برده‌داری تنها یادگاری از گذشته‌های مان نیست. سازمان بین‌المللی کار می‌گوید که هم‌اکنون، بیش از چهل میلیون انسان در سراسر دنیا قربانی برده‌داری مدرن استند. مشکل این‌جا است که بیشتر جوانب برده‌داری مدرن در قوانین کشورها تعریف نشده و افراد زیادی در سراسر دنیا مجبور به کار اجباری، ازدواج‌های اجباری و قاچاق انسان می‌شوند. امروز روز جهانی محو برده‌داری است که هر سال در دوم دسامبر از آن بزرگ‌داشت به عمل می‌آید. مجمع عمومی سازمان ملل متحد از سال ۱۹۸۶ به این سو، برای محو برده‌داری مدرن و از میان برداشتن آن، در کشورهای عضو برنامه‌هایی را روی دست گرفته است.
انسان‌ها در طول تاریخ توانسته اند به طور قابل ملاحظه‌ای از برده‌داری سنتی عبور کنند؛ اما به صورت کلی قادر به از میان برداشتن آن نبوده اند. برده‌داری هنوز هم برای تعدادی از ثروت‌مندان، شرکت‌های بزرگ و افراد بانفود در جوامع گوناگون، همان رونق برده‌داری سنتی در قرن‌های اخیر را دارد. سازمان ملل می‌گوید که از میان چهل میلیون فردی که برده‌ی مدرن به شمار می‌روند، نزدیک به ۲۵ میلیون نفر آن مجبور به انجام کارهای اجباری با درآمد کم می‌شوند و در حدود ۱۵٫۵ میلیون نفر دیگر، مجبور اند تن به ازدواج‌های اجباری بدهند. با این حساب، در هر هزار نفر از جمعیت انسان‌ها، دست‌کم پنج نفر برده‌ی مدرن استند و نگران‌کننده‌تر این که از این میان، یک نفر از چهار برده‌ی مدرن، کودک است.
در کل می‌توان گفت که برده‌داری پدیده‌ی منفوری در میان بشر است؛ اما این پدیده برای برخی از افراد هنوز هم سود هنگفتی دارد و برده‌داران، حتا در همین قرن ۲۱، افراد را به بردگی می‌گیرند، کار زیادی از برده‌های خود می‌کشند و بابت آن کار یا هیچ پولی نمی‌پردازند یا اگر می‌پردازند هم بسیار ناچیز است. با این وجود، از قدیم تا کنون، چه کارهایی برای از میان برداشتن برده‌داری انجام شده است؟ امپراتوری موریا که بر شبه قاره‌ی هند حکم‌رانی می‌کرد، از ۲۶۹ – ۲۳۲ پیش از میلاد، تجارتِ برده را ممنوع کرد؛ اما خود برده‌داری را نه. دودمانِ چین که از ۲۲۱ – ۲۰۶ پیش از میلاد بر چین فرمان‌روایی می‌کرد، برده‌داری را از میان برد و رعیت‌داری را پدیده‌ی منحوسی می‌دانست؛ اما بیشتر قوانین دودمان چین با برکنار شدنش از قدرت، نابود شد. در قرن ۲۱ هم، سال ۲۰۱۴ بود که رهبران بزرگ ادیان جهانی مانند بودیسم، مسیحیت کاتولیک، یهودیت و اسلام، پای تعهد مشترکی علیه برده‌داری مدرن امضا کردند.
در دنیای فیلم و هنر، تلاش‌های زیادی برای از میان برداشتن برده‌داری صورت گرفته است و شرکت‌ها یا دولت‌های زیادی علیه آن فیلم ساخته اند که تأثیرات شگرفی در میان مردم داشته است. اولین فیلم با موضوع برده‌داری، فیلم «تولد یک ملت» در سال ۱۹۱۵ بود. پس از این فیلم‌های دیگری هم در این موضوع ساخته شد؛ اما برخی از آنان به خوبی، مبارزه با برده‌داری را به تصویر نکشیده و در پاره‌ای از موارد، به جای تبلیغ برای از میان برداشتن آن، برده‌داری را خوب جلوه داده اند. از آغاز قرن ۲۱ به این سو، فیلم‌های جدی و خوبی در مبارزه علیه برده‌داری ساخته شده و تعدادی از آن‌ها جوایز خوبی هم از جشن‌واره‌های معتبر جهانی دریافت کرده اند. یکی از زیبا‌ترین فیلم‌هایی از این دسته، فیلم «۱۲ سال بردگی» با کارگردانی استیو مک‌کوئین است. این فیلم هم‌اکنون جزء ۲۵۰ فیلم برتر دنیا از نظر وب‌سایت معتبر «بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها» (IMDb) محسوب می‌شود.
