«ما دو استاد داریم که هر دو خطکش آهنی دارند. ما را با سیلی و خطکش می‌زنن. به خاطر این که بخوابیم، ما را از اژدها، موش، بلا و اتاق تاریکی که در زیرزمینی است می‌ترسانن.»
این حرف‌ها را فیصل پنج‌ساله می‌گوید که در یکی از کودکستان‌های دولتی، درس می‌خواند.
در این حال، شماری از خانواده‌ها از نبود امکانات لازم آموزشی، غذایی و خشونت‌های فیزیکی و لفظی در کودکستان‌ها شکایت دارند.
دشنام‌دادن، ترساندن، سیلی‌زدن و لت‌و‌کوب با چوب، خطکش و شلاق، انواع خشونت‌هایی است که کودکان در کودکستان‌ها با آن مواجه استند.
«نجلا محبی» که پسرش در یکی از کودکستان‌های خصوصی آموزش می‌بیند، می‌گوید، با وجودی که کودکش در کودکستان خصوصی درس می‌خواند و در برابر آن پول هنگفتی را به این کودکستان می‌پردازد، با آن هم، استادان در این کودکستان با کودکان رویه‌ی خشن دارند. آموزگار این کودکستان، کودکان را دشنام داده و حتا لت‌و‌کوب می‌کند. همین طور بعد از ظهرها کودکان را با ترساندن و تهدید مجبور می‌کنند که بخوابند.
این نوع خشونت‌ها، در دوران کودکی عواقب ناگوار و خطرناک به همراه دارد. در قدم نخست، کودک را از محیط آموزشی کودکستان و مکتب دلسرد می‌کند. کودک عقده‌ای یا کم جرأت بار می‌‌آید.
احمد، زمانی که شش‌ساله بود در کودکستان مورد خشونت قرار گرفت. او، اکنون حاضر نیست به مکتب برود. مادرش می‌گوید: «زمانی که او چهارساله بود، در کودکستان توسط استادش چندین بار مورد لت‌و‌کوب قرار گرفته بود. او دست احمد را با خطکش آهنی زخمی کرده بود. این باعث شد که او کودکستان را ترک کند.»
احمد که حالا هشت‌ساله است، به دلیل خشونتی که در کودکستان با او صورت گرفته، از رفتن به مکتب نیز می‌‌ترسد. او می‌گوید: «استاد با خطکش و چوب ما را لت می‌کرد. در کودکستان استاد هر باری که صدای ما بلند می‌شد، ما را می‌زد. در مکتب، استاد چوب دارد. از کودکستان و مکتب بیزارم.»
عده‌ی خانواده‌ها از نبود امکانات آموزشی و غذایی درکودکستان‌ها شکایت دارند؛ آنان می‌گویند که در کودکستان‌ها به کودکان غذای غیر صحی می‌دهند.
جمیله می‌گوید، کودکستانی که کودکانش در آن مصروف آموزش و پرورش استند، برنامه‌های منظم آموزشی و غذایی ندارد. در رعایت بهداشت کودکان توجه نمی‌شود. «کودکانم چندین بار، در اثر خوردن غذای ناسالم، مریض شدند. چند بار به مدیریت کودکستان شکایت کردم، متأسفانه به آن رسیدگی نکردند. کودکانم تا هنوز آموزش‌های ابتدایی‌ای را که کودکان باید در کودکستان یاد بگیرند، نیاموخته اند.»
برخی خانوادههای کودکان می‌گویند که فهرست غذایی لازم در کودکستان‌ها به صورت درست تطبیق نمی‌شود.
فوزیه که کودکش یک‌ساله است، می‌گوید: «زمانی که کودکم را از کودکستان به خانه آوردم، به شدت مریض بود و نان خشک استفراغ می‌کرد. در کودکستان به کودک یک‌ساله‌ام نان خشک داده بودند.»
در همین‌حال، عبدالفتاح حشرت احمدزی، سخن‌گوی وزارت کار و امور اجتماعی، می‌گوید: «شکایت‌های بیشتر خانواده‌ها برای نرسیدن مواد غذایی به وقت معیین در کودکستان‌ها، تطبیق نشدن لیست مواد غذایی در کودکستان‌های محل کار شفاخانه‌ها، وزارت‌های دفاع و داخله، کمبود معلم و لوازم در کودکستان‌ها، به ما رسیده است که وزارت کار و امور اجتماعی به بیشتر این شکایت‌ها رسیدگی کرده است.»
احمدزی در باره‌ی رسیدگی به این شکایت‌ها می‌گوید که در قسمت عدم تطبیق مواد غذایی، به مرجع مربوطه در مکتوب‌های جداگانه، به صورت مکرر اطلاع داده شده است که متأسفانه زیاد مؤثر نبوده تا قناعت خانوادههای کودکان فراهم شود.
« در باره‌ی کم‌بودن استادان اقدام صورت گرفته است. کودکستان‌هایی که به کمبود استاد مواجه بودند، استادان را به طور خدمتی و مقطعی جذب کردیم.»
عده‌ای از خانواده‌ها از پول پرداختی زیاد (فیس) به کودکستان‌های خصوصی نیز شکایت دارند. آنان می‌گویند که ماهانه مجبور استند پول گزافی به کودکستان تحویل بدهند.
