سر درگمی امریکا و بلا تکلیفی افغانستان

مسئله‌ی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، نه تنها سردرگمی را در حکومت افغانستان به وجود آورده است که امریکا نیز برای خروج از این کشور، به سردرگمی افتاده و میان دستگاه‌های دیپلماسی و امنیتی آن، اختلاف و شکاف عمیقی به وجود آمده است.
وزارت دفاع و سازمان استخباراتی این کشور، هشدار داده است که اگر امریکا از افغانستان خارج شود، افغانستان دوباره به لانه‌ی ترویزم و شبکه‌ی القاعده بدل خواهد شد و در صورت خروج، امریکا باید راه دومی را برای مبارزه با تروریزم در افغانستان پیدا کند. با استناد به تحلیل شاین هاریس در واشنگتن‌پست؛ نزدیکان بایدن باور دارند که نگرانی وزارت دفاع و استخبارات امریکا از افغانستان، سبب خواهد شد، بایدن موقفش را در رابطه به افغانستان، پیش از محفل ۲۰سالگی حملات یازده‌ی سپتمبر ۲۰۰۱ بر برج‌های دوقلو، اعلام کند. هم‌چنان بایدن گفته است: «ما نمی‌توانیم چشم‌های خود را در برابر ترویزم بپوشانیم.»
بایدن، در برنامه‌ی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، گفته بود که «ما در افغانستان دو هدف داشتیم؛ کشتن اسامه بن لادن و پایان القاعده که به آن رسیده‌ ایم و دیگر نیاز نمی‌بینم به حضور نظامی خود در این کشور بپردازیم.» اگر چه موقف بایدن در مورد افغانستان با خروج نیروهایش در ۱۱ سپتمبر همین سال مشخص است؛ اما با استناد به تحلیل شاین هاریس، موقف بایدن در محفل فروریزی برج‌های دوقلو مشخص خواهد شد. با این حساب، هنوز معلوم نیست که آیا بایدن به توصیه‌های نزدیکان خود توجه می‌کند، یا افغانستان را به چین و یا القاعده می‌سپارد.
با این ‌که بایدن نظر به توصیه‌ی وزارت دفاع و سازمان استخباراتی این کشور، نمی‌داند راه دومی را انتخاب کند یا نه؛ اما دستگاه دیپلماسی این کشور، به صورت قطعی ساز خروج از افغانستان را زده و این امر یعنی اختلاف در دستگاه‌های حکومتی امریکا در مورد خروج افغانستان.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه‌ی امریکا، روز یک‌شنبه در شبکه‌ی سی‌بی‌اس امریکا گفته است که خطر تروریزم از افغانستان به مناطق دیگر انتقال یافته است و واشنگتن باید به چالش‌های دیگری مانند کرونا و پاندمی کرونا تمرکز کند.
با این ‌که چندی پیش یکی از سران القاعده در افغانستان کشته شد؛ اما جو بایدن و آنتونی بلینکن، تأکید دارند که امریکا به هدف خود در افغانستان رسیده است و خطر ترویزم از این کشور به مناطق دیگر جهان کوچ کرده است. حضور القاعده در افغانستان و سخنان بلینکن، آشکار می‌کند؛ امریکا بیشتر از آن‌ که به هدف خود رسیده باشد، به راه فرار از افغانستان می‌اندیشد.
از بخش دوم سخنان بلینکن، به نظر می‌رسد که امریکا در امر کنترل کرونا شکست خورده و ضربه‌ی اقتصادی غیر قابل جبرانی دیده است. از این رو، الزامی می‌دانند که ظرفیت اقتصادی خود را بیشتر از تمرکز به افغانستان، روی کنترل کرونا به مصرف برساند تا رضایت جمعی شهروندان این کشور از تیم حاکم را به دست آورد.
مسئله‌ی درشت دیگر در سخنان بلینکن، مسئله‌ی کنترل چین است؛ این سخنان در زمانی گفته می‌شود که چین می‌خواهد پس از خروج ناتو، نیروهای حافظ صلحش را وارد افغانستان کند. آیا امریکا با ترفند خروج و وارد کردن نیروهای مسلح چین به افغانستان، می‌خواهد پای چین را جدا از مبارزه‌ی استخباراتی-اقتصادی، به مبارزه‌ی نظامی نیز بکشاند؛ تا چین تمرکز بر روی پیشرفت اقتصادی ‌اش را از دست بدهد.
هم‌چنان، چندی پیش، رییس سازمان استخباراتی امریکا، به کمیته‌‌ی استخباراتی مجلس سنا گفته است که در صورت خروج امریکا از افغانستان، امریکا کنترل بر ترویزم را از دست خواهد داد. با این وجود، تمام نشانه‌ها، به سویی می‌رود که امریکا در راستای کنترل چین، این کشور را در عرصه‌ای بکشاند که خودش تبحر دارد و آن، جز ساحت نظامی‌گری چیز دیگری نیست؛ ساحتی که نظر به بی‌تجربگی نظامی چین، شکست آن در مقابل امریکا حتمی است.
نظر به سردرگمی‌ای که میان سران امریکایی وجود دارد، هنوز معلوم نیست که کدام دسته از دستگاه امریکایی در افغانستان پیروز خواهد شد؛ اما خروج نیروهای امریکایی از افغانستان قطعی به نظر می‌رسد؛ خروجی که یا فرار از جنگ افغانستان است و یا تغییر شکل حضور در این جنگ فرسایشی که میلیاردها دالر به اقتصاد امریکا آسیب زده است. در هر دو صورت؛ چه خروج کامل امریکا و یا تغییر در شکل حضور، افغانستان یا به دام جنگ‌های داخلی و بنیادگرایی خواهد رفت و یا میدانی خواهد شد برای جنگ‌های نیابتی قدرت‌های بزرگ جهانی.