تروریزم و بازآفرینى جنایت

روح‌الله طاهری
تروریزم و بازآفرینى جنایت

در ادامه‌ی حمله‌های هدف‌مند بر دانشگاهیان و دانش‌جویان، روز شنبه (۸ جوزا)، در اثر انفجار ماین در منطقه‌ی رباط شهر چاریکار پروان، نزدیک به ۲۰ نفر از استادان و دانش‌جویان دانشگاه البیرونی، کشته و زخمی شدند. بر بنیاد معلومات شفاخانه‌ی ولایتی پروان، در این رویداد، ۳ نفر کشته و ۱۵ نفر به شمول استادان و دانش‌جویان دانشگاه البیرونی زخمی شده است.
انفجار زمانی اتفاق افتاد که موتر حامل استادان و دانش‌جویان دانشگاه البیرونی، به سوی کابل در حرکت بود. دانشگاه البیرونی در ولایت کاپیسا در ۷۰کیلومتری شمال کابل قرار دارد و شمار زیادی از استادان و دانش‌جویان، روزانه میان مسیر این دانشگاه و شهر کابل، رفت‌وآمد می‌کنند.
پس از این رویداد، شماری از شهروندان در برابر عاملان آن و دولت، واکنش‌هایی داشته اند. در واکنش به این حمله، شهروندان انزجار شدیدشان را از گروه‌های تروریستی و مسؤولان امنیتی، ابراز کرده اند؛ انفجار و نفرتی که پس از حمله‌های پی‌هم و مرگ‌بار بر قشر باسواد و دانش‌‌آموز جامعه، در دل شهروندان رخنه و قوت گرفته است.
عزیزالله آریافر، کنش‌گر اجتماعی، با نشر تصویر رییس دانشگاه البیرونی در برگه‌ی فیسبوکش، نوشته است که اگر همه‌ی دریاها اشک حسرت شوند؛ گریستن‌ غم‌های این سرزمین را کفایت نمی‌کند. «نگاه غم‌بار و پرسش‌گر رییس دانشگاه البیرونی، پس از برخورد ماین کنارجاده‌ای‌ بر موتر حامل آن‌ها، دل هر سنگی را آب می‌کند، جز دل سنگِ سنگ‌اندیشان را! این نگاه می‌گوید: چرا؟ برای چه؟ این چه هدفی است که شما در پی نابودی آنید؟‌» او، در ادامه به پرسش‌هایی که خود مطرح کرده، پاسخ داده است. «پاسخ روشن است؛ این سرزمین، پهنه‌ی جنگ ظلمت و روشنایی است. مکتب و دانشگاه در خط اول این جنگ ایستاده است.»
پس از این رویداد تصویری از عبدالقهار سروری، رییس دانشگاه البیرونی، در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود؛ تصویری که او را در حالت نشسته درون موتر که شیشه‌هایش به اثر انفجار شکسته، با چهره‌ای نگران و پرسش‌گر نشان می‌دهد که به بیرون از موتر خیره مانده.

واکنش شهروندان به رویداد تروریستی در چاریکار پروان.

مژده فایز نور، استاد دانشگاه، با نشر تصویر سروری و موتر حامل‌اش، نوشته است که انتهای سرنوشت این «مرز و بوم» روشن نیست؛ هر روز با یک ماین کنارجاده‌ای و یا با یک شلیک گلوله، ده‌ها سرمایه‌ی این کشور، نیست و نابود می‌شوند. «ما عادت کرده ایم، اگر نه این‌گونه رویدادهای جانکاه، از تحمل آدمی بیرون است.»
حمله بر استادان و دانش‌جویان دانشگاه البیرونی در ادامه‌ی کشتارهای هدف‌مند بر دانشگاهیان و دانش‌جویان است. پیش از این، تروریستان بر مرکز آموزشی موعود، کوثر دانش، دانشگاه کابل، مکتب پل‌علم لوگر، مکتب سیدالشهدا و ده‌ها مکان عمومی در شهر کابل و ولایات، حمله‌های مرگ‌باری را انجام داده اند. آخرین رویداد، حمله‌ی تروریستی بر مکتب سیدالشهدا بود که در حین رفتن دختران ‌دانش‌آموز به خانه‌های‌‌شان، انجام شد. در این رویداد مرگ‌بار، بیش‌تر از ۸۵ دانش‌آموز کشته و نزدیک به ۱۸۰ دانش‌آموز و ره‌گذر، زخمی شد.
شماری از شهروندان، با اشاره به حمله‌های پی‌هم تروریستی که در سال‌های پسین، مردم را به گونه‌ی عام و دانش‌جویان و دانش‌آموزان را به‌ طور خاص، هدف قرار داده، می‌گویند که تروریستان نبض و گلوگاه جامعه‌ی افغانستانی را که همان نسل باسواد و آموزش‌دیده‌ی جامعه است، ترور می‌کنند؛ تروری ‌که ریشه در جهل و تاریکی دارد.
ذکیه عادلی، استاد حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل، یادداشت کوتاهی را زیر عنوان «تروریست و بازآفرینی درد!» را با هشتگ «از جایی که قطع کنی، جوانه خواهیم زد.» در برگه‌ی فیسبوکش، نشر کرده است. عادلی نوشته است که در تسلسل دردی گرفتار آمده ‌ایم که جاهلان مزدور، رقم زده‌ اند؛ دردهایی از جنس نابودی و زخم هایی که برای همیشه، در قلب تاریخ حک شده اند. «گلوگاه‌ها و‌ نبض حیات و تفکر را گاه در قامت متعلم، گاه در قامت محصل و‌ گاه در قامت استاد و عالم و… نشانه رفته اند تا ضرب‌آهنگ زندگی را کند سازند؛ زیرا که اینان، حنجره‌ی دردهای مشترک بشریت اند که روشن‌گری می‌کنند و با بودن‌شان در این جغرافیا، امید می‌آفرینند.»

