توافق‌نامه‌ی صلح امریکا و طالبان، یک سال پیش، پس از ۱۸ ماه در همین روز، توسط زلمی خلیل‌زاد؛ فرستاده‌ی ایالات‌متحده‌ی امریکا در امور صلح افغانستان در قطر امضا شد. این توافق‌نامه در حضور وزیر خارجه امریکا و نمایندگان بیش از ۳۰ کشور و سازمان‌های بین‌المللی؛ اما در غیاب حکومت افغانستان به امضا رسید. امریکا و طالبان، این موافقت‌نامه را «موافقت‌نامه آوردن صلح به افغانستان» نام داده است؛ اما پس از گذشت یک سال، افغانستان شاهد صلح نبوده و جنگ هنوز از شهروندان این کشور قربانی می‌گیرد. در تازه‌ترین گزارشی که از سوی هیئت معاونیت سازمان‌ملل در افغانستان (یوناما) که به تاریخ (۵ حوت) به نشر رسیده، آمده است که در هفتمین سال پیهم بیش از ۳ هزار غیرنظامی در افغانستان کشته می‌شوند. این در حالی است که این سازمان بارها از طالبان خواسته است خشونت‌ها را کاهش دهند؛ اما آن‌ها به خواست هیچ سازمان و یا کشوری، مبنی بر کاهش خشونت‌ها تمکین نکرده، به جنگ ادامه داده‌اند.
طالبان در (۱۹ میزان) امسال حملات گسترده‌ای را در ولایت هلمند علیه نیروهای امنیتی افغانستان آغاز کرده بودند. این حملات که پنج روز طول کشید، واکنش یوناما را در پی داشت. این سازمان طی اعلامیهای در (۲۴ میزان) خواهان توقف فوری خشونت‌ها شده است. هم‌زمان با اعلامیه‌ی یوناما، سفارت فرانسه در افغانستان نیز در واکنش به حملات طالبان خواستار کاهش خشونت‌ها شده و گفته است که این حملات گفت‌وگوهای صلح را به چالش می‌کشد.
در همین حال ینس استولتنبرگ، دبیر کل سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) در (۲۴ میزان) طی دیداری با زلمی خلیل‌زاد، سطح خشونت‌ها در افغانستان را غیرقابل‌قبول خوانده است. استولتنبرگ طی توییتی گفت‌وگوهای صلح افغانستان در قطر را یک فرصت خوانده و گفت؛ برای استفاده از این فرصت نیاز است که طالبان به تعهدات‌شان عمل کرده و خشونت‌ها را کاهش دهند.
پس از امضای موافقت‌نامه دوحه امیدواری بر این بود که خشونت‌ها در کشور کاهش یابد؛ نه‌تنها چنین نشد؛ بلکه حملات تروریستی و ترور‌های هدفمند زیادی صورت گرفت. این حملات بالای اهداف مختلفی چون مرکز آموزشی، شفاخانه و خبرنگاران، فعالین مدنی و بزرگان سیاسی صورت گرفت. هیئت اتحادیه اروپا، نمایندگی غیرنظامی ناتو در افغانستان و نمایندگی‌های سیاسی کشورهای استرالیا، کانادا، چک، دنمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هالند، اسپانیا، سویدن، بریتانیا و امریکا در یک اعلامیه‌ی مشترک در (۱۲ دلو) سال جاری، ادامه‌ی حملات هدفمند، آدم‌ربایی‌ها و تخریب زیرساخت‌ها در افغانستان را محکوم کردند.
این کشورها و سازمان‌ها، فعالیت و حملات طالبان را از عوامل ناامن‌سازی افغانستان دانسته که باعث می‌شود گروهای تروریستی جنایت‌کار به‌صورت آزادانه فعالیت کنند. این کشورها و سازمان‌ها افزوده‌اند که اگر قرار است صلح در افغانستان استقرار یابد، خشونت‌ها باید متوقف شود. این در حالی است که آتش‌بس و کاهش خشونت‌ها از خواست‌های اصلی مردم و حکومت افغانستان نیز است.
