همزمان با شروع دور دوم گفتوگوهای صلح، رییسجمهوری افغانستان میگوید که میخواهد قدرت را از راه قانونی آن به جانشین منتخب تحویل دهد. به گفتهی او، این کار برای ارج گذاشتن به قربانیهای غیرنظامی، فعالان و سایر شهروندان حایز اهمیت است.
محمد اشرفغنی، رییسجمهوری افغانستان، در تازهترین مصاحبهاش با شبکهی خبری سیانان، گفته است که گروه طالبان تا اکنون روند صلح را نپذیرفته و میزان تلفاتی که از سال ۲۰۱۵ به اینطرف به غیرنظامیان و نیروهای امنیتی وارد کرده، به ۴۰ هزار کشته میرسد و در این مدت، ۹۸ سرباز خارجی کشته شده است.
این در حالی است که دور تازهی گفتوگوهای صلح، میان هیئت گفتوگو کنندهی دولت افغانستان و گروه طالبان، روز شنبه (۲۰ جدی) سال روان، در دوحه شروع شد.
ناجیه انوری، رییس ارتباطات استراتژیک وزارت دولت در امور صلح، گفت که شام دیروز (شنبه، ۲۰ جدی) کمیتهی کاری دو طرف گفتوگوهای صلح افغانستان، جلسهای را برای ترتیب آجندا دایر کردند و فیصله شد که نشستهایشان برای بحث بیشتر روی آجندا ادامه داشته باشد.
محمد اشرفغنی، به اضافهی اینکه گفته است، قدرت را از راه قانونی به رییسجمهوری منتخب واگذار میکند، افزوده است که اگر هدف طالبان تسلط بر روند صلح باشد و صلحی همانند زمان حاکمیت آنها بیاید؛ پس این صلح عواقب ناگواری بهدنبال خواهد داشت. «جامعهی ما متحد بوده و خواهان صلح است؛ اما ما صلح مثبت میخواهیم.»
شماری از آگاهان سیاسی میگویند که رییسجمهور غنی این اظهارات را در واکنش به ادارهی دولت موقت که طالبان در دور تازهی گفتوگوها بر آن پافشاری خواهد کرد، مطرح کرده است.
اسدالله ندیم -آگاه سیاسی- میگوید که پافشاری طالبان در گفتوگوهای صلح این است که به هر نحوی ادارهی موقت حاکم شود و از این طریق، حاکمیتشان را در افغانستان اعمال کند؛ اما آقای غنی حاضر نیست که قدرت را بهراحتی رها کند.
شماری دیگر از کارشناسان سیاسی میگویند که آقای غنی، خودش را برای تصمیمهای غیرمنتظرهی قطر آماده میکند؛ زیرا ممکن است که در دوحه به ایجاد ادارهی موقت فیصله شود. احمد سعیدی، کارشناس سیاسی میگوید که در آستانهی تحولات احتمالی، رییسجمهور غنی سراغ یاران جدید رفته است تا جبههی ضد تصمیمهای غیرمنتظرهی دوحه را محکم کند. او میافزاید: «غنی پس از اینکه رضایت مارشال عبدالرشید دوستم را گرفت، سراغ رکن دوم مقاومت؛ یعنی رهبران حزب وحدت – محمد محقق و کریم خلیلی- رفته است و احتمال دارد که افرادی را از حزب جمعیت هم به سمتش بکشاند.»
رییسجمهور غنی، دو روز پیش (شنبه، ۲۰ جدی)، با صدور حکمی، محمد محقق را به حیث مشاور ارشد امنیتی و سیاسی خودش، مقرر کرد. همچنان در این حکم گفته شده است که محمد محقق اجازهی اشتراک در جلسهی شورای امنیت را نیز دارد.
همچنان، رییسجمهور غنی در بخشی از صحبتهایش با شبکهی خبری سیانان گفته است که؛ «ما یک مشکل دایمی با پاکستان داریم؛ زیرا آنها برای تروریزم پناهگاه فراهم میکنند. بحثهای مثبت و سازنده با نخستوزیر عمران خان داشتم؛ اما پیام اخیر او پس از دیدارش با رهبران طالبان این بود که قادر به متقاعد ساختن طالبان برای تأمین آتشبس همهجانبه نیست؛ زیرا طالبان به او گوش نمیدهند.»
گفتنی است که هیئت گفتوگو کنندهی طالبان در شروع وقفهی سههفتهای به پاکستان سفر کرد؛ اما بخشی از این هیئت تا اکنون از پاکستان به دوحه برنگشتهاند.
آقای سعیدی میگوید که پاکستان تا هنوز اجازهی سفر به شیخ عبدالحکیم مجاهد و شماری دیگر از اعضای هیئت گفتوگو کنندهی طالبان را به قطر نداده است. «برای حل مشکل، گفتوگو میان امریکا، پاکستان و قطر ادامه دارد.» به باور آگاهان سیاسی، پاکستان تلاش میکند، بر طالبان فشار بیاورد تا وعدههایی را که به رییسجمهور غنی داده است، قبول کنند؛ اما طالبان حاضر به پذیرفتن آن نیستند.
آقای سعیدی میافزاید: «پاکستان به رییسجمهور غنی وعده داده بود که طالبان را راضی به پذیرفتن حکومت موقت هژدهماهه، به ریاست آقای غنی کند؛ اما طالبان حاضر نشده است. به همین خاطر پاکستان تلاش میکند که فشارهای بیشتری بر طالبان بیاورد.»
از سویی دیگر، رییسجمهور غنی در بخش دیگر صحبتهایش گفته است که حکومت افغانستان، باید با ایران روابط کوتاهمدت، وسط مدت و درازمدت داشته باشد؛ اما وضع تحریمها از سوی امریکا بر این کشور، بر روابط دو جانبه سایه افکنده است. «دو میلیون نفر از افغانها در ایران زندگی میکنند و روابط ما باید بر اساس منافع متقابل برقرار شود. امیدوارم از سرگیری گفتوگوها میان امریکا و ایران، نتایج مثبت برای افغانستان در قبال داشته باشد.»
با آنکه دولت افغانستان و پاکستان رابطهی تیرهای داشتهاند و هنوز مشخص نیست که پاکستان میتواند طالبان را در کنترلش نگه دارد یا نه؛ کارشناسان سیاسی اما میگویند که رییسجمهور غنی به جبههی ضد پاکستان و امریکا روی آورده است.
تأکید آقای سعیدی بر این است که رییسجمهور غنی برای واردکردن فشار بیشتر روی طالبان، دست به دامن ایران، هند و روسیه برده است. «پاکستان نتوانسته است، طالبان را قانع کند، غنی بر این باور است که با ایران و جبههی مخالف امریکا میتوانند به طالبان فشار بیاورند.»
با اینهمه، هیئت گفتوگو کنندهی دولت افغانستان و طالبان در دوحه برای ادامهی گفتوگوها توافق کرده است. هیئت دولت افغانستان در صحبتهایشان با رسانهها گفته است که آتشبس برای این گروه مقدم است؛ اما طالبان در آجندایشان «نظام اسلامی»، «شورای سراسری عالمان دین اسلام»، «معارف اسلامی» و «حقوق زنان و مردان در چارچوب نصوص و شریعت اسلامی» قرار دادهاند. بااینحال، هنوز مشخص نیست که دور تازهی گفتوگوها به چه میانجامد.