طالبان پس از قریب به چهل سال جنگ در افغانستان، با پا در میانی امریکا، توافق‌نامه‌ی صلح را امضا کرد. امضای این توافق‌نامه با دولت امریکا صورت گرفت، کشوری که طالبان سالها به خاطر حضور نیروهای آن در افغانستان، هزارها افغان را کشتند. نماینده‌ی رسمی حکومت افغانستان در امضای توافق‌نامه‌ی طالبان و امریکا، حضور نداشت؛ اما در این نشست که در دوحه، پایتخت قطر برگزار شد، نماینده‌های دست‌کم سی کشور مختلف جهان حضور داشتند. گروه طالبان دولت جمهوری اسلامی افغانستان را که محمداشرف غنی در رأس آن قرار دارد، به رسمیت نمی‌شناسند و دلیل غیبت نماینده‌های رسمی حکومت در دوحه نیز همین مسأله است.
آیا به رسمیت نشناختن حکومتی که توسط آرای مردم شکل گرفته است، می‌تواند آغازی باشد برای از میان برداشته شدن مردم‌سالاری در افغانستان بعد از سهیم شدن طالبان در حکومت؟
درحین زمانی‌که طالبان، نماینده‌های امریکا به علاوه‌ی سی کشور دیگر در دوحه برای امضای توافق‌نامه‌ی صلح حضور داشتند، ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو و مارک اسپر، وزیر دفاع امریکا به کابل آمدند.
صدیق صدیقی، سخن‌گوی ریاست‌جمهوری در مورد حضور این دو شخصیت در کابل، می‌گویدکه حضور این دو مقام در کابل برای این است که با محمداشرف غنی اعلامیه‌ی مشترکی را صادر کنند. اعلامیه‌ی مشترک که در مورد مبارزه با ترُوریزم در افغانستان، حمایت از نیروهای امنیتی و دفاعی کشور و در مجموع تعهد جامعه‌ی جهانی به ویژه امریکا و ناتو با دولت افغانستان، تاکید می‌کند. این اعلامیه در واقع قرار است تا نقش یک ضمانت کننده را در برقراری صلح افغانستان بازی کند.
امضا شدن دو توافق‌نامه‌ی هم‌زمان در مورد صلح افغانستان، تا چه اندازه می‌تواند پایداری صلح در کشور را تضمین کند؟
به تاخیر افتادن اعلام نتایج نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری در آستانه‌ی دور نهایی گفت‌وگوهای صلح با طالبان، اکثریت مردم افغانستان را نسبت به آیندهی صلح در کشور، بی‌باور کرده است، با وجودی که چند نفر از سوی دولت به عنوان رابط و تماس گیرنده به قطر رفته اند؛ اما غیبت رسمی نماینده‌های حکومت افغانستان در مراسم امضا شدن توافق‌نامه‌ی صلح با طالبان، ضریب نگرانی‌ها را بیشتر کرده است.
انتخابات ریاست‌جمهوری کشور در ششم ماه میزان سال جاری برگزار شد و نتایج نهایی آن چهار و نیم ماه پس از برگزاری انتخابات، اعلام شد. اعلام نتایج نهایی انتخابات که محمداشرف غنی را به عنوان رییس‌جمهور اعلام کرد، کمکی به فروکش کردن تنش‌ها نکرد و دسته‌ی انتخاباتی دکتر عبدالله عبدالله، نتایج نهایی انتخابات را نپذیرفت و خواستار رسیدگی به شکایات انتخاباتی شد. در پی چهار دهه جنگ در افغانستان، مردم نگران شروع جنگ داخلی دیگر میان دسته‌های انتخاباتی بودند که زنگ امضا شدن توافق‌نامه‌ی صلح طالبان با امریکا به صدا در آمد.
بیشتر از یک سال می‌شود که گفت‌وگوهای صلح امریکا با طالبان داغ‌ترین رویداد بوده. در این مدت، زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی امریکا، یازده بار با طالبان در میز گفت‌وگو نشست که در این یازده دور غایب همیشگی، حکومت و مردمی بوده که محور اصلی گفت‌وگوهای صلح را تشکیل می‌دهند.
حضور نداشتن زنان در گفت‌وگوهای صلح با طالبان، یکی دیگر از چالش‌های است که آیندهی صلح در افغانستان را زیر پرسش می‌برد. زنان در سال‌های پس از سقوط طالبان پیشرفت و دست‌آوردهای چشم‌گیری داشتند. نگرانی زن‌ها و فعالین حقوق زن مبنی بر نادیده گرفته شدن این دست‌‌آوردها توسط طالبان که در سال‌های حضورشان در افغانستان زن‌ها را به حاشیه رانده بودند، مسأله‌ای است که باید جدی گرفته شود. در این مدت کاربران صفحات اجتماعی نیز هشتگ‌های را راه‌اندازی کردند تا به طالبان نشان دهند که دست‌آوردهای زنان و آزادی بیان را نمی‌توانند نادیده بگیرند؛ اما هیچ تضمینی هم وجود ندارد پس از این‌که طالبان در حکومت افغانستان سهیم شوند، اوضاع بدتر از این نشود.
