استقرار بمب‌افگن‌های بی ۵۲؛ خروج امن یا هشدار واقعی برای طالبان؟

علی شیر شهیر
استقرار بمب‌افگن‌های بی ۵۲؛ خروج امن یا هشدار واقعی برای طالبان؟

سوم ثور ساعت ۹ شب به وقت افغانستان، دو فروند بمب‌افکن بی-۵۲اچ استراتوفورترِس (B-52H Stratofortress) از اسکادران‌های ۲۳ و ۹۳ بمب‌افکن نیروی هوایی امریکا مستقر در پایگاه هوایی مینوت، پس از ۱۸ ساعت پرواز به پایگاه هوایی العدید در قطر رسید.
این بمب‌افکن‌ها توسط جنگنده‌های نیروی هوایی ایالات متحده‌ی امریکا هم‌راهی می‌شد. آخرین حضور و استقرار بمب‌ا‌فکن‌های بی-۵۲اچ در قطر، در سال ۱۳۹۸ بود. پس از آن، به علت وجود خطر حملات موشکی سپاه پاسداران ایران، از اعزام این بمب‌ا‌فکن‌ها به قطر خودداری شد.
در همین حال، برخی از رسانه‌های امریکایی، گزارش داده ‌اند که مقامات پنتاگون هم‌چنین اعزام صدها نیروی دریایی، هوایی و زمینی به منطقه را تأیید کرده ‌اند تا امنیت نیروهای امریکایی و ناتو و هم‌چنین پیمان‌کاران را هنگام خروج از افغانستان تأمین کنند.
اعزام بمب‌افکن‌ها به قطر و استقرار شان در پایگاه هوایی العدید از یک ماه پیش از سوی فرماندهی مرکزی ارتش ایالات متحده‌ی امریکا برنامه‌ریزی شده بود. در حال حاضر، هدف اصلی استفاده از این بمب‌افکن‌ها، پشتیبانی نزدیک هوایی از نیروهای امریکایی حین خروج از افغانستان اعلام شده است.
سخن‌گوی سنتکام -فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا- تاکید کرده است که دلیل استقرار بمب‌افکن‌ها در قطر به جای پرواز کوتاه‌مدت شان بر فراز خلیج فارس، استفاده‌ی آن‌ها به منظور پشتیبانی از نیروهای امریکایی خواهد بود که از افغانستان خارج خواهند شد.
پنتاگون اعلام کرده است که شماری از نیروهای ویژه‌ی این کشور، ممکن است برای مدت کوتاهی به افغانستان اعزام شوند تا از خروج امن نیروهای امریکایی اطمینان حاصل کنند.
وزارت دفاع امریکا هم‌چنین تأیید کرده است که برای اطمینان از ایمنی خروج نیروهای امریکایی و بین‌المللی از افغانستان، دو فروند بمب‌افکن بی-۵۲ را به منطقه اعزام کرده است.
جان کربی، سخن‌گوی پنتاگون گفته است که وزارت دفاع امریکا با توجه به «اظهارات تند» طالبان، اقدامات احتیاطی را انجام داده است. به گفته‌ی او، همه احتمالات باید در نظر گرفته شود و این که طالبان ممکن است در برابر عقب‌نشینی نیروهای امریکایی مقاومت نشان دهند.
او به دلیل «رازداری عملیاتی» توضیح بیشتری نداده است؛ اما تأکید کرد که ایالات متحده در تلاش است تا نیروهای خود را «با خیال راحت و مسئولانه» از افغانستان بیرون بکشد؛ اما نگرانی ویژه‌ای در مورد ایمنی این نیروها وجود دارد؛ زیرا آن‌ها، مکان‌های دورافتاده‌تری را در اطراف کندهار در جنوب و جلال‌آباد و برخی از مناطق دیگر در شرق افغانستان ترک می‌کنند.
سخن‌گوی پنتاگون افزوده که هدف از اعزام نیروهای اضافی نه تنها اطمینان از خروج ایمن نیروهای امریکایی بلکه ارایه‌ی کمک‌های لجستیکی و مهندسی است.

