ارگ ریاستجمهوری و کاخ سپیدار که در همسایگی یک دیگر و در یک محوطه قرار دارند، روز گذشته، دوشنبه (۱۹حوت) شاهد برگزاری دو مراسم تحلیف ریاستجمهوری بود؛ این دو مراسم، حدود بیست روز پس از اعلام نتیجهی نهایی انتخابات ریاستجمهوری، برگزار شد.
قرار بود مراسم تحلیف ریاستجمهوری، روز پنجشنبه (۸ حوت) برگزار شود؛ اما به دلیل تنشهایی که میان ارگ و ریاست اجرایی بود، این مراسم حدود ده روز به تعویق افتاد. سرانجام روز گذشته دو مراسم همزمان، یکی در ارگ و دیگری در کاخ سپیدار برگزار شد.
هرچند محمداشرف غنی، تلاش کرد تا تنشهایی که میان او عبدالله عبدالله بود، برطرف شود و به همین منظور چندین بار نشستهای با میانجیگری زلمی خلیلزاد و تدامیچی یاماموتو، نمایندهی ویژهی دبیرکل سازمان ملل متحد برای افغانستان و شماری از سفیران کشورهای اروپایی میان دو طرف برگزار شد؛ اما این نشستها به نتیجهای نرسید و دو مراسم همزمان برگزار شد.
چیزی که در مراسم تحلیف اشرفغنی و عبدالله تفاوت داشت، این بود که در مراسم محمداشرف غنی، افزون بر کابینهی حکومت، مهمانان خارجی به شمول زلمی خلیلزاد، نمایندهی ویژهی وزارت خارجهی امریکا برای صلح افغانستان، راس ویلسون، سرپرست سفارت امریکا در کابل و جنرال اسکات میلر، سفیران کانادا، اتحادیهی اروپا، دنمارک، آسترالیا، ناروی، آلمان، پاکستان، تدامیچی یاماموتو، نمایندهی خاص دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان و نیکولاس کی، نمایندهی غیرنظامی ناتو در افغانستان حضور داشتند؛ اما در مراسم سوگند عبدالله عبدالله هیچ نمایندهی خارجی حضور نداشت.
در کنار این، محمداشرف غنی را کمیسیون انتخابات به عنوان برندهی انتخابات اعلام کرد و سندی برنده شدن در ریاستجمهوری را نیز برای او داد. از سوی دیگر، مراسم تحلیف آقای غنی از سوی دادگاه عالی افغانستان که یک ادارهی رسمی مطابق به قانون اساسی افغانستان است انجام شد؛ اما مراسم تحلیف آقای عبدالله از سوی شهزاده شاهد، عضو پیشین طالبان انجام شد.
آقای غنی پس از ادای سوگند، در سخنانی گفت که با همین کابینه تا دو هفتهی دیگر ادامه میدهد؛ اما در عین حال اطمینان داد که به فرهنگ سرپرستی پایان میدهد و کابینهای تشکیل خواهد داد که همهی اقوام افغانستان در آن حضور داشته باشند.
نخستین حرفهای روز گذشتهی آقای غنی متوجه رقیبان او به ویژه عبدالله عبدالله در انتخابات ریاستجمهوری بود. آقای غنی گفت که انتخابات به پایان رسیده و نتیجهی آن نیز مشخص شده؛ اکنون زمان آن است که همه دست به دست هم بدهیم تا کشور از بحران موجود بیرون شود.
او گفت: «پایان روند انتخابات، غلبه بر دسسیسهها و توطئهها است. هیچ کسی در این روند نباخته است؛ بلکه هر یک به اندازهی توان در تحکیم مردمسالاری نقش ادا کردیم. عصر گروهگرایی، سلطهگرایی، تهدید و یکهتازیها پایان یافته است. آن چه ملت را بسیج میکند، صدای وحدت و یکپارچگی است. از حریفان سیاسی خود میخواهم که با من یکجا شده و برای وطن خدمت کنیم.»