فهرست کشته‌ها و زخمیان رویداد تروریستی در ولایت پروان.

بر بنیاد اطلاعات شفاخانه‌ی حوزه‌ای پروان، میوند نجرابی، استاد دانشکده‌ی پژشکی و نوراحمد احمدی، استاد دانشکده‌ی تعلیم‌وتربیه، در میان کشته‌شدگان است. شماری از شهروندان افغانستان، با اشاره به کشتار استادان دانشگاه، می‌گویند که تروریستان، ظرفیت جامعه را هدف قرار می‌دهند. بلال سروری، خبرنگار، با نشر تصویری از احمد نور احمدی در برگه‌ی تویترش، نوشته است؛ احمدی از ولایت خوست بود و در دانشگاه البیرونی درس می‌داد. «احمدی سند ماستری‌اش را از دانشگاهی در هند گرفته است. ظرفیت جامعه مورد هدف حمله‌های تروریستی قرار می‌گیرد.»
در کنار شهروندان، مقام‌های بلندرتبه‌ی دولت افغانستان نیز، در رابطه به این رویداد، واکنش‌هایی داشته اند؛ واکنش‌هایی که در آن، طبق معمول، از عاملان جنایات به عنوان «دشمنان مردم افغانستان» و «گروه طالبان» نام‌ برده می‌شود. رییس‌جمهور غنی، در اعلامیه‌ای که از سوی ارگ‌ ریاست‌جمهوری نشر شده، گفته است که «دشمنان افغانستان» یک‌بار دیگر ضدیت‌شان را با علم و دانش، نشان دادند. «آن‌ها با خلق چنین جنایات، نمی‌توانند عزم و اراده‌ی استادان و دانش‌جویان ما را برای تربیه‌ی نسل آینده، ضعیف کند.»
هم‌چنان، عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی، با نشر اعلامیه‌ای، حمله‌ بر استادان و دانش‌جویان دانشگاه البیرونی را کار «ددمنشانه و ضد انسانی و جنایت ضدبشری» خوانده و گفته است که تروریستان جنایت‌پیشه، با حمله به کاروان دانش و آگاهی، آیندە‌ی افغانستان را هدف گرفته ‌اند. «کشتار هدف‌مند غیرنظامیان، استادان دانشگاه، دانش‌جویان، عالمان دین و قشر چیزفهم و منور جامعه، دشمنی آشکار با افغانستان مترقی، توسعه‌یافته و ایستاده روی پاهای خودش است.»
تا هنوز گروهی مسؤولیت این حمله را به عهده نگرفته است. وزارت داخله، می‌گوید که عامل این رویداد و رویدادهای مرگ‌باری مانند این، گروه طالبان است. ضیا ضیا، معاون سخن‌گوی وزارت داخله، در صحبت با روزنامه‎‌ی صبح کابل، می‌گوید که حمله‌های تروریستی و جاسازی ماین‌ها، توسط گروه طالبان انجام می‌شود. «بدون شک، حمله‌ی دیروز [حمله بر موتر استادان دانشگاه البیرونی] کار گروه طالبان است. همیشه، این گروه تروریستی، دانش‌آموزان، دانش‌جویان و استادان دانشگاه را مورد حمله قرار می‌دهند و افراد ملکی بیش‌تر در حمله‌های تروریستی این گروه، کشته می‌شوند.»
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی گروه طالبان، با رد ادعای وزارت داخله، می‌گوید که گروه طالبان، حمله‌های این‌چنینی را انجام نمی‌دهد. او، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که گروه‌ها و حلقه‌های خاصی برای جلب توجه جهانیان، هم‌چون حمله‌ها را سازمان‌دهی می‌کنند.
هم‌زمان با خروج سربازان خارجی، خشونت‌ها در افغانستان نیز افزایش یافته است. نهادهای امنیتی، در کنار این‌که طالبان را عامل حمله‌های تروریستی می‌دانند، می‌گویند که این گروه، میلی برای ادامه‌ی گفت‌وگوهای صلح ندارد. حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان، در نشست امنیتی روز گذشته، گفت که حکومت افغانستان آماده است تا ‏در نشست استانبول شرکت کند؛ اما طالبان نمی‌خواهند در این نشست شرکت کنند؛ زیرا این گروه، ‏فکر می‌کند که از راه جنگ می‌تواند به قدرت برسد‎.