یک تیر و دو هدف
قرار بود این بمب‌افگن‌ها در سوم ماه می (تا یک ماه دیگر) در ساحه اعزام شود؛ اما به نظر می‌رسد اقداماتی چون راکت‌پرانی به فرودگاه بین‌المللی بغداد در روز دوشنبه و حمله‌ی پهپادی به فرودگاه بین‌المللی اربیل و محل استقرار نیروهای امریکایی در آن‌جا، باعث تسریع یک هفته‌ای در اعزام بمب افکن‌ها به قطر شده باشد.
شماری از کارشناسان نظامی بر این باور استند که هدف اعزام این بمب‌افگن‌ها، تنها خروج امن نیروهای امریکایی از افغانستان نیست. به باور آن‌ها، هدف دیگر اعزام این بمب‌افگن‌ها انجام ماموریت‌های رزمی بر فراز عراق و محافظت از حملات شبه‌نظامیان وابسته به ایران در برابر نیروهای امریکایی است.
بابک تقوایی، کارشناس نظامی و دفاعی، در یادداشتی به اندیپندینت نوشته است: «اعزام فوری این بمب‌ا‌فگن‌ها به قطر درست یک روز پس از حمله‌ی راکتی نیروهای شبه‌نظامی وابسته به سپاه قدس به کمپ ویکتوری (پیروزی) نیروی زمینی ارتش امریکا در فرودگاه بین‌المللی بغداد صورت گرفت. به نظر می‌رسد پاسخ امریکا به این حمله و یا دست‌کم خط‌ونشان کشیدن آن برای جمهوری اسلامی باشد.»
به باور او، این بمب‌افگن‌ها تنها به حمایت از نیروهای امریکایی در افغانستان نخواهند پرداخت و در صورت نیاز، می‌توانند به انجام ماموریت‌های رزمی بر فراز عراق نیز بپردازد و از نیروهای امریکایی در برابر حملات شبه‌نظامیان وابسته به ایران محافظت کند.
در حال حاضر، حدود ۲۵۰۰ سرباز امریکایی و ۷ هزار سرباز ناتو در افغانستان حضور دارند. مطابق توافق‌نامه‌ی دوحه، قرار بود این نیروها تا یک هفته‌ی دیگر (اول ماه می) افغانستان را ترک کنند؛ اما حدود یک هفته قبل، رییس‌جمهور امریکا اعلام کرد که روند خروج نیروهای امریکایی از اول ماه می آغاز و تا ۱۱ سپتمبر تکمیل خواهد شد.
یکی از شرط‌های طالبان در توافق‌نامه‌ی دوحه برای آغاز گفت‌وگوهای مستقیم با حکومت افغانستان، خروج کامل نیروهای امریکایی در اول می از افغانستان بود. گروه طالبان پس از اعلام امریکا مبنی بر تأخیر این خروج، واشنگتن را به نقض توافق‌نامه‌ی دوحه متهم کرده و تأکید دارد؛ تا زمان خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان، آن‌ها به هیچ گفت‌وگویی حاضر نخواهند شد.
‌قرار بود نشست استانبول به میزبانی قطر، سازمان ملل و ترکیه در ۲۴ اپریل برای گفت‌وگوی صلح افغانستان برگزار شود؛ اما این نشست تا بعد از ماه رمضان به تأخیر افتاد.
در همین حال، خبرگزاری اسوشیتیدپرس خبر داده است که رییس «سی‌آی‌ای» به تازگی از افغانستان به گونه‌ی سری دیدار کرده است. هدف از این سفر رییس سی‌آی‌ای، چگونگی سپردن مسئولیت واحدهای ویژه‌ی ضد هراس‌افگنی در افغانستان عنوان شده است.
به گفته‌ی برخی ازمقام های امریکایی، از جمله شش واحد ضد هراس‌افگنی که «سی‌آی‌ای» در افغانستان آموزش داده است، تنها مسئولیت دو واحد آن به حکومت افغانستان سپرده شده است.
پیش از این مقام‌های ایالات متحده‌ی امریکا به حکومت افغانستان اطمینان داده بود که پس از خروج سربازان این کشور، حملات هوایی آن‌ها برضد هراس‌افگنی در افغانستان ادامه خواهد داشت.
جنرال کنیت مک‌کنزی، فرمانده فرماندهی مرکزی امریکا، گفته است که ارتش ایالات متحده حتا پس ازخروج سربازان خارجی از افغانستان، حمله‌های هوایی را در این کشور علیه طالبان انجام خواهد داد. مک‌کنزی افزوده است که پس از عقب‌نشینی نیروهای امریکایی از افغانستان، در صورتی که تهدیدی برای منافع امریکا دیده شود، واشنگتن حق انجام حمله‌های هوایی به طور معمول از هواپیماهای بدون سرنشین را برای خودش محفوظ می‌داند.
او گفته است که ارتش ایالات متحده این حملات هوایی را در افغانستان از کشورهای منطقه از جمله خلیج، انجام خواهد داد.