ما در حالی از این روز گرامی‌داشت به عمل می‌آوریم که هم اکنون افراد زیادی در سراسر دنیا، مورد سوءاستفاده، بهره‌برداری جنسی و کار اجباری قرار می‌گیرند. علت اساسی برده‌داری مدرن، فقر است. کشورهایی که با سطح سواد پایین، آزادی محدود اقتصادی و حاکمیت ضعیف قانون دست و پنجه نرم می‌کنند، باعث ایجاد محیط مناسبی برای برده‌داری مدرن می‌شوند. برده‌داری مدرن بیشتر در کشورهای فقیر و میان اقلیت‌ها به چشم می‌خورد؛ اما دامن کشورهای توسعه‌یافته را نیز گرفته است. ده‌ها هزار نفر در صنایع استخراج معدن، کشاورزی و تولید برای کشورهای مرفه‌تر، به بردگی گرفته می‌شوند. آمار جهانی نشان می‌دهد که برده‌داری مدرن در سال ۲۰۱۴، بیش از ۱۵۰ میلیون دالر برای برده‌داران مدرن سود داشته است؛ البته این رقم در مقایسه با گذشته بسیار کم است، به گونه‌ی مثال، هر کدام از برده‌های امریکایی در سال ۱۸۰۹ میلادی، به رقمی نزدیک به ۴۰۰۰۰ دالر امریکایی فروخته می‌شدند، در حالی که امروز می‌توان تنها با ۹۰ دالر، یک برده‌ی مدرن خرید.
امروزه بردگی جنسی، ازدواج‌های اجباری، کودک‌همسری و کار کردن کودکان، از انواع گوناگون برده‌داری مدرن است که به گونه‌ی منظم در کشورهای زیادی ادامه دارد. آمارهای رسمی نشان می‌دهند که ۲۶ درصد از برده‌های امروزی را کودکان تشکیل می‌دهند. نمونه‌ی برده‌های کودک را می‌توان در شهر و منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، ببینید. کودکانی که مجبور به گدایی‌های سازمان‌یافته می‌شوند، دوست ندارند گدایی کنند یا کودکانی که در سطح خیابان‌ها، اسپند دود می‌کنند و موتر می‌شویند، هیچ وقت به میل خود دست به چنین کارهایی نزده اند.
نوع دیگر برده‌داری مدرن، ازدواج‌های اجباری و کودک‌همسری است. این نوع از برده‌داری، بر میلیون‌ها زن و دختر در سراسر جهان تأثیر گذاشته است. زمانی که خانواده‌ها نتوانند خرج کودکان شان را بپردازند، دختران شان به ازدواج مردان ثروت‌مندتر درآورده می‌شوند. اغلب وقت‌ها، این مردان فاصله‌ی سنی زیادی با آن‌ها دارند و وظیفه‌ی دخترانی که مجبور به ازدواج شده اند، خدمت به همسران است. این دختران مورد سوءاستفاده‌های جسمی، زبانی و جنسی قرار می‌گیرند. نگون‌بختانه، افغانستان نرخ بالایی از کودک‌همسری دارد و آمارها حاکی از ازدواج ۵۷ درصد از دختران کشور پیش از رسیدن به ۱۹سالگی است. این آمارها سن معمول برای ازدواج دختران در افغانستان را ۱۵ – ۱۶ سال می‌داند.
برآوردهای گزارش سالانه‌ی بنیاد واک فیری (Walk Free Foundation) نشان‌گر آن است که کوریای شمالی با ۱۰۴ نفر در هر هزار جمعیت، رتبه‌ی اول در برده‌داری مدرن را دارد و افغانستان هم با ۲۲ نفر به ازای هر هزار جمعیت، در جای‌گاه پنجم این رده‌بندی ایستاده است. تنها چهار کشورِ کوریای شمالی، اریتره، بوروندی و جمهوری افریقای مرکزی وضعیت وخیم‌تری نسبت به افغانستان در برده‌داری مدرن دارند.
رشد کند اقتصاد کشور و گسترش سطح فقر میان شهروندان، افغانستان را با تهدید بزرگی روبه‌رو کرده است. اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، بی‌تردید آمار برده‌داری مدرن میان افغان‌ها بیشتر خواهد شد و پیامدهای ناخوشایندی را برای همه، به ویژه طبقه‌ی فقیر جامعه که در برابر برده‌داری‌های مدرن آسیب‌پذیرتر استند، رقم خواهد زد. رشد اقتصادی پایدار، بلند رفتن میزان رفاه در میان مردم و برنامه‌های موثر، می‌تواند در توقف یا کاهش میزان برده‌داری مدرن در کشور مؤثر باشد. شناسایی این که چه کسانی برده‌ی مدرن استند، خیلی آسان نیست؛ چه بسا بسیاری از مردم برده‌ی مدرن اند و خود نمی‌دانند. امروز باید منتظر ماند و دید که در میان این همه گرفتاری‌هایی که به دامن دولت و ملت چنگ می‌اندازد، آیا برنامه‌ای برای ریشه‌کن کردن برده‌داری در کشور وجود دارد؟