مریم می‌گوید، ماهانه فیس گزافی به کودکستانی که کودکش در آن آموزش می‌بیند، می‌پردازد؛ با آن هم کودکستان غیر معیاری است و در برابر شکایت ما جوابگو نیست. «مجبور شدم به چند کودکستان سر بزنم؛ اما هیچ کودکستانی با قیمت خوب که امکانات مناسب ارائه کند، پیدا نتوانستم.»
صاحبان کودکستان‌های خصوصی در این مورد می‌گویند، به دلیل مالیاتی که به دولت می‌دهند، معاش استادان، فراهم کردن مواد درسی و آموزشی، غذا و دیگر موارد، آنان مجبور استند، پول بیشتری از مردم بگیرند.
ضیاء رحیمی، مسؤول یکی از کودکستان‌های خصوصی، می‌گوید که آنان ماهانه ۲۵۰۰ افغانی از هر کودک می‌گیرند که از ساعت هفت صبح تا چهار عصر، آنان را آموزش دهند. کودکانی که نیم‌روز استند، ۱۵۰۰ افغانی پرداخت می‌کنند.
عواقب ناگوار خشونت با کودکان در کودکستان‌ها
کودکستان محلی است که در آن کودکان برای آموزش و پرورش ابتدایی پیش از مکتب، نگه‌داری می‌شوند. کودکستان دومین مکانی است که در آن شخصیت کودک قالب‌ریزی می‌شود.
ستارالدین صدیقی، روان‌شناس و رییس دانشکده‌ی روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه کابل می‌گوید که کودکستان منحیث آموزشگاه اساسی و ابتدایی برای کودک است. در کودکستان، کودک از طریق آموزش و پرورش با مسائل فردی و اجتماعی آشنا می‌شود. از این رو، باید محیط کودکستان، فضای باز و امن برای کودکان باشد و با وسایل مختلف بازی تزئین شده باشد.
صدیقی افزود که استادان کودکستان‌ها باید فارغ‌تحصیل روان‌شناسی یا پیداگوژی باشند؛ اما در بیشتر کودکستان‌های افغانستان، استادان روان‌شناس نیستند؛ همین مسأله باعث شده است که کودکان، آموزش لازم را کسب نکنند.
وی، بودن استاد روان‌شناس را برای آموزش کودکان در کودکستان‌ها الزامی دانسته و می‌گوید که استاد روان‌شناس می‌تواند از لحاظ عاطفی و احساسی کودک را درک کند. استادی که نداند در کدام سن، با کودک چگونه رفتار شود و چه چیزی آموزش داده شود، بدون شک نمی‌تواند به صورت درست، کودک را آموزش دهد.
کودکی که در کودکستان مورد خشونت قرار گیرد، در مکتب ممکن است عقده‌گشایی یا برزگ‌منشی کند و کودکان دیگر را در مکتب آزار دهد.
تنبیه بدنی، حواس بسیاری از کودکان را پرت می‌کند. به این ترتیب آن‌ها دیگر یاد نمی‌گیرند با شیوه‌های اجتماعی قابل قبول اختلاف خود با دیگران را حل کنند. وقتی کودکی تنبیه بدنی می‌شود، احساساتی مانند خشم، ناامیدی و ترس بر روح و روان او حاکم می‌شود. ممکن است او افکار انتقام‌جویانه در سر خود بپروراند و دیگر یاد نگیرد چگونه با موقعیت‌های مشابه روبه‌رو شود. او هرگز یاد نمی‌گیرد در آینده چطور از پس یک اتفاق ناگوار برآید؛ بنا بر اين، به یک فرد خشن تبدیل می‌شود.
بر اساس آمار وزارت کار و امور اجتماعی، در حال حاضر، در سراسر کشور ۴۷۹ باب کودکستان خصوصی و دولتی وجود دارد که از این میان ۳۷۵ باب آن دولتی و ۱۰۴باب آن خصوصی است. از میان ۱۰۴ کودکستان خصوصی، ۶۰ باب آن در کابل و ۴۴ باب آن در ولایت‌ها به صورت رسمی فعالیت می‌کنند و همچنان ۷۴ باب کودکستان خصوصی دیگر تا هنور جواز فعالیت شان را اخذ نکرده اند.
در حال حاضر ۲۱۴۵۷ کودک در افغانستان شامل کودکستان‌ها استند که از جمله ۱۰۴۹۵ تن آن‌ها در کودکستان‌های مرکز، ۷۷۴۴ تن در ولایت‌ها، ۳۲۲۴ کودک دیگر در کودکستان‌های خصوصی مرکز و ولایت‌ها تحت آموزش قرار دارند.
این در حالی است که بیشتر خانواده‌ها از تنبیه بدنی کودکان در کودکستان‌ها توسط آموزگاران شان شکایت دارند. منابع در وزارت کار و امور اجتماعی می‌گوید که تا اکنون از لت‌و‌کوب کودکان در کودکستان‌ها به صورت رسمی، هیچ گونه شکایتی صورت نگرفته است و در صورت شکایت، به آن رسیدگی خواهد شد.
