گفت‌وگوی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر با مریم مرادی، دانش‌جوی حقوق و علوم سیاسی
مریم مرادی، در بخش قضا و سارنوالی دانشکده‌ی حقوق درس می‌خواند. او می‌گوید که این رشته را نه تنها از روی علاقه انتخاب کرده است؛ بلکه به عنوان یک زن، برای رسیدن به درک بهتر در مورد ارزش‌ها و حقوق اجتماعی، تصمیم به انتخاب آن گرفته است.
مریم مرادی، که با وجود برخی دشواری‌ها برای زنان در جامعه، این رشته را انتخاب کرده است، می‌گوید که با وجود آگاهی از مشکلات در فضای مردسالار کشور –در سطوح اجتماعی و حکومتی- عدم ارزش‌دهی به زنان و مشکلاتی چون؛ آزار و اذیت بانوان، تصمیم به تحصیل در این رشته گرفته است. به نقل از بزرگان، زنان در جامعه‌ای که تهدیدات بیش‌تری علیه‌شان وجود دارد، رشد بیش‌تری خواهند کرد. به هر اندازه‌ای که میزان فشار تحمیل‌شده بر انسان‌ها بیش‌تر باشد، به همان اندازه موفقیت و درخشش بیش‌تری خواهند داشت.
بانو مرادی می‌افزاید، با درس خواندن در این رشته، می‌خواهد سطح مشارکت زنان در بخش قضا و سارنوالی بالا برود؛ زیرا به باور وی، یکی از دلایل پایین‌بودن سطح مشارکت زنان در امور سیاسی و اجتماعی، دست‌نیافتن این گروه به درجه‌های بلند تحصیلی است.
اگرچه آرزوهای زیادی در رابطه با رشته‌ی تحصیلی‌اش و کار کردن در این بخش در سر می‌پروراند و امید دارد روزی تمام آن‌ها برآورده شود؛ اما می‌گوید، به دلیل ترس از حضور طالبان در حکومت، هنوز نتوانسته است برای سال‌های پس از فراغتش از دانشگاه، تصمیم بگیرد. «حضور طالبان در حکومت، تأثیراتی بر سرنوشت زنان خواهد گذاشت، شاید بازهم مثل دوران حکومت‌شان، زنان را کاملا از سیاست و اجتماع حذف کنند.» وی می‌افزاید، امیدوار است تیم مذاکره‌کننده‌ی صلح، حقوق و ارزش‌های شهروندان، به‌ویژه زنان و همچنان دست‌آوردهای سال‌های اخیر آنان را نادیده نگیرند. به گفته‌ی بانو مریم، زنان نیز باید برای حقوق خود دادخواهی کنند.
بانو مرادی می‌گوید، در نگاه طالبان، وقتی یک زن قدرت‌مند می‌شود، از حقوق خود آگاه می‌شود و در نتیجه، قدرت دادخواهی پیدا می‌کند و بی‌عدالتی را نمی‌پذیرد و به همین دلیل است که این گروه، همواره به دنبال حذف‌کردن زنان از جامعه است. وی می‌افزاید، این ایدیولوژی طالبان به چالش و نگرانی بزرگی برای او تبدیل شده و به این باور است که این دیدگاه، تغییر نخواهد کرد.
به باور بانو مرادی، وجود قضات زن از نیازهای یک جامعه است و آنان باید برای تثبیت جایگاه خود در جامعه؛ چه اکنون و چه پس از مذاکرات صلح، تلاش کنند. «همان‌طور که می‌بینیم وجود زنان در هر عرصه‌ای، سبب رشد و پیشرفت بیش‌تر آنان می‌شود. زمانی که زنی در بخش قضا درس می‌خواند، از حقوق انسانی خود و دیگران مطلع می‌شود و کوشش می‌کند که بانوان دیگر را نیز، آگاه کند و طرز دید آنان را تغییر دهد. زنان باید خودشان برای به دست آوردن حقوق خود، دوشادوش مردان کار کنند تا سهم ۲۵ تا ۳۰ درصدی‌شان در بخش قضایی هم به آنان، داده شود.» از سویی، به باور بانو مرادی، بیش‌تر مشکلات، تعرض‌ها و آسیب‌ها در اجتماع، متوجه زنان است و قاضی‌های زن به دلیل درک بهتر از زنان، می‌توانند به شکل بهتری از حقوق آنان دفاع کنند.
بانو مرادی می‌گوید، به زنانی که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و بیش‌ترین منافع صلح به آنان برمی‌گردد، در روند صلح اهمیت زیادی داده نشده و این برای زنان افغانستان قابل قبول نیست.