در روزهای پس از امضا شدن توافق‌نامه‌ی صلح طالبان با امریکا، قرار بر این است تا گفت‌وگوهای بین‌الافغانی کلید بخورد که در این گفت‌وگوها، نماینده‌های رسمی حکومت و مردم حضور خواهند داشت؛ اما این نشست پس از امضا شدن توافق‌نامه برگزار می‌شود و پیش‌شرط طالبان برای گفت‌وگو با افغان‌ها آزاد شدن پنج هزار زندانیِ است که برجسته‌ترین نقش را در اختلال امنیت افغانستان داشته و جان صدها افغان بی‌گناه را گرفته اند. تاکنون حکومت افغانستان درخواست آزاد شدن پنج هزار زندانی را رد کرده‌اند و آن را به حیث خلع سلاح کردن حکومت دانسته اند.
خواست مردم افغانستان، توافق به صلحی است که در آن دست‌آوردهای زنان، آزادی بیان، رسانه‌ها و هژده سال پیشرفت مردم معامله نشوند. در طی این مدت حرکت‌ها و اعتراض‌های مدنی نیز با همین هدف، راه‌اندازی شد؛ اما معمای که تا کنون نیز حل نشده است، آیندهی صلحی است که در پی توافق طالبان با امریکا قرار است به افغانستان بیاید.
پس از سقوط طالبان، افغانستان در بدترین وضعیت اقتصادی به سر می‌برد و امریکا یکی از کشورهای اصلیِ است که به افغانستان کمک‌های مالی و نظامی می‌کرد تا کشور بار دیگر بتواند روی پای خودش بایستد و زخم‌های را که در طی سالها جنگ برداشته، درمان کند؛ اما خلاف تصور همه، تاکنون نیز حکومت افغانستان چنان که باید، نتوانسته با استفاده از کمک‌های مالی و نظامی امریکا و دیگر کشورهای خارجی به صلح و رفاه دایمی دست یابد. آیا پس از صلح با طالبان کشورهای کمک کننده، کمک‌های شان را به حکومتی که طالبان در آن سهیم است و سالها متهم به نقض حقوق بشر بوده، ادامه خواهند داد یا خیر؟ به باور منتقدان، جامعه‌ی جهانی به ادامه دادن کمک‌های شان به حکومتی که طالبان در آن سهیم استند، میل چندانی ندارند؛ اما اگر این کمک‌ها متوقف شود، افغانستان در پساصلح قادر به تأمین نیازهایش بدون کمک جامعه‌ی جهانی خواهد بود؟
صلح، لازمه‌ی زندگی روزمره‌ی مردم است؛ اما سؤال این‌جاست که دست‌یابی به صلح تا چه اندازه‌ی باید از دل خون‌ریزی‌ها عبور کند؟ هزینه‌ی بزرگی را که مردم افغانستان برای تأمین صلح در کشور پرداخته اند/می‌پردازند برای صلح پایدار کافی خواهد بود؟
آیندهی مردم افغانستان ارتباط به چگونگی آیندهی صلحی دارد که در پی توافق با طالبان به دست می‌آید. آیا مردم افغانستان می‌توانند به طالبانی باور کنند که سالها بدترین زخم‌ها را از آن‌ها خورده اند؟ این که ذهنیت طالبان تا چه اندازه تغییر کرده است، گذر زمان مشخص خواهد کرد که نشان می‌دهد، آیندهی صلح در افغانستان به کدام سمت خواهد رفت.
توافق‌نامه‌ی صلح امریکا با طالبان در حالی امضا شد که به تازگی نتایج نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری کشور اعلام شد.
دولت امریکا به نمایندگی زلمی خلیل‌زاد، یازده دور گفت‌وگوهای صلح را با طالبان انجام داد که خبر امضا شدن توافق‌نامه، بعد از دور یازدهم که آخرین دور گفت‌وگوها در ماه جنوری سال ۲۰۲۰ میلادی در قطر بود، همگانی شد.
نخستین دور گفت‌وگوهای صلح امریکا با طالبان در سال ۲۰۱۸ میلادی در دوحه پایتخت قطر برگزار شد که به منظور شناخت بیشتر میان جناح‌های گفت‌وگو کننده برگزار شده بود و دست‌آورد خاصی به دنبال نداشت که پس از گذشت نزدیک به دو سال و یازده دور مذاکره، توافق‌نامه‌ی صلح امریکا با طالبان امضا شد.
در میان تمام ناباوری‌ها، مردم افغانستان هنوز امیدوارند که امضای توافق‌نامه‌ی صلح با طالبان بتواند امنیت و آرامشی را که جنگ از آن‌ها گرفته، دوباره باز گرداند. ۲۹ فبروری سال ۲۰۲۰ یکی از مهم‌ترین رویدادها برای مردمی است که سالها در جنگ و ناامنی به سر می‌برند.
