هم‌زمان با دور تازه‌ی گفت‌وگوهای صلح افغانستان، جو بایدن به‌عنوان چهل‌وششمین رییس‌جمهور ایالات‌متحده‌ی امریکا، چهارشنبه (۲۰ جنوری) سوگند وفاداری یاد کرد. با آن‌که جو بایدن از آدرس حزب دموکرات‌ها –حزبی با سیاست نرم‌تر نسبت به جمهوری‌خواهان- به کاخ سفید می‌رود و تحلیل‌گران سیاسی افغانستان با آمدن بایدن در شرایطی که گفت‌وگوهای صلح افغانستان جریان دارد، خوش‌بین هستند؛ اما سیاست‌گذاران جدید کاخ سفید در خلای اطلاعاتی درباره‌ی صلح و جنگ افغانستان به سر می‌برند.
آنتونی بلینکن، نامزد وزارت خارجه‌ی امریکا (سه‌شنبه، ۳۰ جدی) در جلسه تأیید صلاحیتش در کمیته‌ی خارجی سنای امریکا، گفت که جو بایدن از جزییات توافقنامهی امریکا با طالبان آگاه نیست و باید آن را بررسی کند. به گفته‌ی آقای بلینکن، برخی ضمیمه‌های محرم در توافق‌نامه وجود دارد که نیاز به بررسی دارد. «باید با دقت بررسی کنیم که واقعاً در مورد چه چیزهایی گفت‌وگو شده. من هنوز از این جزییات آگاه نیستم.»
هم‌چنان شماری از رسانه‌های امریکایی گزارش داده است که پنتاگون/وزارت دفاع امریکا از دادن جزییات درباره‌ی جنگ و صلح افغانستان به بایدن خودداری کرده است.
نشریه‌ی پوئیتیکو، اخیراً گزارش داده است که پنتاگون، مانع دست‌یابی اعضای جدید حکومت جو بایدن به اطلاعاتی درباره‌ی کاهش نیروهای امریکایی در افغانستان، ماموریت سربازان امریکایی در افریقا و برنامه‌ی توزیع واکسین کرونا شده است.
بر اساس این گزارش، افرادی که از سوی دونالد ترامپ در پنتاگون گماشته شده بودند، مانع ارایه‌ی اطلاعات به درباره‌ی جنگ افغانستان به جو بایدن شده‌اند.
در این گزارش نوشته شده است: «این کار سبب خواهد شد تا حکومت جدید امریکا در زمینه‌ی دسترسی به اطلاعات مهم دچار مشکل شود.»
آگاهان سیاسی افغانستان اما می‌گویند که به سر بردن سیاست‌گذاران دولت بایدن در خلای اطلاعات می‌تواند مشکل‌های زیادی به بار بیاورد و امیتازهایی که به طالبان در زمان ترامپ داده شده است، باقی بمانند.
مصطفا علی‌زاده، آگاه روابط بین‌الملل، در مصاحبه با صبح کابل می‌گوید که دونالد ترامپ و فرستاده‌ی ویژه‌ی دولت او – زلمی خلیل‌زاد- نگاه پروژه‌ا‌ی به صلح افغانستان داشت و با دادن امتیازات بسیاری به گروه طالبان، نتوانست که از صلح و جنگ افغانستان به‌عنوان برگ برنده در انتخابات امریکا که یکی از اهداف ترامپ بود، سود ببرد.
آقای علی‌زاده می‌افزاید که هرچند بایدن و دموکرات‌های امریکا تلاش دارند که کشورهای جنوب آسیا را برای کنترل پاکستان و ایران در اختیار داشته باشند؛ اما اگر نزدیکان ترامپ جزییات صلح و جنگ افغانستان را در اختیار سیاست‌گذاران دولت بایدن نگذارند، بایدن نیز نگاه گذرا به صلح و جنگ افغانستان خواهد داشت.
آیا بازی دیگری با صلح افغانستان در راه است؟
جو بایدن در نخستین روز ریاست‌جمهوری‌اش بیش از ده فرمان دونالد ترامپ را لغو کرد؛ اما او هنوز از جزییات توافقنامهی کشورش با طالبان اطلاع ندارد.
آقای بلینکن، نامزد وزارت خارجه‌ی دولت بایدن در بخشی از سخنانش در کمیته‌ی خارجی سنای امریکا گفته است که او توافقنامهی امریکا و طالبان را ارزیابی خواهد کرد. با این حال هنوز روشن نیست که پس از ارزیابی جو بایدن از توافق‌نامه، آیا تغییر در رویکرد امریکا برای صلح افغانستان پیش خواهد آمد یا خیر.
