ننگرهار در شرق افغانستان که به ولایت همیشه‌بهار شهرت دارد، نزدیک به هشتاد درصد از شهروندان آن با کشاورزی، شب و روز می‌کنند. میوه‌های ستروس، زیتون، نیشکر و سبزی‌های مختلف از فرآورده‌های مهم این ولایت است.
آب‌وهوای مدیترانه‌ای ننگرهار سبب شده است که کشاورزی در این ولایت نسبت به هر ولایت دیگر افغانستان نتیجه‌ی بهتر داده و برخی از سبزی‌ها حتا در چهار فصل حاصل دهد.
به گفته‌ی مقام‌های محلی، میوه‌های ستروس به‌شمول مالته، نارنج و لیمو در ننگرهار به‌پیمانه‌ای کاشته می‌شود که در صورت جلوگیری از صادرات غیر قانونی آن به پاکستان، نیاز تمام بازارهای افغانستان را برآورده می‌کند. توجه بیشتر به پرورش این میوه‌ها از خواست‌های دیگر کشاورزان ننگرهار از حکومت است.
انعام‌الله میاخیل، سخنگوی ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ننگرهار می‌گوید که میوه‌های ستروس در سال جاری خورشیدی در چهارده ولسوالی این ولایت کشت شده و مالته بیشترین تولیدات را داشته است.
مسؤولان ریاست زراعت ننگرهار می‌گویند که از یک هزار و ۸۸ جریب زمینی که امسال مالته کشت شده است، انتظار دارند بیشتر از پنج هزار تُن حاصل به دست آورند؛ رقمی که به گفته‌ی آن‌ها افزایش ۲۵ درصدی را نسبت به سال گذشته در تولیدات مالته در این ولایت نشان می‌دهد.
همچنان در سال جاری خورشیدی، حدود ۳۵۰ جریب زمین در ننگرهار لیمو کشت شده که حاصلات آن حدود ۹۷۰ تُن برآورد شده است. نارنج از میوه‌های دیگر ستروس است که در ۱۱۰ جریب زمین کشت شده و انتظار می‌رود که حاصلات امسال این میوه، حدود شست هزار و ۴۹ تُن باشد.
از سویی هم پرویز علی، رییس شرکت زراعتی کانال ننگرهار، دلیل افزایش تولیدات میوه‌های ستروس در این ولایت را بهتر شدن فعالیت‌های فنی و انگیزه‌ی مردم و همچنان بهتر شدن امنیت در ساحات کشاورزی عنوان می‌کند: «امسال خوش‌بختانه حاصلات از ناحیه‌ی ستروس بسیار بالا بود. سال گذشته ما در مجموع ۱۵۰۰ تُن مالته داشتیم؛ اما امسال این میزان به بیشتر از ۵۲۰۰ تُن رسیده است.»
به گفته‌ی مسؤولان ریاست کانال ننگرهار، درآمد حکومت افغانستان در سال گذشته از فروش مالته، حدود هفت‌صد هزار افغانی بوده؛ اما امسال توقع می‌رود این میزانِ درآمد به ۲۲ میلیون افغانی برسد. آقای علی می‌گوید که درخت‌های ستروس در سال جاری خورشیدی در شش‌صد هکتار زمین کاشته شده است.
همزمان با این اکبر رستمی، سخنگوی وزارت زراعت افغانستان نیز تأکید دارد که «ننگرهار پایتخت ستروس و سبزی افغانستان است که بیشترین مالته، نارنج، لیمو و زیتون در این ولایت تولید می‌شود.»
به گفته‌ی آقای رستمی، بیشترین حاصلات زراعتی ننگرهار در فصل زمستان به بازارهای افغانستان عرضه می‌شود و اگر در این عرصه توجه بیشتر شود، افغانستان نیازی به میوه‌های ستروس کشورهای دیگر ندارد.
شاه‌محمود میاخیل، والی ننگرهار نیز در صفحه‌ی تویترش از افزایش حاصلات ستروس، تویت کرده است: «تولیدات میوه‌های ستروس در سال گذشته‌ی خورشیدی، ۱۵۰۰ تُن بود؛ اما این میزان در سال جاری خورشیدی به ۵۲۰۰ تُن رسیده است که افزایش سه‌برابر را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.»
منبع زیتون و نیشکر
علاوه بر میوه‌های ستروس، ننگرهار یگانه منبع تولید زیتون و نیشکر در افغانستان است که کارخانه‌های بسیاری؛ خرد و بزرگ در بخش پروسس این دو محصول زراعتی فعالیت می‌کند.
به گفته‌ی شاه‌محمود میاخیل، والی ننگرهار، تولیدات زیتون در سال جاری خورشیدی در این ولایت هشت برابر شده که از ۱۷٫۵ تُن در سال گذشته به ۱۵۰ تُن در سال جاری خورشیدی رسیده است.