افزایش خشونت‌ها در سایه‌ی توافق‌نامه‌ی صلح
امضای موافقت‌نامه دوحه به‌دنبال آن صورت گرفت که طالبان برای یک هفته تن به کاهش خشونت‌ها دادند. کاهش خشونت‌ها که به تاریخ (۳ حوت) پارسال شروع شده بود تا شب قبل از امضای توافق‌نامه به پایان رسید. درحالی‌که انتظار می‌رفت، کاهش خشونت‌ها از سوی طالبان تمدید شود؛ اما پس از ده روز از آغاز کاهش خشونت‌ها، ذبیح‌الله مجاهد سخن‌گوی گروه طالبان اعلان کرد که مرحله کاهش خشونت‌ها پایان یافته و نیروهای این گروه حملات‌شان را بر نیروهای امنیتی کشور از سر گرفته‌اند. طالبان در حالی حملات‌شان را از سر گرفته‌اند که در تاریخ (۱۳ حوت) دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) خواستار ادامه‌ی روند کاهش خشونت‌ها شده بود.
طالبان پس از امضای موافقت‌نامه دوحه، با راه‌اندازی عملیات‌های نظامی و انجام حملات در نقاط مختلف کشور، همچنان به ادامه‌ی خشونت‌ها تأکید کردند. در اعلامیهای که از سوی ریاست امنیت ملی حدود سه ماه پس از امضای توافق‌نامه دوحه به تاریخ (۲۴ ثور) امسال نشر شد، آمده است که طالبان پس از امضای توافق‌نامه، ۳ هزار و ۷۱۲ حمله تروریستی را راه‌اندازی کرده‌اند که منجر به کشته و زخمی شدن ۱ هزار و ۴۱۷ فرد ملکی شده است.
ادامه‌ی خشونت‌ها از سوی طالبان پس از امضای توافق‌نامه‌ی دوحه، باعث شده است که شهروندان و جامعه‌ی جهانی نیز به نیت صلح‌خواهی طالبان شک داشته باشند.
ملا عبدالغنی برادر، رییس دفتر گروه طالبان که به نمایندگی از این گروه موافقت‌نامه را امضا کرده است، پیش از امضای توافق‌نامه، آن را پیروزی طالبان علیه اشغال‌گران امریکایی خوانده و آن را به هواداران طالبان تبریک گفته بود.
پس از گذشت هشت روز از امضای این توافق‌نامه، مارک اسپر وزیر دفاع امریکا در واکنش به افزایش خشونت‌های طالبان گفته بود: شرط اجرای تعهدات امریکا در توافق‌نامه دوحه، عملکرد طالبان است. مشخص نیست رییس‌جمهور (ترامپ) به‌اندازه‌ی کافی متعهد است یا خیر. همچنان، اسکات میلر، فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان در واکنش به خشونت‌های طالبان پس از امضای توافق‌نامه، گفته بود، این گروه باید سطح خشونت‌ها را پایین نگه دارند. رییس ستاد مشترک امریکا، روز دوشنبه (۱۲ حوت ۱۳۹۸) نیز چنین اظهار کرده بود: «طالبان یک گروه یک‌پارچه نیستند، چندین شاخه‌ی تروریستی است که در چارچوب آن یک گروه فعالیت می‌کند. اگر فکر کنید که خشونت‌ها به گونه‌ی کامل قطع خواهد شد، احتمالاً این‌گونه نخواهد شد…»
اظهارات اسپر و میلر در حالی ابراز شد که به گزارش روزنامه اطلاعات روز به تاریخ (۱۴ حوت)، طالبان در طول ۲۴ ساعت دست به ۳۲ حمله در ۱۶ ولایت زده بودند.
جنگ طالبان توجیه دینی ندارد
در گزارشی که از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر به‌تاریخ (۲۴ سرطان) امسال نشر شده، آمده است که در جریان شش ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی ۲ هزار و ۹۵۷ غیرنظامی، در رویداد‌های مختلف امنیتی کشته و زخمی شده است. در این گزارش گفته شده که عامل ۴۸٫۵ درصد کشته و زخمی شدن غیرنظامیان طالبان است. باید یاد‌آور شد که مطابق گزارش کمیسیون حقوق بشر، بیشترین درصدی مربوط به گروه تندرو طالبان است. این در حالی است که علمای جهان اسلام در ماه سرطان دو سال پیش، طی نشستی در عربستان، جنگ افغانستان را مردود خوانده است. در قسمتی از اعلامیهای که از سوی آن‌ها نشر شده بود، چنین آمده است: «ریختاندن خون مردم در یک کشور مسلمان گناه و حرام است.»
