«جگر گوسفند را آورده بود. با آن به بیماری تب خون‌دهنده مبتلا شد. در ابتدا داکتران تشخیص داده‌نتوانستند.»
این حرف‌های پدر یک بیمار مبتلا به بیماری کانگو (تب خون‌دهنده) است. او می‌گوید که بیماری از طریق دست پسرش را مبتلا کرده است. برای نجات این بیمار ۸۸ نفر، هر نفر۵۰۰ سی‌سی خون دادند، تا پسرش نجات یافته است.
این در حالی است که ریاست کنترل بیماری‌های واگیردار در وزارت صحت عامه می‌گوید که طی سه ماه نخست امسال، همه روزه از ۹ تا ۱۹تن مصاب به بیماری کانگو تنها به شفاخانه‌ی انتانی در کابل مراجعه کرده است.
مقام‌های وزارت صحت عامه‌ی کشور می‌گویند که بیماری کشنده‌ی کانگو در جریان هشت سال رفته‌رفته به تمام ولایت‌های افغانستان گسترش یافته است. بنا بر معلومات ارائه شده، تنها در سه ماه نخست امسال ۴۵۰ نفر در سراسر کشور به این بیماری مبتلا و ۵۹ نفر جان باخته اند.
بیماری کانگو برای نخستین‌بار در سال۲۰۰۸ در افغانستان ثبت شد و در سال ۲۰۱۱ تنها در پنج ولایت مشاهده شده بود؛ حالا اما وزارت صحت عامه و وزارت زراعت، آبیاری ومالداری می‌گویند که این بیماری در تمام ولایت‌ها دیده شده که بیشترین مورد آن در ولایت‌های هرات، کابل، بلخ و ننگرهار ثبت شده است.
امسال در هرات نیز ۷۴ تن به کانگو مبتلا شده اند که از جمله شش واقعه‌ی آن به مرگ ختم شده است.
بیماری کانگو چیست؟
پزشکان می‌گویند که بیماری کانگو، نوع ویروسی زنوتیک است که از حیوانات به انسان‌ها انتقال می‌یابد. معاون بخش صحی وزارت زراعت و مال‌داری می‌گوید که ویروس تب کانگو از طریق گزیدن کنه، وارد بدن حیوانات می‌شود؛ اما بدون بروز علایمی، در بدن آن حیوان می‌ماند. گاو، گوسفند و بز منبع اصلی شیوع ویروس تب کانگو در میان انسان‌ها می‌باشند؛ ولی از آن‌جا که این حیوانات بدن مقاوم در برابر این بیماری دارند، آسیبی نمی‌بینند.
به گفته‌ی پزشکان، راه دیگر انتقال این ویروس، نیش زدن کانگو و تماس انسان با وسایل آلوده به خون حیوانات آلوده به کانگو است. زمانی که فرد به خون و حیوان آلوده به کانگو، تماس بگیرد، این ویروس به او منتقل می‌شود.
ریاست پیش‌گیری از بیماری‌های حیوانی وزارت زراعت افغانستان می‌گوید که «نشانه‌های این بیماری یک تا سه روز بعد از نیش کنه آلوده و شش روز بعد از تماس با حیوان آلوده ایجاد می‌شود. بعد از چند روز، این بیماری وارد مرحله‌ی خونریزی می‌شود. خونریزی خطر اصلی برای بیمار است.»
علایم ابتدایی بیماری به صورت حساسیت و ریزش است و به مرور به سردرد، تب شدید، کمردرد، درد مفاصل و عضلات، دل درد، اسهال، استفراغ، سرخی چشم و سرخی گونه، خونریزی، ایجاد لکه‌هاى بزرگ کبود رنگ روى بدن، خونریزى شدید از بینى و خونریزی‌هاى غیرقابل کنترل بروز می‌کند و در صورتى که بیمار به سرعت مورد تداوى قرار نگیرد، سبب مرگش خواهد شد.
به گفته‌ی داکتر ابراهیم فروتن، مسؤول بخش صحت حیوانی وزارت زراعت، تب کانگو در سه مرحله در وجود انسان‌ها به چشم می‌خورد که خونریزی از بدن و به ویژه بینی، آخرین مرحله‌ی آن است. بنا بر گفته‌ی داکتران در شفاخانه‌ی انتانی، درمان بیمار در این مرحله بسیار دشوار می‌شود. داکتران شفاخانه‌ی انتانی از مردم می‌خواهند که در صورت مشاهده‌ی علایم مشکوک به این بیماری، به شفاخانه‌ها مراجعه کنند تا مشخص شود و بیمار به موقع تحت درمان قرار بگیرد.
با این حال ریاست کنترل بیماری‌های واگیردار وزارت صحت عامه می‌گوید که هم اکنون در ۳۴ ولایت افغانستان مراکز تشخیص و درمان بیماری کانگو فعال است و مردم باید به آن مراکز مراجعه کنند.
جلوگیری از گسترش ویروس کانگو
با آن که دام‌داران، کشاورزان، کارگران کشتارگاه‌ها، دام‌پزشکان و کارکنان بهداشتی و درمانی، به خصوص در شفاخانه‌ها از افراد آسیب‌پذیر ابتلا به این بیماری پنداشته می‌شوند؛ اما داکتران شفاخانه‌ی انتانی می‌گویند که بیماری کانگو از حیوانات آلوده به این ویروس به انسان‌ها منتقل می‌شود و برای پیش‌گیری از آن، باید تماس با حیوانات به حداقل برسد و به همه به ویژه دام‌داران آگاهی‌دهی شود.
