(عکس از یک فروشگاه بین‌المللی شبانه «Tawan Xingshan» در شین‌یانگ ولایت لویانینگ در جنوب چین- شینهوا Panyulon)
نویسنده: شینهوا
چین از یک طرح توسعه گسترده در بخش‌های اقتصادی – اجتماعی در پنج سال آینده رونمایی کرده و اهداف دراز‌مدتی را برای تطبیق تا سال ۲۰۳۵ در نظر گرفته است.
سیاست کنونی برای یک مرحله توسعه جدید اولویت‌بندی شده که به‌خاطر مدرنیزه ساختن سوسیالیزم در این کشور بسیار مهم است.
در سندی که در اجلاس جاری سالانه کنگره قانون‌گذاری این کشور بررسی شد، اهداف عمده‌ی اجتماعی و اقتصادی برای دوره پنج‌ساله چهاردهم (۲۰۲۱ – ۲۰۲۵) در نظر گرفته شده ست.
برنامه‌ی پنج‌ساله، یک مکانیزم بااهمیت است که در سال ۱۹۵۰ راه‌اندازی شد و این کشور را با فراز و نشیب‌های اقتصادی هدایت کرده و هم‌چنان تغییرات در محیط خارجی، به چین کمک می‌کند تا افزایش چشم‌گیر قدرت مردم و توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی آن‌ها را تأمین کند.
سال گذشته تولید ناخالص داخلی این کشور از ۱۰۰ تریلیون ین چینی (۱۵.۴ تریلیون دالر امریکایی) عبور کرد و به ۱۰۱.۵۹۸۶ تریلیون ین افزایش یافت. این رقم ۱.۲۳۲ مرتبه بیشتر از سال ۱۹۵۳ است.
وقتی که چین اولین برنامه پنج‌ساله توسعه‌ای خود را آغاز کرد، تحولی به‌صورت معجزه‌آسا این کشور را از یک اقتصاد عقب‌مانده به دومین اقتصاد بزرگ دنیا تبدیل کرد. برنامه‌های پنج‌ساله چین در طول سال‌ها با تمرکز بر تغییر وضعیت مردم در حال تکامل بوده است.
(کارگران مشغول کار با ماشین‌ها در فابریکه (ژولانگ – Zhuolang) در ارومچی، شمال غرب سینکیانگ ساحات اویغور چین)
پیش از ایجاد اصلاحات و گشایش‌های اقتصادی در پایان سال ۱۹۷۰ در چین برنامه‌های پنج‌ساله این کشور عمدتاً بر تسریع بخشیدن و صنعتی‌سازی این کشور زراعتی متمرکز بود.
یان ایلانگ (Yan Yilong) معاون انستیتوت مطالعات معاصر در دانشگاه – تسینگوای چین، می‌گوید: زمانی که اقتصاد برنامه‌ریزی‌شده حاکم شد، برنامه‌های پنج‌ساله، توزیع منابع محدود را برای تأمین نیازهای اساسی گروه‌های محروم هدایت می‌کرد.
با عبور تدریجی این کشور از یک اقتصاد برنامه‌ریزی‌شده، به یک اقتصاد سوسیالیستی بازار محور، برنامه‌های پنج‌ساله آن‌هم با شامل ساختن دستورالعمل‌های مبتنی بر بازار به‌جای دستورات الزام‌آور و اهداف سخت اقتصادی انکشاف کرد.
هم‌چنان این برنامه‌ها دیگر صرفاً متمرکز بر اقتصاد نبود؛ بلکه فلسفه و موضوعات توسعه جامع‌تر در طرح‌ها برای هدایت توسعه‌ی همه‌جانبه این کشور با توجه به حفاظت از محیط‌زیست و رفاه اجتماعی در نظر گرفته شده بود. به گونه مثال؛ برنامه پنج‌ساله سیزدهم (۲۰۱۶ – ۲۰۲۰) فلسفه نوآورانه، هماهنگ، سبز و باز را مطرح و رشد کشور را در یک مسیر پایدارتر هدایت کرد.
با آن‌که برنامه‌های پنج‌ساله چین در زمان عملی شدن رویکرد بالا به پایین را اتخاذ می‌کند؛ اما قبل از عملی شدن، نظرخواهی از پایین به بالا را نیز شامل می‌شود. پیشنهاد‌های متخصصان، مقام‌های دولتی، مشاوران سیاسی و مؤسسات ارزیابی جانب سوم هم در طول تدوین در نظر گرفته می‌شود.
چنین تلاش‌هایی صورت گرفته است تا یک نقشه راه عملی، سازگار و قابل پیش‌بینی را که با دیدگاه بلندمدت کشور برای نوسازی ملی هم‌خوانی داشته باشد ضمانت کند.
به اساس گفته‌های تحلیل‌گران، در مقایسه با دولت‌های غالباً در حال تغییر غربی، جایی که وعده‌ها و برنامه‌های یک دولت، کمتر توسط دولت بعدی عملی می‌شود، برنامه‌های پنج‌ساله چین آینده قابل پیش‌بینی‌تری را نشان می‌دهد.
کارل‌فی، استاد مطالعات تجارت بین‌المللی در دانشگاه آلاتو فنلند، می‌گوید: «در بیشتر کشورها، سیاست نقش کلیدی را در تعیین این‌که رهبران کشور برای چند سال آینده به آن دست خواهند یافت بازی می‌کند و آن‌چه سیاست‌مداران وعده انجام آن را می‌دهند و آن‌چه را انجام می‌دهند اغلب بسیار متفاوت است.» در حالی که چین در تلاش برای تبدیل‌شدن به کشور مدرن سوسیالیستی است. این طرح پنج‌ساله جدید نیز شامل ماموریت‌های جدید است.
برای اولین‌بار، عباراتی مانند «هوش مصنوعی»، «فن‌آوری ژنتیکی» و «شبکه‌ی آینده» در یک طرح پنج‌ساله، نشان‌دهنده عزم چین برای دستیابی به دست‌آوردهای مهم در زمینه علم و فن‌آوری است.
بر اساس پیش‌نویس طرح برنامه پنج‌ساله چهاردهم (۲۰۲۵-۲۰۲۱) برای توسعه اقتصادی و اجتماعی ملی و اهداف بلندمدت تا سال ۲۰۳۵، انتظار می‌رود هزینه‌های تحقیق و توسعه این کشور برای پنج سال آینده بیش از ۷ درصد رشد داشته باشد.
در کنار سایر اهدافی که در این پیش‌نویس ذکر شده، انکشاف مبتنی بر نوآوری، رفاه مردم و حفاظت از محیط‌زیست شاخصه‌هایی است که شامل یک هدف پیش‌بینی‌شده است.
هی لیفینگ (He Lifeng)، رییس اداره برنامه‌ریزی اقتصادی چین می‌گوید: «اهداف ذکر شده توانایی چین برای دستیابی به آن‌ها را در نظر گرفته و هم‌چنان زمینه مبارزه این کشور با عدم قطعیت را فراهم کرده است.» او بر این باور است که محک اصلی برای تطبیق این برنامه‌ها مانند رسیدن به شفتالو در درختی است که برای گرفتن آن باید بلند پرید و ما باید بلند بپریم».