علمای دینی داخلی و خارجی بارها جنگ جاری کشور را نا جایز دانسته‌اند. در ماه عقرب سال جاری علما، مشایخ و مفتی‌های جمهوری بنگلادش جنگ جاری در افغانستان را حرام و در مخالفت با نصوص دینی دانسته‌اند.
در خبرنامه‌‌ای که از سوی وزارت امور خارجه، به تاریخ (۴ عقرب) امسال به نشر رسیده، آمده است که علما و مفتی‌های بنگلادش از طرف‌های درگیر جنگ خواسته‌اند که به صدای اکثریت مطلق مردم گوش داده و تن به آتش‌بس فوری بدهند. در خبرنامه همچنان آمده است که علمای دینی جمهوری بنگلادش از طرف‌های درگیر خواسته‌اند تا صادقانه برای کامیابی مذاکرات صلح تلاش کنند.
افزون بر موارد بالا سازمان همکاری کشورهای اسلامی نیز در پایان نشست دو روزه‌ی وزیران خارجه‌ی کشورهای عضو این سازمان که در هفتم و هشتم قوس سال جاری در شهر نیامی پایتخت نایجریا برگزار شده بود، از طالبان خواسته شده است، خشونت‌ها را کاهش داده و به تأمین فوری آتش‌بس توافق کنند. این در حالی است که «یوسف بن احد العثیمین»، دبیر کل سازمان‌های همکاری اسلامی، قبلاً (OIC) از تمام طرف‌های درگیر در افغانستان خواسته بود که خشونت‌ها را کاهش داده و در برقراری صلح در این کشور تلاش کنند.
طالبان پس از امضای موافقت‌نامه با امریکا نه‌تنها خشونت‌ها را کاهش ندادند، بلکه در مواردی، موافقت‌نامه دوحه را نیز زیر پا کرده‌اند. در ماه سنبله امسال، روزنامه نیویورک‌تایمز، به نقل از سه مقام آمریکایی گزارشی را نشر کرده بود که نشان می‌داد، طالبان در هلمند بر پایگاه آن‌ها راکت شلیک کرده‌اند.
نارضایتی بعضی کشورها از آزادی زندانیان طالب تا بازنگری توافق‌نامه
پس از امضای توافق‌نامه، کشورهای فرانسه، استرالیا و آلمان به روند رهایی زندانیان طالب اعتراض کرده و مخالفت شدید خود را با رهایی کسانی اعلان کردند که علیه شهروندان این کشورها مرتکب جرم شده باشند.
در قسمتی از گزارشی که به تاریخ (۲۲ سنبله) امسال زیر عنوان «دو دشمن دور یک میز؛ گفت‌وگوهای صلح امروز آغاز می‌شود» در روزنامه‌ی صبح کابل نشر شده، در آن از قول گزارش گروه بین‌المللی بحران چنین آمده است: «خواست اخیر فرانسه، آلمان و استرالیا از حکومت افغانستان مبنی بر عدم رهایی قاتلان نیروهای این کشورها، درواقع نوع اعتراض دیپلماتیک بر رفتار امریکا است که چرا این کشورها در روند صلح شامل نیستند.»
در بخش دیگر این گزارش از قول مقام‌های فرانسوی آمده است که آن‌ها در حالی این هزینه بزرگ (رهایی زندانیان) را در روند صلح افغانستان می‌پردازند که این کشور هیچ سهمی در این روند ندارد.
با این‌همه، حالا دولت جدید امریکا به رهبری جو بایدن گفته است که توافق‌نامه دوحه را بازنگری خواهد کرد.
طالبان اما گفته‌اند که در صورت نقض توافق‌نامه دوحه از سوی امریکا و ناتو، آن‌ها جنگ‌شان را علیه نیروهای آن‌ها از سر خواهند گرفت.
