مرگ گفت‌وگوهای صلح؛ تاکتیک یا تشدید بی‌سابقه‌ی جنگ

نعمت رحیمی
مرگ گفت‌وگوهای صلح؛ تاکتیک یا تشدید بی‌سابقه‌ی جنگ

پس از آن‌ که جنرال کنت مک‌کنزی، فرمانده‌ی ستاد مرکزی فرماندهی نیروهای امریکا [سنتکام]، در جریان سفرش به شرق افغانستان و دیدار با نیروهای نظامی امریکا، به خبرنگاران اعلام کرد که این کشور فشار و عملیات‌ نظامی‌اش را برای سرکوب طالبان شدت می‌بخشد، دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا، نیز گفت که گفت‌وگوهای صلح از نظر او مرده است و کشورش از چند روز به این‌طرف فشار حملاتش را بر مواضع طالبان به شکل بی‌سابقه‌ای نسبت به ده سال اخیر افزایش داده است تا به گفته‌ی او، طالبان که تصور داشتند با کشتن مردم و انجام عملیات‌ انفجاری، می‌توانند امتیاز بیشتری به دست آورده و روند مذاکرات صلح را به دلخواه خود تغییر دهند، به اشتباه خود پی ببرند.

قرار بود روز یک‌شنبه‌ی گذشته، دونالد ترامپ، در استراحت‌گاه ریاست‌جمهوری در مریلند- کمپ دیوید – با رهبران طالبان و همچنین به صورت ویژه با محمد اشرف‌غنی، رییس‌جمهور افغانستان، دیدار و گفت‌وگو کند که این دیدارها لغو شدند. آقای ترامپ در این زمینه به خبرنگاران گفته است که انجام این دیدارها تصمیم او بود و لغوش نیز به دستور وی انجام شده است.

نزدیکی این دیدارها با هجدمین سالروز حمله‌ی یازدهم سپتمبر  ۲۰۰۱ بر ساختمان‌های مرکز تجارت جهانی در امریکا؛ موجب شده بود که رییس جمهور امریکا زیر فشار افکار عمومی و مورد انتقاد جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های این کشور قرار بگیرد.

رویکرد دولت امریکا و توقف گفت‌وگوهای صلح، موجب عکس‌العمل‌هایی در داخل افغانستان نیز شده است و سیاسیون کشور که مورد انتقاد پیهم برای عدم تشکیل یک جبهه‌ی واحد در باره‌ی جنگ و صلح بوده ‌اند، در این مورد واکنش نشان دادند. عبدالله عبدالله، رییس اجرائیه‌ی حکومت وحدت ملی، سفر مقامات حکومت و طالبان به امریکا و همچنین گفت‌وگوهای صلح را یک فرصت برای دستیابی به تغییر دانسته گفت که با تأسف این فرصت از دست رفته است.

در افغانستان، احساس می‌شد که امریکا پس از ماه‌ها مذاکره که نه دور طول کشید، به شکلی طالبان را به رسمیت شناخته است؛ رفتاری که توهین به فداکاری نیروهای امنیتی و خون شهدا پنداشته می‌شد.

در افغانستان همچنین رویکرد دوگانه با موضوع صلح وجود داشت و پیش از لغو گفت‌وگوهای صلح، بیشتر مخالفان حکومت بر طبل صلح، حکومت مؤقت و رسیدن به یک راه حل می‌کوفتند؛ حالا هواداران حکومت بیشتر از گذشته به برگزاری انتخابات و وارد شدن افغانستان از موضع قدرت با حکومت قانونی و قدرت‌مند سخن می‌زنند؛ این ‌که طالبان باید خشونت‌ها را کنار گذاشته و در فضای عاری از تنش، بدون قید و شرط وارد گفت‌وگو با حکومت افغانستان شوند تا در یک اجماع ملی و گفت‌وگوهای بین‌الافغانی توافق صلح به دست آید.

محمد اشرف‌غنی، رییس‌جمهور افغانستان، نیز اعلام کرد که صلح واقعی با طالبان زمانی به دست می‌آید که آنان از خشونت دست برداشته و با حکومت افغانستان مذاکره کنند. او، به نیروهای امنیتی دستور داد که زمینه‌ی انتخابات شفاف، عادلانه و افغانستان‌شمول را فراهم کنند.

پس از سخنان رییس‌جمهور و فرمانده‌ی ستاد مرکزی فرماندهی نیروهای امریکا، طالبان نیز اعلام کردند که آن‌ها تا حالا با گروه مذاکره‌کننده‌ی امریکا در ارتباط اند و اگر امریکا روند گفت‌وگوهای صلح را به صورت کامل قطع می‌کند، باید به صورت کتبی آن را اعلام کند. آنان ضمن آن ‌که امریکایی‌ها را به عدم بلوغ و بی‌تجربگی متهم کردند، همچنان گفتند، آن‌ که در این داستان ضرر خواهد کرد، امریکا است نه طالبان. آنان گفتند که این گروه برای شروع گفت‌وگوها در روز بیست‌وسوم سپتمبر با دولت افغانستان، موافق بودند.

سوال این است، چرا امریکایی‌ها که به گفت‌وگوهای صلح خوش‌بین بودند و همواره اعلام می‌کردند که پیشرفت زیادی در این زمینه به دست آمده و این که در گذشته همین جنرال کنت مک‌کنزی گفته بود که جنگ افغانستان به بن‌بست رسیده و همه‌ی طرف‌های درگیر [حکومت، طالبان و خارجی‌ها] دیگر تاب این همه تلفات را ندارند، چرا ناگهان از شوق پایان‌بخشیدن به جنگ ۱۷ساله‌ی امریکا و چند دهه‌ی افغانستان به تشدید حمله‌های نظامی تغییر موضع و عقیده دادند.

به نظر می‌رسید که توافق صلح انجام خواهد شد، حتا اگر موجب تأخیر در انتخابات، ایجاد دولت مؤقت و صدمه‌رساندن به مشروعیت حکومت افغانستان باشد.

تا دیروز سخن از صلح بود و حالا گفته می‌شود که ارتش امریکا اجازه نمی‌دهد گروه‌های تروریستی به اهداف شان برسند.

بسیاری، اتفاقات چند روز اخیر و لغو گفت‌وگوهای صلح را، تغییر تاکتیک و فشار  امریکا به طالبان می‌دانند تا به آن‌ها بفهماند که همزمان نمی‌شود هم از صلح گفت و هم شلیک کرد و این‌ که رفتار بد پاداش ندارد.