شماری از مقام‌های وزارت دولت در امور صلح افغانستان، می‌گویند که ابراز نظر در مورد سیاست رهبری جدید امریکا درباره‌ی صلح افغانستان هنوز پیش از وقت است.
ناجیه انوری، سخن‌گوی وزارت دولت در امور صلح، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که توافق امریکا و طالبان از نامش پیداست که یک توافق میان دو طرف توافق‌نامه است و ابعاد پنهان آن‌هم نزد هر دو طرف، توافق‌نامه است: «امیدواریم بعد از بررسی توافق‌نامه توسط رهبری جدید وزارت خارجه امریکا، وضاحت کافی در مورد آن به وجود بیاید و مردم افغانستان در جریان ابعاد نهفته این توافق‌نامه قرار بگیرند.»
آگاهان سیاسی اما می‌گویند که اگر توافق‌نامه دقیق بررسی شود، احتمال می‌رود که دولت افغانستان جایگاه از دست رفته‌اش را در گفت‌وگوهای صلح افغانستان به دست بیاورد و از امتیاز طالبان کاسته شود.
آقای علی‌زاده می‌گوید: «طالبان شایسته‌ی هم‌چنان امتیازاتی نیست. اگر توافق‌نامه واقع‌بینانه بررسی شود، از امتیازات آن‌ها کاسته شده و تغییراتی در روند صلح افغانستان هم خواهد آمد.»
در متن توافقنامهی امریکا و طالبان که در ماه فبروری در دوحه به امضا رسید، آمده است که نیروهایی امریکایی تا ماه مه، باید از افغانستان بیرون شوند.
بر این اساس، گروه طالبان نیروهای خارجی را مورد حمله قرار نداده و اما حمله‌های تهاجمی این گروه بر نیروهای ارتش افغانستان و مردم این کشور، ادامه داشته است.
گفتنی است که دولت افغانستان برای پیش‌شرط صلح و بر اساس توافقنامهی امریکا و طالبان، بیش از ۵۰۰۰ زندانی خطرناک طالبان را از بند رها کرد. از سویی هم در گزارش تحقیقی روزنامه‌ی صبح کابل که در ۵ سپتامبر ۲۰۲۰ نشر شد، روشن شد که ۶۸ درصد از زندانیان رهاشده‌ی گروه طالبان به میدان‌های جنگ باز گشته‌اند.
هم‌چنان در این اواخر طالبان خواهان رهایی ۷۰۰۰ زندانی دیگرشان نیز شده‌اند که به باور آگاهان امتیازی است که دولت ترامپ به این گروه داده است؛ اما دولت افغانستان گفته که این نیروها را رها نخواهند کرد.
امرالله صالح، معاون نخست رییس‌جمهور (۱ دلو) در برگه‌ی فیس‌بوکش نوشته است: «ما در برابر کشتار مردم بی‌تفاوت نیستیم. اکنون شاید در آجندای طالبان، رهایی تروریستان از زندان‌های دولت افغانستان شامل باشد؛ اگر طالبان تروریست به کشتار مردم بی‌گناه، اعضای جامعه‌ی مدنی و به بمب‌گذاری ادامه دهند، در آن صورت رهایی زندانی‌ها نه بلکه زندگی آن‌ها شامل آجندا خواهد شد.»
ذبیح‌الله مجاهد در واکنش به سخنان معاون نخست رییس‌جمهور به خبرنگار روزنامه‌ی صبح کابل گفته است: «چنین اظهاراتی تحریک‌کننده است. آن‌ها می‌خواهند جریان گفت‌وگوها را سبوتاژ کنند.»
با این‌همه، دولت افغانستان و گروه طالبان منتظرند که آقای بایدن چه رویکردی را در قبال صلح افغانستان پیش می‌گیرد. پس از ده روز از شروع دور تازه‌ی گفت‌وگوهای صلح افغانستان، هنوز دو طرف گفت‌وگوها، نشست اساسی‌شان را روی آجندای گفت‌وگوها دایر نکرده‌اند.
ناجیه انوری، می‌گوید که هیئت جانب دولت، روی عنوان‌بندی و اولویت‌بندی آجندای گفت‌وگوها کار کرده و منتظر است که جانب مقابل –هیئت طالبان- برای حضور در بحث اساسی روی موضوعات آجندا اعلام آمادگی کند.
