در حالی که شیوع کوید-۱۹، بر تمام مناسبت‌های زندگی سیاسی و اجتماعی در کشورهای جهان سایه انداخته است، افغانستان هم‌چنان درگیر جنگ داخلی سیاسی و نظامی است؛ از سویی طالبان حملات شان را با شروع بهار شدت بخشیده اند و از طرف دیگر، جنگ بین دو رییس‌جمهور قسم‌خورده، بیش از پیش، افغانستان را دچار آسیب مدیریتی کرده است.
در شرایطی که کوید-۱۹ تبدیل به بحران جهانی شده است و افغانستان نیز در لبه‌ی پرت‌گاه این بحران قرار دارد، جنگ بین دو رییس‌جمهور قسم‌خورده که هر کدام برای رسیدن به قدرت، از تمام راه‌های مشروع و غیر مشروع تلاش دارند، می‌تواند کنترل بحران کوید-۱۹ را به چالش بکشد؛ چالشی که در شرایط فعلی افغانستان، با قطع یک میلیارد دالر کمک امریکا بیشتر می‌شود.
روز گذشته، مایک پومپئو، وزیر خارجه‌ی امریکا، به منظور حل اختلاف‌های غنی و عبدالله وارد کابل شده بود که پس از دیدار با این دو رییس‌جمهور قسم‌خورده، نتیجه‌ی سفرش را ناکام خواند و وزارت خارجه‌ی امریکا، با صدور اعلامیه‌ای، خبر از قطع کمک یک میلیارد دالری این کشور در سال پیش رو به افغانستان داد؛ وزارت خارجه‌ی امریکا در این اعلامیه گفته است که در سال بعدی هم‌چنان امریکا یک میلیارد دالر از کمک‌هایش را کم می‌کند و در کنفرانس‌های بعد از این در مورد افغانستان نیز، در مورد خواستار کمک‌های بیشتر جهانی برای افغانستان، بازبینی خواهد کرد؛ یعنی، دیگر امریکا، در جلب کمک‌های جهانی برای افغانستان، نه تنها هم‌کاری نمی‌کند؛ بلکه ممکن است امریکا، مجراهای کمک‌کننده‌ی دیگر را نیز از کمک به افغانستان منصرف کند.
هر چند آقای غنی، در یک پیام ویدیویی، گفت که قطع یک میلیارد دالر به افغانستان آسیبی نمی‌رساند؛ اما با توجه به شرایطی که افغانستان به جذب کمک‌های بیشتر برای مبارزه با کوید-۱۹ نیازمند است، قطع این مقدار کمک و بستن راه‌های کمک بیشتر از سوی امریکا، می‌تواند بحرانی باشد، افزوده بر بحران جنگ، دو رییس‌جمهور در یک کشور و کوید-۱۹ که برای خودش بحرانی است، فراتر از بحران.
جنگِ رسیدن به چوکی ریاست‌جمهوری در شرایطی که جهان با تمام قوت با کوید-۱۹ می‌جنگد، بیان‌گر اوج خودخواهی و قدرت‌طلبی غنی و عبدالله است که نه تنها توفیقی برای خود شان ندارد؛ بلکه به زودی به دام بدل خواهد شد که هم غنی و هم عبدالله در آن گیر خواهند ماند؛ دامی که به دنبال سفر وزیر خارجه‌ی امریکا به قطر و دیدار با ملا برادر تنیده شده است.
دیدار پومپئو و ملابرادر در قطر، آن هم پس از صدور اعلامیه‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا مبنی بر خودخواهی دو رییس‌جمهور قسم‌خورده در کابل، پیام صریحش این است که اگر این دو در تقسیم قدرت یا مشارکت سیاسی به نتیجه نرسند، امریکا گزینه‌ی دیگری روی میز دارد؛ گزینه‌ای که از یک سال به این سو به دنبال قدرت دادن به آن بود تا بتواند در شرایط مناسب، آن را وارد بازی کند.
در این شکی نیست که بحران کوید-۱۹ در افغانستان نیز به حکومت نظامی خواهد انجامید و شاید در همین یکی دو ماه، برای قرنطین کردن کامل شهروندان، دولت مجبور است در کنار تیم‌های صحی، از نیروهای نظامی برای کنترل مردم استفاده کند؛ در چنین شرایطی که دولت مکلف به استفاده از نیروهای نظامی برای کنترل مردم یا کوید-۱۹ است، طالبان بیشتر از پیش فشار شان را افزایش خواهند داد و بعید نیست که وارد اکثر شهرها شده و جاهای بیش‌تری به دست بیاورند؛ این احتمال، با نارضایتی امریکا از عبدالله و غنی، بیشتر می‌شود.
تنها فرصتی که باقی مانده، این است که عبدالله و غنی، دست از خانه‌جنگی بردارند و به تمام توان دولت را متمرکز بر کنترل کوید-۱۹ کنند. در کشوری که بیش از ۵۰ درصد مردم آن با فقر چندبعدی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و بیشتر آنان که زیر خط فقر نیستند هم، با معاش اندک یا روزمزد روزگار شان را می‌گذرانند، در صورت قرنطین شدن شهرها به دلیل گسترش کوید-۱۹، نه تنها این بیماری به فاجعه‌ی انسانی خواهد انجامید؛ بلکه گرسنگی، فاجعه‌ی محتمل دیگری است که شاید بیشتر از بحران کرونا، افغانستان را درگیر خود کند.
فرصتی کمی است که سیاست‌مداران خودخواه ما دست از خودخواهی بکشند و تمرکز تمام قوای سیاسی و اقتصادی کشور را بر کنترل بحران کرونا و بحران‌های احتمالی ناشی از آن بگذارند تا در ماه‌های بعد که احتمال شیوع کوید-۱۹ زیاد است، بتوانند این بحران را به صورت نسبی مدریت کرده و از تلفات انسانی بیشتر جلوگیری کنند.
اگر این اتفاق سیاسی در افغانستان حل نشود و هنوز هر دو رییس‌جمهور قسم‌خورده‌ی ما، بر سر و روی هم‌دیگر ور بروند، نه تنها امریکا، بلکه دیگر کشورهای جهان نیز کمک‌های شان را به افغانستان کاهش خواهند داد؛ کمک‌هایی که باید با توجه به بحران احتمالی پیش رو، افزایش یابد نه کاهش.
