شرح عکس: حامیان گروه طالبان، چهارشنبه -۱۴ جولای ۲۰۲۱-، پرچم‌های سفید طالبان را در شهر مرزی چمن پاکستان، به دست گرفتند.
نویسنده: الن نیکمیر
منبع: ای‌پی‌ان‌نیوز
برگردان: مرتضا نیکزاد
دیپلمات‌های امریکایی با رهبران آسیای میانه، در تلاش اند تا مکان نزدیکی را برای پاسخ‌گویی به هر نوع تجدید حیات شبه‌نظامیان در افغانستان بعد از عقب‌نشینی ارتش ایالات متحده، فراهم کنند.
با این حال اما؛ حتا دیپلمات‌های سطح عالی امریکا در حالی که به منطقه می‌روند، نسبت به هر گونه مشارکت امنیتی از سوی همسایگان افغانستان با ایالات متحده، به تردید می‌افتند. این اتفاق در مقایسه با سال ۲۰۰۱، زمانی که کشورهای آسیای میانه قلمروهای خود را به پایگاه‌های نظامی، سربازان و دیگر تجهیزات ایالات متحده پیش‌کش می‌کردند تا این کشور به حملات یازده‌ی سپتمبر امریکا پاسخی به القاعده بدهد، کاملا در تضاد است.
دیپلمات‌های پیشین امریکایی، می‌گویند؛ پس از جنگی که تنها بخشی از آن در افغانستان موفقیت‌آمیز بوده و پس از سال‌ها تعاملات گسترده‌ی در حال نوسان بین ایالات متحده با منطقه و جهان، عدم اطمینان در درازمدت در باب «شریک قابل اعتماد بودن» نسبت به امریکا وجود دارد. در آن سو، روسیه است که همین هفته، اعلام کرده بود حضور پایگاه‌های نظامی همیشگی ایالات متحده در حوزه‌ی نفوذ آسیای میانه، «غیر قابل قبول» است.
در همین حال، رهبری طالبان که نسبت به سال ۲۰۰۱ در سطح بین‌الملل با هوشیاری بیش‌تری پا گذاشته، با فشار‌های دیپلماتیک مختص به خود شان، از پایتخت کشورهای همسایه و مسکو دیدن کرده و برای تأمین امنیت منطقه‌ای، صلح و تجارت و هرچیزی که بعد از جنگ با دولت بتوانند روی کار آورند، قول‌های بزرگی داده اند.
جان هربست، که به عنوان سفیر ایالات متحده در اوزبیکستان در ۲۰۰۱ ترتیبات دست‌رسی نظامی به آسیای میانه را داده بود، گفت: «منظور من این است که شخص خودم می‌توانم ارزش پایگاه امریکایی‌ها را در آسیای مرکزی ببینم؛ اما مطمئن نیستم کشورهای آسیای میانه در این میان ارزشی ببیند.»
هربست، گفت: «ما با وجود شکست در افغانستان، ضربه‌ی خود را وارد کرده ایم.» بعد از این که امریکا القاعده را خنثا کرد؛ اما، در مبارزه با طالبان و تلاش برای تقویت دولت در کابل، دست‌و‌پا زد. «این یک ضربه‌ی کشنده است؟ احتمالا نه؛ اما هنوز هم عامل قدرت‌مندی است.»
«جنیفر بریک مرتزاشویلی»، مقام سابق آژانس توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده در آسیای میانه، که اکنون تحقیقات خود در مورد منطقه را در دانش‌گاه پیتزبورگ ادامه می‌دهد، می‌گوید جماهیر شوروی سابق، که در همسایگی افغانستان بود، سال‌ها شاهد دعوت پرشور دموکراسی‌سازی از سوی ایالات متحده بود؛ اما بعد، بارک اوباما، تا حدی از این تعهدات کاست و دونالد ترامپ به گونه‌ی کامل آن را از میان برد.
مرتزاشویلی، گفت: «من فکر می‌کنم؛ این باعث شد که امریکا به نوعی بی‌هدف به نظر برسد. ایالات متحده برای مدت طولانی در آسیای میانه استراتژی یا حضور قدرت‌مندی نداشته است.»
اکنو اما؛ روابط به آسیای میانه برای دولت بایدن مسئله‌ی امنیتی شده است؛ آن گونه که این کشور می‌خواهد اطمینان حاصل کند؛ طالبان بنیادگرا دوباره اجازه‌ی فعالیت به گروهای افراط‌گرای اسلامی را علیه ایالات متحده و دیگر کشورها ندهند.
