدیلاتو د یوې قضیې په توګه په پام کې ونیسۍ او بل قانوني تشه ډکه کړۍ.
