پس از افتتاح گفتوگوهای صلح میانافغانی، سکوت هیأت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان، بیانگر پیچیدهبودن گفتوگوهای میانافغانی است. هرچند هنوز معلوم نیست که در گفتوگوهای میانافغانی چه مباحثی را اولویت میدهند، روی چه مباحثی گفتوگو میکنند و گروه تماس به چه نتیجه خواهند رسید.
بعد از اولین روز افتتاحیهی گفتوگوهای صلح میانافغانی، از دوحه دیگر حرف جدیدی به گوش نمیرسد و هیأت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان نیز، به رسانهها از پیشرفت گروه تماس چیزی نمیگوید. تنها قصه در این حد بوده است که گروه تماس روی اصول گفتوگوها و مواردی که باید در گفتوگوهای اصلی مد نظر گرفته شود کار کرده اند. این رویکرد در روزهای سکوت و چانهزنیهای پشت پرده، نگرانیهایی را برای شهروندان افغانستان ایجاد کرده است.
در سوی دگر سخنان زلمی خلیلزاد، نمایندهی دولت امریکا در امور صلح افغانستان، خبر تکان دهندهی دیگری که شهروندان افغانستان را نگران کرده است و این گفتوگو، واکنشهای فراوانی را در محافل سیاسی ایجاد کرده است. زلمی خلیلزاد در گفتوگوی خود با تلویزن یک، به شکل غیر مستقیم خبر از تشکیل نظام و ساختار سیاسی جدید برای افغانستان میدهد. اما نمیگوید و شرح نمیدهد این بستهیجدید «فرمول سیاسی» برای افغانستان چه میآورد؟ آیا این فرمول جدید، خبر از مرگ دموکراسی را در افغانستان نمیدهد؟ آیا این فورمول جدید از پامال شدن حقوق اقلیتها و حقوق زنان سخن نمیگوید؟
تفسیرهای زیادی از سخنان زلمی خلیلزاد میتوان داشت. این فرمول جدید ممکن است خبر از دولت موقت و منحل شدن ساختار سیاسی برحال دولت افغانستان، بدهد. افغانستان در بیست سال گذشته تجربه و تمثیل بسیار خوب از دموکراسی و آزادی بیان داشته است، هرچند با مشکلات گستردهای نیز روبه رو بوده و مردم افغانستان ترس از این دارند که فرمول جدید زلمی خلیلزاد، همه دستآوردهای افغانستان نوپا را، به کام امارتخواهی فرو نبرد.
افغانستان در چند دههی گذشته تجربهی تلخ بسیاری از تغییر نظامهای متفاوت داشته است – از شاهی تا جمهوریت دموکراتیک داوود خان، از جمهوریت دموکراتیک داوودخان تا تجربهی تلخ دولتهای کمونیستی و دولت مجاهدین و امارت طالبانی- پس از چند دهه برای اولین بار دولت افغانستان با تمام مشکلاتش توانسته برای بیست سال جمهوریت و مردمسالاری را تجربه کند. مردم افغانستان امیدوار است که این دستآورد تازهشکلگرفته، قربانی انتخابات امریکا و هم فکرهای زلمی خلیلزاد نشود.
افغانستان اگر چه با فرازو نشیب پیش میرود؛ اما راهی را که میرود خواست مردم افغانستان نیز میباشد. پس نباید زلمی خیلزاد، خلاف خواستهای مردم افغانستان قدم بردارد. صبحتهای زلمی خلیلزاد بیانگر این است که گفتوگو با گروه تروریستی طالبان، مفهومی ندارد و همه چیز از پیش مشخص و معلوم است، تنها برای فریب مردم خلیلزاد این گفتوگوها را راهاندازی کرده تا یکباره با آوردن امارت و حکومت موقت و یا دولت اسلامی، در برابر مردم افغانستان قرار نگیرد و اذهان عمومی بر آشفته نشود.
مردم افغانستان، به هیچوجه سر توافق قمارگونه با گروههای تندرو را ندارند و امیدوار اند که نتیجهی گفتوگوها، گروه تروریستی طالبان را از میدان جنگ به میدان تساهل و مدارا بکشد و همچنان نظام کنونی پا بر جا بماند. اینها، خواستهای مردم افغانستان است، ولی حکومت افغانستان بر عکس خواست مردم افغانستان، در میدانهای سیاسی و استخباراتی با عملکرد ضعیف ملت را ناامید کرده است.
حکومت افغانستان، نباید به هیچ آیندهای به غیر از حفظ نظام فعلی «جمهوریت» توافق کند و از هیچ فرمول پیشنویس شده و تصامیم گرفته شده در امور داخلی افغانستان، استقبال کند. دولت افغانستان در هنگام گفتوگوهای میانافغانی جدا از گفتوگو، باید مواظب بازیهای استخباراتی منطقهای و جهانی باشد، تا بتواند خواستههای مردم افغانستان را برآورده کند و جهانیان را متقاعد کند که کشورهای منطقه با حمایت از گروههای تروریستی و امریکا به خاطر انتخابات میخواهد افغانستان را به مسیر دیگری به غیر از جمهوریت ببرند که نه به سود منطقه است و نه به سود جهان و نه هم به سود مردم افغانستان.
دولت افغانستان، باید گروههای تروریستی را با بازیهای استخباراتی و ترفندهای دیپلماتیک، در سطح منطقه و جهان تضعیف کند، تا خواست مردم افغانستان را که دوام جمهوریت است، برآورده کند. هیأت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان نیز، در میدان گفتوگوها باید برای خواست مردم افغانستان بجنگد و از آزادی و شرف مردم افغانستان، در مقابل گروههای خشن و تروریستی حفاظت کند و هیچ فرمول سیاسی از پیش نوشتهشدهای را به غیر از حفظ جمهوریت نپذیرد.