ند پرایس، سخن‌گوی وزارت امور خارجه[امریکا]، روز چهارشنبه، گفت که کشورهای آسیای میانه «پس از خروج از افغانستان»، در مورد سطح هم‌کاری خود با ایالات متحده با استقلال عمل تصمیم خواهند گرفت.
پرایس گفت: «این تنها به نفع ما نیست؛ در واقع، مطمئنا و بیش‌تر به نفع همسایگان افغانستان نیز است» که افغانستان پایدار و امن باشد.
دولت جزئیات کمی در مورد این که به دنبال چه نوع دست‌رسی امنیتی در منطقه یا کشور خاصی است ارائه کرده؛ در حالی که ایالات متحده، می‌تواند از طریق کشورهای خلیج فارس یا ناوهای هواپیمابر ایالات متحده، حملات و ضد-ترورها را رهبری کند؛ هرچه نزدیک‌تر باشد بهتر است. این به ویژه در مورد عملیات اطلاعاتی برای ردیابی تحولات در افغانستان، صدق می‌کند.
هر گونه توافق‌نامه‌ای از این دست، احتمالاً محرمانه خواهد بود.
گزارش شده است که ایالات متحده، هم‌چنان جابه‌جایی مؤقت مترجمان افغانستانی و سایر کارمندان ایالات متحده به کشورهای همسایه را بررسی می‌کند.
جان کربی، سخن‌گوی پنتاگون، این هفته، تأیید کرد که ایالات متحده هنوز به طور فعال از کشورهای آسیای میانه درخواست استفاده از منطقه را داده است. او گفت: «ما در حال صحبت و گفت‌وگو با کشورهای منطقه در مورد امکان استفاده از امکانات و زیرساخت‌ها» در نزدیکی افغانستان استیم.
به همین منظور، دولت بایدن در اوایل این ماه، وزیران خارجه‌ی اوزبیکستان و تاجیکستان را به واشنگتن دعوت کرد و چراغ سبز دیپلماسی ایالات متحده را به آن‌ها تاباند. همین‌گونه، مشاور امنیت داخلی بایدن -الیزابت شروود راندال- و زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی ایالات متحده برای صلح افغانستان، به هم‌راه دیگر امریکایی‌ها در روز پنج‌شنبه به گشایش کنفرانسی در پایتخت اوزبیکستان حاضر شدند که تقریبا همه وزیران و رییسان جمهور منطقه در آن شرکت کرده بودند.
همه‌ی کشورها مستقیم و آنی تحت تاثیر این که افغانستان پس از خروج امریکا دوباره پناه‌گاهی برای تروریستان م شود یا نه، قرار می‌گیرند.
برای اوزبیکستانِ محصور در خشکه، امید رسیدن به بازارهای خارجی با تکمیل‌شدن خط آهن بندرهای دریایی پاکستان، با هرچه شتاب بیش‌تر بسته به افغانستان است.
جاولون واخابوف، سفیر اوزبیکستان در ایالات متحده، گفت: «این برای ما از اهمیت حیاتی برخوردار است.» دولت مورد حمایت امریكا در كابل، وعده داده است كه از این پروژه حمایت خواهد كرد، و احتمالاً مهم‌تر از آن، رهبران طالبان نیز در دو سفر به اوزبیكستان چنین وعده‌ای به اوزبیکستان داده اند.»
واخابوف، گفت: «ما اطمینان یافته ایم که این افراد به پروژه حمله نخواهند کرد یا … صدمه‌ای نخواهند زد.»
اکنون منطقه منتظر است ببیند که با وجود آن چه در میان نیروهای رقیب افغانستان اتفاق می‌افتد، طالبان تعهد خود را مبنی بر «همسایه‌ی خوبی بودن» انجام می‌دهد یا خیر. دیپلمات‌های سابق، گفتند که در غیر این صورت، هم‌کاری با اهداف امنیتی ایالات متحده، احتمالاً افزایش می‌یابد.
هربست گفت: «همه کشورهای منطقه، باید نگران نیت‌های طالبان باشد. اگر طالبان خوب رفتار کنند، برای شان عالی می‌شود. اگر درست رفتار نكند، به کمک نیاز پیدا می‌کنند… از ما.»
