از آغاز گفتوگوهای صلح افغانستان، روشن بود که اختلافهای بسیار جدی میان ارگ و سپیدار در این مورد وجود دارد. اختلافها میان تیم جمهوری باعث شده بود که اکثر کارشناسان سیاسی نگران «نبود ایدهی منسجم میان تیم جمهوری» باشند و تصور میرفت که دودستگی تیم جمهوری، باعث تعدد طرح در نشست استانبول خواهد شد؛ تصوراتی که دیروز به حقیقت پیوست.
طرح تقسیم قدرت میان ارگ و سپیدار، باعث شده که سپیدار مسئولیت پیشبرد روند صلح افغانستان را به عهدهی خود بداند و از همین رو، طرح رییسجمهور کشور را برای صلح، مداخله در امورات کاری خود تلقی کند.
چندی پیش مجیبالرحمان رحیمی، سخنگوی شورای عالی مصالحه، در گفتوگویی با صبح کابل، اشاره کرده بود که حرف آخر را در گفتوگوی صلح افغانستان شورای عالی مصالحه خواهد زد. این سخن از نشانی شورای عالی مصالحه، به خوبی آشکار میکند که آنچه ریاستجمهوری انجام میدهد، دستدرازی در ساحت کاری شورای عالی مصالحه است و این کار، رهبری شورای عالی مصالحه را بر نمیتابد و دودستگی و شگاف میان این دو تیم به وجود خواهد آمد.
شورای عالی مصالحهی ملی، روز یکشنبه (۱۵ حمل)، با نشر اعلامیهای از طرح توحیدشدهی صلح خبر داده بود و قرار بود در آن زمان روی ادغام ۳۰ طرحی که از سوی ۲۵ حزب فعال افغانستان فرستاده شده بود کار کرده و در نشست استانبول از جانب حکومت افغانستان پیشکش شده و روی آن بحث شود.
در این اعلامیه آمده بود که رییس و اعضای کمیتهی تهیه و توحید پیشنویس طرح صلح کمیتهی رهبری، بعد از نشستها و بحثهای مفصل در کاخ سپیدار، پیشنویس طرح صلح را به عبدالله عبدالله سپرده اند؛ اما جزئیات طرح فاش نشده بود.
با اینکه جزئیاتی از این طرح برای مردم افغانستان ارایه نشد؛ اما معاون دوم ریاستجمهوری -سرور دانش- این طرح را نقد کرد؛ اما بیشتر آز آنکه نقد باشد، ترس از تزلزل جایگاه ریاستجمهوری افغانستان است. «در این طرح، اصولا هیچگونه توحید و انسجامی بین نظرات و طرحهای مختلف جانب جمهوریت صورت نگرفته است. با این که فیصله این بود که گروه تخنیکی شورای عالی مصالحه، نظرات را توحید ساخته و یک طرح واحد را ارایه کند؛ اما در این طرح، برای هر دو دورهی گذار و نظام آینده، چندین گزینه ارایه شده و هیچ تحلیلی هم صورت نگرفته که کدام گزینه چه مزایایی دارد و یا چه معایبی.»
آقای دانش، در ادامه گفته است که در این طرح، با طرح رییسجمهور و حکومت افغانستان برخورد توهینآمیز شده است و هیچگونه توضیحی در بارهی آن ذکر نشده و تنها یک تصویر بسیار فشرده از فهرست آن ارایه شده است. او این طرح را بیشتر طرحی از سوی یک حزب خاص خوانده است.
با این که از زمان برگزاری نشست استانبول چیزی نمانده است، اما اختلافها میان ارگ و سپیدار در حدی است که نمیشود از این دو نهاد، انتظار طرح خاصی برای صلح افغانستان را داشت. به نظر میرسد که این دو تیم با وجود مشخص بودن ساحت کاری شان، تا هنوز به توافق نظر نرسیده اند؛ چیزی که احتمال رسیدن به توافق با طالبان را نیز مشکل میکند.
جدا از این، زلمی خلیلزاد –نمایندهی ویژهی امریکا برای صلح افغانستان- به داکتر عبدالله عبدالله -رییسشورای عالی مصالحه- گفته بود که جهان انتظار دارد افغانستان با طرح واحدی در نشست استانبول شرکت کند؛ این سخن از سوی زلمی خلیلزاد بیشتر از آن که درخواستی باشد، اخطار به نظر میرسد.
اکنون که در بحبوبهی نشست استانبول استیم، با وجود هشدارهای مکرر جامعهی جهانی و ایالات متحدهی امریکا، دولت افغانستان پیش از این که در داخل به اجماع برسد، به سوی نشست استانبول میرود که جایگاه ضعیف تیم جمهوری را برجسته میکند. با این وجود، طالبان گفته اند که تا هنوز آمادگی کامل برای شرکت در نشست استانبول در ۱۶ اپریل را ندارند؛ چیزی که برگزاری نشست در زمان تعیینشده را ناممکن میکند و اگر این عدم آمادگی طالبان به درازا بکشد، ممکن نشست استانبول در کار نباشد و جبهههای جنگ افغانستان نیز گرمتر از پیش به دوام خود ادامه خواهد داد.