روز سه شنبه (۲۲ دلو)، ریاست اجرائیه همراه وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندکان و نماینده‌ی سازمان ملل در امور پناهندگان، در قصر سپیدار گرد آمده و جلسه‌ای را زیرنام «جلسه‌ی کمیته‌ی اجرایی بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان» برگزار کردند؛ این جلسه به رهبری ریاست اجرائیه برگزار شد.
هدف از برگزاری این جلسه ایجاد کود بودجه‌ای مستقل برای بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان خوانده شده است.
در متن اعلامیه‌ای که از این جلسه در صفحه‌ی ریاست اجرائیه و همین‌گونه وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندگان نشر شده، آمده است که حسین عالمی بلخی، وزیر مهاجران و بازگشت‌کنندگان می گوید که در حال حاضر دو وزارت‌خانه کود بودجه‌ای مستقل برای بی‌جاشدگان دارد و قرار است که تا میانه‌ی سال مالی وزارت‌خانه‌های دیگر نیز این کود را ایجاد کنند.
اما محمد رضا باهر، معاون سخن‌گوی وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندگان، با رد این موضوع به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندگان روی وضعیت بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان کار می‌کند؛ اما کود بودجه‌ای ندارد.»
آقای باهر می‌گوید که وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندگان، بودجه‌ی خاص و مشخصی برای توزیع کمک به بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان ندارد؛ این وزارت تنها هماهنگ‌کننده و پالیسی‌ساز است؛ اما نهادهای دیگر در بخش کمک‌های زیربنایی و شهرک‌سازی با این وزارت همکار اند.
در سال روان، وزارت مهاجران و بازگشت‌کنندگان ۵۰۰ میلیون افغانی را برای کمک به بی‌جاشدگان از سوی وزارت مالیه دریافت کرده است. کمک‌ها به بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان در سه بخش صورت گرفته است؛ کمک‌های زمستانی، کمک به بی‌جاشدگان داخلی و کمک به بازگشت‌کنندگان.
حرف از ایجاد کود بودجه‌ای مستقل برای بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان، در حالی مطرح می‌شود که افغانستان در حال حاضر ۹۵ هزار خانواده‌ی بی‌جاشده‌ی نیازمند به کمک دارد؛ اما این وزارت تنها برای ۲۵ هزار خانواده کمک کرده است و برای بیشتر از آن بودجه‌ای ندارد.
باقی این خانواده‌ها برای این که از سرمای جان‌سوز زمستان جان سالم به در ببرند، نیازمند کمک سازمان‌های کمک‌رسان بین‌المللی اند.
از سویی هم افغانستان در ۱۸ سال گذشته نزدیک به ۱۰ میلیون بازگشت‌کننده از کشورهای مختلف داشته است.
قرار بر این بود، برای آن شمار از بازگشت‌کنند‌گانی که نیازمند کمک استند، زمین توزیع شده و برای ادغام دوباره‌ی شان در جامعه تلاش شود؛ اما این وزارت تا هنوز نتوانسته است برای همه بازگشت‌کنندگان نیازمند به کمک، کاری کرده و گرهی از کوری روزگار شان باز کند.
با وجود ویژ‌گی‌هایی که افغانستان در رابطه به بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان درون‌مرزی دارد، ایجاد کود بودجه‌ای مستقل برای بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان ضرورت حتمی است.
کود بودجه‌ای مستقل برای بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان باعث می‌شود که روند کمک‌رسانی به بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان درون‌مرزی، راحت‌تر شده و در موارد اضطراری آن شمار از بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگانی که نیازمند کمک استند، از کمک محروم نمانند.
آقای باهر می‌گوید که این وزارت، مسأله‌ی ایجاد کود بودجه‌ای مستقل برای بازگشت‌کنندکان و بی‌جاشدگان را در مجمع جهانی پناهندگان که به تاریخ ۱۷ و ۱۸ دسامبر سال ۲۰۱۹ در ژنوای سویس برگزار شد؛ ارائه کرده است.
باهر می‌گوید که این وزارت در کنار ایجاد کود بودجه‌ای مستقل، ایجاد صندوق وجهی کمک برای مهاجران و همین‌گونه ایجاد سهولت برای مهاجران افغانستانی در کشورهای میزبان و فراهم کردن زمینه‌ی آموزش و صحت برای بازگشت‌کنندگان را پیشنهاد کرده است.
این وزارت مدعی است که این پیشنهاد‌ها مورد حمایت جهانی قرار گرفته است.
با این همه آنچه مهم است وضعیت بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان نیازمند به کمک است؛ بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگانی که از امنیت غذایی محروم بوده و به اندک‌ترین امکان‌های رفاهی دست‌رسی نداشته و از روند آموزش و پرورش دور مانده اند.
در چنین وضعیت مطرح‌شدن بحث ایجاد کود بودجه‌ای مستقل برای بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان، می‌تواند روزنه‌ی امیدی برای بهبود وضعیت بازگشت‌کنندگان و بی‌جاشدگان باشد؛ اما آنچه جای نگرانی است، این است که بودجه‌ی سال مالی ۱۳۹۹ تصویب شده است.
با این وجود دشوار به نظر می‌رسد که دولت بتواند از بودجه‌ی خود برای ایجاد این کود هزینه بگذارد مگر این که سازمان ملل و دیگر نهادهای کمک‌رسان بین‌المللی در این زمینه با دولت افغانستان همکاری کنند.