در حال حاضر فارم‌های زیتون بیشتر در ولسوالی‌های رودات و بتی‌کوت این ولایت است که مسؤولان کارخانه‌ی زیتون ننگرهار انتظار دارند، امسال حدود چهار هزار و شش‌صد لیتر روغن بیشتر از سال قبل به بازار عرضه کنند.
صدیق‌الله نایل، آمر کارخانه‌ی زیتون این ولایت می‌گوید: «سال گذشته ما حدود ۱۴۰۰ لیتر روغن تولید کرده بودیم؛ اما امسال این میزان به بیشتر از شش هزار لیتر رسیده است. با افزایش حاصلات زیتون، امسال تولیدات روغن حدود چهار برابر نسبت به سال قبل افزایش یافته است.»
مالک جان، یکی از کارمندان کارخانه‌ی زیتون ننگرهار، دلیل افزایش تولیدات امسال زیتون در این ولایت را، استفاده از وسایل جدید فنی عنوان می‌کند: «برخی از ماشین‌های زیتون از ایتالیا آورده شده است که برای اولین بار از آن‌ها استفاده می‌شود. پیش از این با ماشین‌هایی که داشتیم نه‌تنها روغن معیاری تولید نمی‌توانستیم، بلکه ضایعات زیادی نیز داشتیم.»
از سویی هم داکتر پرویز علی، رییس ریاست زراعتی کانال ننگرهار می‌گوید که تولیدات زیتون در سال جاری خورشیدی حدود ۱۵۰ تا دو صد تُن بوده است، در حالی که سال گذشته این رقم به پنجاه تُن می‌رسید. به گفته‌ی او امسال یک هزار و ۷۲۰ هکتار زمین، زیتون کشت شده است.
کشت نیشکر و تولید گُر (قند سیاه)، پیشه‌ی دیگر کشاورزان ننگرهار است. امسال نیشکر در چهار ولسوالی این ولایت از جمله کامه، بهسود، خیوه و بتی‌کوت، در ۷۵۰ هکتار زمین کشت شده است. مسؤولان ریاست زراعت ننگرهار می‌گویند که تولیدات نیشکر در سال جاری خورشیدی حدود ۹۵ تُن خواهد بود.
کارخانه‌داران تولید گُر در ننگرهار اما می‌گویند که تولید گُر در سال‌های اخیر کم‌رونق شده است. غلام فاروق، صاحب یکی از کارخانه‌های تولید گُر در ولسوالی کامه می‌گوید که در این ولسوالی صدها کارخانه‌ی خرد و بزرگ تولید قند سیاه وجود داشت؛ اما در حال حاضر تعداد این کارخانه‌ها به پنج تا ده کارخانه کاهش یافته است.
انعام‌الله میاخیل، سخنگوی ریاست زراعت ننگرهار، در مورد دلیل کاهش تولیدات گُر می‌گوید: «از نیشکر به دو منظور در ننگرهار استفاده می‌شود؛ تولید گُر و ساختن شربت. امسال ساختن گُر به دلیل عرضه شدن نیشکر به‌منظور ساختن شربت، کم‌تر بوده است.»
از سویی‌هم استفاده از ماشین‌ها در شماری از کارخانه‌ها نیز سبب ورشکستگی کارخانه‌هایی شده است که به‌صورت سنتی به تولید قند سیاه می‌پردازند. ماشین‌ها برای کارخانه‌های بزرگ کار را ساده کرده است؛ حالا به‌جای گاوها، ماشین‌ها از نیشکر شربت می‌کشند.
غلام فاروق، یکی از کارخانه‌داران تولید گُر در ولسوالی کامه‌ی ننگرهار که به‌گونه‌ی سنتی این کار را به پیش می‌برد، می‌گوید: «شربت نیشکر را که در یک دیگ می‌اندازیم، حدود سه تا چهار ساعت وقت می‌گیرد تا پخته شود. از این دیگ ما می‌توانیم حدود هفتاد تا هشتاد کیلوگرام گر به دست آوریم. تولید ما روزانه از چهارصد کیلوگرام گرفته تا شش‌صد کیلوگرام نیز می‌رسد.»
احمد از تولیدکنندگان دیگر گُر که بیشتر از ۱۲ تن در کارخانه‌ی او مصروف کار اند، می‌گوید که علاوه بر هر مسأله‌ی دیگر، کاهش در تولید نیشکر در سال جاری روی تولید گُر در ننگرهار تأثیر کرده است.
احمد تأکید می‌کند: «ما امسال نزدیک به پنجاه جریب زمین را نیشکر کاشته بودیم. خدا را شکر کار خوب است و در یک روز نزدیک به پنج هزار کیلو گُر تولید می‌کنیم؛ اما حکومت اگر با دهقانان کمک کند و هر سال به تعداد نهال‌های نیشکر بیفزاید، لبخند بیشتری به لبان دهقانان خواهد آمد.»
