نقشه‌ی راه صلح برای افغانستان، به طالبان اجازه خواهد داد تا در باره‌ی حقوق زنان مذاکره کنند.
سفیر افغانستان در واشنگتن می‌گوید، افغانستان باید در توافق نهایی صلح «از ترس و سوء استفاده» رها باشد. توافق بین ایالات متحده و طالبان، برای مذاکرات جدید با کابل، این نگرانی را ایجاد می‌کند که ممکن است زنان در دولت‌های آینده‌ی افغانستان حقوق خود را از دست بدهند.
رویا رحمانی، نخستین سفیر زن در واشنگتن، به نیورک تایمز می گوید: «وقتی در مورد صلح صحبت می‌کنیم، منظور از یک محیط صلح‌آمیز برای همه‌ی ماست؛ ما فقط در مورد فقدان اسلحه و گلوله و بمب صحبت نمی‌کنیم.»
رویا رحمانی، نه از خانواده‌ی سلطنتی است و نه از خانواده‌ی قدرت‌مند. زمانی که برای نخستین بار به عنوان نخستین سفیر زن افغانستان در ایالات متحده منصوب شد، متعجب شد. حال او می‌داند چرا؟ به تعهدات کابل در مورد حقوق زنان صحه می‌بخشد؛ زیرا اداره‌ی ترامپ، برای توافق صلح با طالبان فشار می‌آورد. خانم رحمانی، فعال مدنی و حقوق زن، خیلی خوب افغانستانِ دهه‌ی ۱۹۹۰ -زیر حاکمیت و قانون طالبان- را به یاد می‌آورد؛ هنگامی که زنان به دلیل ترک خانه مورد ضرب و شتم قرار می‌گرفتند و از رفتن به مکتب و انجام وظیفه منع شده بودند.
او می گوید: «مردم امید شان ر از دست می‌دادند» و در «زمبابی زندگی می‌کردند» او در مصاحبه‌اش به نیورک تایمز، خاطرنشان کرده است که زنان، ۲۸ درصد از مجلس شورای ملی افغانستان را تشکیل می‌دهند و این رقم بیشتر از کنگره است. اما با حرکت طالبان و ایالات متحده به سمت توافق‌نامه‌ی اولیه‌ی صلح – که می‌تواند در روزهای آینده منتشر شود – این نگرانی‌ها افزایش می‌یابد که زنان افغان، دست‌آوردهای خود را در حدود دو دهه از دست دهند. این توافق‌نامه که طی ماه‌ها مذاکرات بین اداره‌ی ترامپ و طالبان صورت گرفته است، انتظار می‌رود گام‌هایی را برای خروج نهایی ۱۴۰۰۰ سرباز امریکایی تشریح کند و راه را برای مذاکرات آینده‌ی بین طالبان و دولت افغانستان هموار کند. مقامات گفته اند که پیش‌بینی می‌شود توافق‌نامه‌ی اولیه، تضمین‌های مشخصی را در مورد این که زنان همچنان فرصت‌های برابر در آموزش، اشتغال و دولت را دارند، شامل شود.
این نگرانی‌ها در درون جامعه‌ی افغانی نیز بسیار است و همواره تلاش شده تا از طریق رسانه‌ها به بیرون از کشور نیز برسد. زنان افغان، در کنار قربانی دادن بسیار، حمایت‌های مختلفی را از سوی زنان دیگر در کشورهای خارجی داشته اند که به نوعی می‌توان گفت، آنچه به عنوان دست‌آورد شمرده می‌شود، یک دست‌آورد جهانی در رابطه به وضعیت زنان است؛ نه این که صرفا زنان افغان آن را دست‌آورد خود بدانند و در نهایت برای ادامه یافتن آن نگران و یا امیدوار باشند.
آنچه زنان افغان و جوانانی که در طول هجده یا نوزده سال اخیر، توانستند با ارزش‌های نوین آشنا شوند، می‌خواهند، داشتن موضع مشخص گفتوگوکنندگان امریکایی و در نهایت افغانی در جریان نشست‌های شان با طالبان، در مورد زنان و وضعیت زنان افغان است. گفتوگوکنندگان، باید بحث آزادی‌هایی را که زنان افغان در قانون اساسی کشور شان دارند، به عنوان یکی از شرط‌های اصلی مذاکرات صلح مطرح می‌کردند. متأسفانه، تا به حال جزئیاتی که بتوان بر اساس آن آینده‌ی سیاسی افغانستان را حدس زد، وجود ندارد و این باعث شده تا نگرانی‌ها و افکار منفی در مورد نتیجه‌ی توافق‌نامه‌ی صلحی که قرار است به زودی بین امریکا و طالبان به امضا برسد، شده است.
