شماری از باشندگان ناحیهی دهم شهر کابل، ساعتها میشود کنار مسجدی صف کشیده اند تا به نوبت بشکههای خالیشان را از آب پر کنند.
در روزهای اخیر به دلیل اختلال در برقرسانی شهر کابل و نبود برق برای ساعتهای طولانی در شبانهروز، شهروندان زیادی برای تأمین آب مورد نیازشان به مشکل بر خورده اند. نبود سیستم منظم آبرسانی در بیشتر ناحیههای شهر کابل، باعث شده است که بیشتر شهروندان در خانههایشان چاه عمیق حفر کنند؛ اما نبود و کمبود برق در روزهای پسین، سبب شده که شهروندان برای بیرونکشیدن آب از چاههای خانگی دچار مشکل شوند.
این وضعیت در شماری از ناحیههای شهری، شهروندان را مجبور کرده تا ساعتها در صف انتظار بنشینند تا بتوانند از پمپ مسجد یا جای دیگری، برای خودشان آب تهیه کنند.
امامعلی براتی، باشندهی ناحیهی دهم شهر کابل، میگوید که به دلیل پایینآمدن سطح آب و نبود برق شهروندان در تأمین آب مورد نیازشان، با مشکلهای زیادی روبهرو استند. «مردم از بیکاری و تنگدستی، توان کندن چاههای عمیق و خرید جنراتور را ندارند. از همین رو، ساعتها منتظر اند تا آبآشامیدنی خود را از مساجد یا جاهایی که از طرف خیرخواهان اعمار شده، تأمین کنند.»
این روزها در بیشتر نواحی شهر کابل، مردم از نبود برق، کمبود آب آشامیدنی و از تقسیم ناعادلانهی برق از سوی شرکت برشنا، شکایت دارند.
اسحق عباسی، باشندهی ناحیهی سیزدهم شهر کابل، میگوید که به خاطر نبود برق، کمبود آب آشامیدنی و تقسیم ناعادلانهی برق، شماری از باشندگان این ناحیه به جاهای دیگری کوچیده اند.
زندگی در کابل و کلانشهرهای کشور، بیشتر به برق وابسته است. شهروندان در کنار این که به اثر نبود برق در تهیهی آب مورد نیازشان دچار مشکل شده اند، نبود برق به آلودگی شهر نیز افزوده است. نبود برقرسانی نرمال در شهر کابل، باعث شده است که شمار زیادی از فعالیتهای اقتصادی و دکانهای شهری، از جنراتور کار بگیرند که آلودگی صوتی و آلودگی هوا را به همراه دارد.
با وجود این که در سالهای گذشته، بیشتر پرچویهای برق در فصل زمستان بود و با آغاز فصل بهار، این مشکل رفع میشد؛ اما امسال، باشندگان بیشتر ولایتهای کشور، به ویژه در ۲۴ ساعت، دو تا سه ساعت برق دارند.
ادیبه محمدی، باشندهی ناحیهی نهم شهر کابل، به روزنامهی صبحکابل میگوید: «در ۲۴ ساعت فقط یک ساعت برق داریم؛ حتا، گاهی مجبور میشویم آب آشامیدنی خود را از دکان بخریم.»
به اساس آمار شرکت برشنا، در حالت عادی، تنها ۳۰ درصد شهروندان به برق دسترسی دارند؛ اما از آغاز سال روان تا اکنون، به اثر منهدمکردن پایههای برق از سوی مخالفان مسلح دولت در ولایتهای مختلف، جریان برقرسانی کابل و سایر ولایتهای افغانستان دچار اختلال شده و میزان دسترسی شهروندان به برق، پایین آمده است.
با این حال، ناتوانی دولت و شرکت برشنا در نگهداری از پایههای برق، باعث شده است که مقامهای دولتی برای شناسایی عاملان تخریب پایهها، جایزه تعیین کنند.
عبدالظاهر سالنگی، نمایندهی مردم پروان در مجلس نمایندگان، در برگهی فیسبوکش نوشته است: «برای اطلاعاتی که به شناسایی و دستگیری عاملان تخریب پایههای برق منجر شود، دو ماه معاش خویش را که ۵۰۰ هزار افغانی میشود، جایزه میدهم.»
تلاش کردم نظر شرکت برشنا را نیز در گزارش داشته باشم؛ اما با تماسها و پیامهای پیهمی که به این اداره داشتم، مسؤولان آن حاضر به پاسخگویی نشدند.