آنان تأکید می‌کنند که هنگام کشتن حیوانات باید همیشه از دستکش و چپن محافظتی که آستین و دامن دراز داشته باشد استفاده شود. همچنین هنگام و پوست‌کردن حیوانات از گرفتن کارد قصابی در دهان خودداری کنند و برای احتیاط بیشتر، از خوردن جگر و گوشت نیم‌پخته بپرهیزند.
داکتران توصیه می‌کنند که در صورت دیدن کنه، از له کردن آن با دست و در روی بدن حیوانات باید خودداری شود. حیوانات نباید در محل‌های غیر مجاز کشته شود و به کودکان نیز اجازه‌ی لمس حیوانات داده نشود. کودکان در برابر این بیماری بیشتر از دیگران آسیب‌پذیرند و اگر کنه آنان را نیش بزند، خطر مرگ برای آن‌ها بسیار بالاست. پس از مراقبت اشخاص مبتلا به تب کانگو و همین طور پس از تماس با حیوانات و پاک‌کاری محل نگه‌داری حیوانات، دست‌ها باید با آب و صابون شسته شود.
با آن که شهرداری کابل سال گذشته برای کشتن حیوانات گشتارگاه (مسلخ) ساخته؛ اما با این وجود قصابان بدون توجه به نکات صحی حیوانات را در سطح شهر می‌کُشند. چیزی که به گفته‌ی کارمندان صحی زمینه‌ی انتقال بیمارها را فراهم می‌کند.
داکتر ابراهیم فروتن، معاون صحت حیوانی وزارت، می‌گوید، افرادی که دست یا قسمتی از بدن شان زخم داشته باشد نباید به گوشت و خون حیوانات تماس داشته باشند. «به منظور از بین بردن کنه‌ها، حیوانات و وطویله‌ها در بسیار جاها دواپاشی شده‌است. در صورت داشتن زخم در دستان، از ذبح حیوانات و تکه تکه کردن گوشت آن خودداری شود.»
به گفته‌ی آقای فروتن، افرادی که با حیوانات سر‌و‌کار دارند، باید محتاط باشند و همیشه از دستکش و لباس محافظتی استفاده کنند: «افرادی که از گوشت حیوانات استفاده می‌کنند، در قدم نخست باید با استفاده از دستکش گوشت را پاک بشویند و آن را به مدت ۲۴ساعت در دمای منفی یک تا منفی چهار درجه‌ی سانتی‌گراد نگه‌داری کنند و یا گوشت را در حرارت ۵۵ درجه‌ی سانتی‌گراد پخته کنند و از خوردن گوشت خام خوداری کنند.»
این مقام مسؤول همچنان افزود که وزارت زراعت در همکاری با وزارت صحت عامه و وزارت حج اوقاف، برنامه‌های مشخصی آگاهی‌دهی به مردم را از دو سال پیش شروع کرده است و برای از بین بردن کانگو همکاری همه‌ی مردم نیاز است که به دستورات صحی به صورت جدی توجه کرده، مطابق به آن عمل کنند.
مسؤولان وزارت زراعت، می‌گویند که برای پیش‌گیری از بیماری کانگو، حیوانات را در سراسر افغانستان داروی ضد کنه و حشرات زده اند و در آینده نیز برنامه دارند.
معاون صحت حیوانی وزارت زراعت می‌گوید که این وزارت تیم‌های صحت حیوانی را در ۳۴ ولایت افغانستان اعزام کرده که ضمن آگاهی‌دهی از خطرهای بیماری کانگو به مردم، حیوانات و طویله‌ها را داروپاشی می‌کنند.
بنابر آمار، حدود ۸۰ درصد مردم افغانستان، به دام‌داری و کشاورزی اشتغال دارند و از این طریق امرار حیات می‌کنند.
مسؤولان در وزارت زراعت، می‌گویند که با در نظرداشت این موضوع از دو سال پیش برنامه‌ی مبارزه با مرض کانگو را آغاز کرده است تا جلو شیوع و سرایت بیماری کانگو و امراض زنوتیک را از حیوان به انسان بگیرد؛ اما این امر به همکاری مردم با این وزارت بستگی دارد.
وزارت زراعت، در حالی از مردم درخواست همکاری برای محو کانگو را می‌کند که ریاست کنترل امراض ساری، نسبت به گسترش بیماری زنوتیک هشدار می‌دهد.
ریاست مرکز کنترل امراض ساری وزارت صحت می‌گوید که از ابتدای سال تا کنون تنها ۱۸۹ واقعه‌ی تب کانگو و ۲۵۰۰ واقعه‌ی مرض سگ دیوانه به شفاخانه‌های دولتی ثبت شده و با بلندرفتن درجه‌ی حرارت هر روز آمار بیشتر می‌شود.
کانگو در کشور در حالی شدت یافته است که از آغاز سال تا کنون روند مراجعه‌ی افراد مبتلا به تب خون‌دهنده‌ی کانگو افزایش داشته؛ طوری که روزانه از ۹ تا ۱۹ نفر مبتلا به این بیماری به شفاخانه‌ها مراجعه می‌کنند.
مسؤولان در وزارت زراعت می‌گویند که دور اول کمپین مبارزه با کانگو، امسال پایان یافته‌است ودور دوم آن در ماه خزان شروع می‌شود؛ اما برای محو بیماری و کنه، باید مردم با این وزارت همکاری کرده و در صورت مشاهده‌ی کنه و مشکلات دیگر با این وزارت تماس بگیرند و به مرکزهای خدمات حیوانی این وزارت مراجعه کنند و تمام دستورات صحی شان را عملی بسازند.