بر اساس توافق‌نامه‌ای که بین دو طرف به امضا می‌رسد، قرار است نیروهای خارجی، به خصوص نیروهای امریکایی، از افغانستان خارج شوند. هرچند این خروج بر اساس توافقاتی مرحله به مرحله خواهد بود؛ اما کاهش این نیروها می‌تواند جنگ را در افغانستان میان نیروهای امنیتی افغان و گروه طالبان شدت بدهد. شدتی که این عمل در پی دارد، از این رو خواهد بود که طالبان برای ایجاد ترس و وحشت در میان مردم می‌خواهند، آنان را به نحوی به حضور خود و حمایت از خود مجبور کنند.
البته باید در نظر داشت که اگر پس از توافق امریکا و طالبان، حکومت افغانستان نیز به زودی وارد گفت‌وگو و توافق شود، چنین حالتی به وجود نمی‌آید؛ اما گمان می‌رود که گفت‌وگوهای بین‌الافغانی نیز، تقریبا شبیه به گفت‌وگوهای امریکا و طالبان طول بکشد. در این صورت، آتش‌بس میان نیروهای افغان و طالبان بعید به نظر می‌رسد.
در توافق‌نامه‌ی گروه طالبان و ایالات متحده‌ی امریکا، آتش‌بس نیز مطرح است؛ اما چگونگی این آتش‌بس که آیا میان نیروهای خارجی و طالبان است یا میان نیروهای خارجی به شمول نیروهای افغان با طالبان، مشخص نیست. همه‌ی این موارد سبب شده تا زنان افغان چه آنان که در سیاست جاری فغانستان دخیل استند و چه آنانی که در زندگی روزمره وارد دفاتر مختلف شده و مشغول فعالیت‌های اجتماعی استند، نگران باشند.
حضور زنان در اجتماع و همچنان عدم حضور زنان، همواره از برجسته‌ترین وجوه جامعه‌ی افغانستانی برای جهانیان بوده است. در زمانی که حکومت طالبانی در کشور مستقر بود، اولین چیزی که توجه دیگران را به کشور جلب کرده بود، نبود زنان در اجتماع و حتا کوچه و بازار بود. زمانی هم که طالبان شکست خورد و حکومت جدید و مردم‌سالار در افغانستان پا گرفت، زنان افغان با حضور خود در اجتماع توجه را به خود جلب کردند. بنابر این، می‌توان مفاهیمی مثل آزادی و مردم‌سالاری را در افغانستان با ملاک حضور زنان در اجتماع تشخیص داد. حالا که در آستانه‌ی یک روند تاریخی استیم، نگرانی‌ها در مورد زنان، از جمله نشانه‌هایی است که می‌تواند عمق جریان و واقعیت امر را نشان مان بدهد. حقیقت این است که صلح، صرفا مفهوم نبود جنگ نیست؛ بلکه آرامش روحی افراد جامعه و داشتن شغل و امکان فعالیت‌های دل‌بخواه، هویت و معنی اصلی صلح است. طوری که رویا رحمانی، نخستین سفیر زن در واشنگتن، به نیورک تایمز گفته است: «وقتی در مورد صلح صحبت می‌کنیم، منظور از یک محیط صلح‌آمیز برای همه‌ی ما است؛ ما فقط در مورد فقدان اسلحه و گلوله و بمب صحبت نمی‌کنیم.» صلح باید حضور بدون قید‌وبند زنان در جامعه را فراهم کند و نگرانی‌ها را نسبت به احکام طالبانی نیز از میان ببرد.
شرایطی که مقعول است و زمینه‌ی چنین صلحی را مهیا می‌کند، صرفا از بستری خواهد برخواست که مردم آن را فراهم آورده باشد؛ یعنی حکومتی که به اراده‌ی مردم و همین نسلی که با ارزش‌های مردم‌سالارانه بزرگ شده اند، احترام بگذارد و از همین اراده به وجود آمده باشد. برگزاری انتخابات، یکی از همین موضوعاتی است که می‌تواند بسترساز باشد و نگرانی‌ها را نیز بکاهد. تلاش‌هایی که برای عدم برگزاری انتخابات صورت می‌گیرد، تلاش‌هایی برای تضعیف اراده‌ی مردم برای تعیین سرنوشت شان است. بنا بر این، باید به این نگرانی‌ها در گفت‌وگوهای صلح پرداخته شود و صلحی که قرار است بر سر آن توافق صورت بگیرد، همه‌ی نیازها و ارزش‌های مردمی را مد نظر داشته باشد.