چندی پیش، سنگر نیازی، سخنگوی ریاست برشنا، به روزنامهی صبحکابل، گفته بود: «هر باری که برق به گونهی کامل قطع میشود، در ساعت، ۲٫۷ میلیون دالر زیان مالی به برشنا وارد میشود و تعمیر هر پایهی تخریبشده، ۱۰۰ هزار دالر امریکایی هزینه دارد». گزارشی که برشنا به ریاستجمهوری فرستاده، نشان میدهد که تنها رویدادهای ماه ثور و تخریبشدن پایههای برق، ۲٫۷۵ میلیون دالر امریکایی برای این شرکت خسارت وارد کرده است. همچنین تخمین زده شده است که در این مدت، حدود ۲٫۰۵۱ میلیون دالر به آنها خسارت وارد شده.
حمله بر پایههای برق در کنار خسارات مالی، تلفات جانی نیز داشته است. در جریان سال ۹۹ خورشیدی، ۱۰ تن از کارمندان شرکت برشنا در ولایتهای بلخ، کابل، کندهار و پروان، در نتیجهی حملههای مسلحانه و یا انفجار ماین جان باخته و ۷ تن دیگر زخمی شده اند. در سال روان، ۳ نفر در ولایت بغلان در اثر برقگرفتگی جان باخته و ۱ نفر در انفجار ماین زخمی شده است.
مختلشدن برقرسانی منظم، با واکنشهای شدید شهروندان کشور روبهرو شده است. شهروندان به ویژه افرادی که در شهر کابل زندگی میکنند، شرکت برشنا را مسؤول نارساییها و برچوی برق میدانند و میگویند که این شرکت، در آخر هر ماه پول هنگفتی از آنها میگیرد؛ اما در مقابل به آنها تاریکی هدیه میدهد.
ضامن سلطانی، یکی از شهروند کشور در برگهی فیسبوکش نوشته است: «امروز پایهی برق، فردا توتاپ: در کشوری که حکومتش به اساس تعصبات قومی وظیفهی خود را اجرا کند، نتیجهاش همین است. ما به خاطر این که پایههای برق و پروژهی توتاپ از مسیری اصلی انتقال کند، دهها کدر دارای ماستری و دکترای خود را در چوک دهمزنگ از دست دادیم تا این وضعیت امروزی پیش نیاید؛ بدبختانه تعصب قومی همه چیز را برعکس ساخت.»
این در حالی است که لطیفه، باشندهی شهرک رسول اکرم در غرب کابل، از نبود آب آشامیدنی و تقسیم ناعادلانهای برق از ریاست برشنا شکایت دارد. «جالب اینجا ست که هر بار که پایههای برق از سوی مخالفان مسلح دولت منهدم میشود، دیگر مناطق کابل را تماس میگیریم برق دارند؛ ولی باشندگان شهرک رسول اکرم در مدت ۵ روز، ۲ ساعت هم برق ندارند.»
او تصریح میکند، ضمن این که در غرب کابل -شهرک رسول اکرم-، برق به طور ناعادلانه است، صرفیهی برق هم نسبت به گذشتهها افزایش پیدا کرده است.
در ماههای گذشته، همزمان با صدور ماهوار بل صرفیهی برق، نبود برق منظم، شکایتها از بیبرقی و عدم دقت میترخوانان شرکت برشنا نیز افزایش یافته است. شماری از شهروندان به ویژه باشندگان کابل، میترخوانان شرکت برقرسانی افغانستان (برشنا) را به دزدی متهم کرده و میگویند که در ماههای اخیر، هزینهی مصرف برق در بلها، بیشتر از رقم واقعیای که مصرف شده، نوشته میشود.
لطیفه، میگوید که هزینهی بل برق او پیش از این، هر دو ماه حدود ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ افغانی میآمد؛ اما از زمانیکه صرفهی برق ماهوار شده است، تنها در یک ماه گذشته، میترخوانان هزینهی مصرف برق او را بیشتر از ۴ هزار افغانی نوشته اند. این در حالی است که به گفتهی او، در یک ماه اخیر تنها ۱۵ روز برق داشته است.
او با انتقاد از توزیع برق در شهر کابل، میگوید که رعایتنکردن توازن در توزیع برق در شهر کابل، باعث شده است که شماری از باشندگان پایتخت در کنار نداشتن برق، به آب نیز دسترسی نداشته باشند.
امامعلی براتی، باشندهی دیگر شهر کابل است که از «اضافهستانی» هزینهی برق توسط برشنا، شکایت دارد، میگوید؛ از این پیش در هر دورهی میترخوانی، هزینهی مصرف برق او، بیشتر از ۱۰۰۰ افغانی نمیآمده؛ اما در یک ماه گذشته، هزینهی مصرف برق او بیشتر از ۲ هزار افغانی آمده است.
این در حالی است که شرکت برقرسانی افغانستان پس از این که جمعآوری بل صرفیهی برق ماهانه شد، اعلام کرده بود که این تغییرات به نفع مشتریان است.
بر اساس اعلامیهی شرکت برشنا، روند صادرشدن ماهوار تعرفهی مصرف برق، نخست در کابل و سپس در ولایتهای دیگر اجرایی شد.