به هر رنگی که خواهی جامه میپوش…
بر خلاف دیگر روزها؛ اما محمداشرف غنی در سخنان روز گذشتهاش، با نرمش در مورد رهایی زندانیان طالبان حرف زد و گفت که چگونگی آزادی زندانیان طالب مرتبط با امنیت مردم و تأمین صلح در افغانستان است. او گفت: «به چوکاتی دست یافته ایم که در بدل رهایی زندانیان، در میزان خشونتها، کاهش قابل ملاحظهای رونما میشود و مردم عام افغانستان مفاد و تأثیر آن را احساس خواهند کرد». قرار است امروز سهشنبه (۲۰ حوت) رییسجمهور فرمانی نیز در مورد رهایی زندانیان طالب صادر کند.
آقای غنی اما در بخشی از حرفهایش در مورد رابطهی نامرئی طالبان و گروه داعش نیز سخن گفت. او، تأکید کرد که حمله بر مراسم گرامیداشت از سالروز شهادت عبدالعلی مزاری، نشان میدهد که روابط نامرئی و اساسی، میان داعش و طالب وجود دارد.
او گفت: «روابط داعش و طالب، نیاز به مذاکرات بسیار عمیق با طالبان و حامیان آنها دارد. طالبان، دارای عقبهی بیرونمرزی اند و خواست ما این است که پاکستان به صورت واضح شریک صلح باشد تا بهانههای احتمالی در آینده، از بین برود تا تروریزم، با تغییر رنگ پرچم؛ اما حفظ ماهیتش که همانا افغانکشی است، سر بالا نکند. به هر رنگی که خواهی جامه میپوش، من از طرز خرامت میشناسم.»
همزمان با آقای غنی در ارگ ریاستجمهوری، عبدالله عبدالله، رهبر تکت انتخاباتی ثبات و همگرایی نیز در کاخ سپیدار سوگند وفاداری یاد کرد. آقای عبدالله، هنگام سوگند وفاداری گفت که تمام اقوام افغانستان برای همگرایی در قصر سپیدار و زیر چتر «دولت همهشمول» برای تأمین ثبات پایدار گرد هم آمده اند. «در زمان انتخابات، تعهد داده بودیم که حکومت برآمده از تقلب را نمیپذیریم و به این تعهد خود پابندیم.»
او، همچنان در مورد تنشهای خود با محمداشرف غنی، گفت: «ما همیشه حاضر به بحث و گفتوگو استیم. ما برای وحدت افغانستان کار کردیم و میکنیم، نه برای تقسیم افغانستان. گفتوگو را بهترین طریق حل منازعات و مشکلات میدانیم. هر لحظه حاضر به گفتوگو استیم. نیروهای قهرمان امنیتی کشور ما سرمایهی ملی ما استند. این نیروها، حرفهای، مسلکی، بیطرف و در خدمت نظام استند و هدایت من این است تا بیطرفی خود را در منازعات سیاسی، حفظ کنند.»
آیا تحلیف عبدالله عبدالله مبنای قانونی دارد؟
مطابق قانون اساسی افغانستان، فردی به عنوان رییسجمهور انتخابات میشود که رأی مردم و وثیقهی کمیسیون انتخابات را با خود داشته باشد. کمیسیون انتخابات، حدود بیست روز قبل محمداشرف غنی را رییسجمهور اعلام کرد و وثیقهی انتخابات را به دست او سپرد.
با توجه به مواردی که در قانون اساسی ذکر شده، برگزاری مراسم تحلیف از سوی عبدالله عبدالله، مبنای قانونی ندارد و بیشتر این اعلام به دلیل تنشهایی که میان او تیم حاکم بود، صورت گرفته است.
عبدالله عبدالله، پس از اعلام نتیجهی نهایی انتخابات، شدیدا با این نتیجه مخالفت کرد و گفت، رییسجمهوری را که در نتیجهی کودتا و رأی تقلبی حاکم شود، نمیپذیرد و به همین دلیل حکومت همهشمول تشکیل میدهد.