هم‌زمان با شروع مرحله‌ی دوم گفت‌وگوهای صلح افغانستان در دوحه، گفته می‌شود که گروه طالبان خواستار رهایی هفت هزار زندانی باقی‌مانده‌ی شان از زندان‌های دولت افغانستان شده است.
محمدنعیم وردک، سخن‌گوی هیأت گفت‌وگوکننده‌ی طالبان، شنبه‌شب (۱۵ قوس)، در برگه‌ی تویترش از نشست این هیأت با زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا در امور صلح افغانستان خبر داده است. او در تویترش نوشته است: «در این نشست، به شکل عام روی اهمیت توافق‌نامه‌ی دوحه گفت‌وگو شد. علاوه بر این، پیرامون زندانیان باقی‌مانده و حذف‌کردن اسامی بزرگان و اعضای هیأت از لیست سیاه، گفت‌وگوهای بین‌الافغانی، به‌ویژه پیش‌رفت اخیر و دیگر مسایل ذیربط گفت‌وگو شده است.»
هم‌چنان راس ویلسن، سرپرست سفارت امریکا در افغانستان، یک‌شنبه (۱۶ قوس)، به رسانه‌های افغانستان گفته است که طالبان توقع دارند هفت هزار زندانی دیگر آن‌ها از زندان‌های دولت افغانستان رها شود: «رهاسازی هفت هزار طالب زندانی بر اساس صورت‌جلسه‌ی مشخص در توافق صلح میان امریکا و گروه طالبان آمده است.»
در متن توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان به اضافه‌ی آزادسازی ۵ هزار زندانی طالبان و یک هزار زندانی دولت افغانستان تا شروع گفت‌وگوهای صلح افغانستان، به مثابه‌ی پیش‌شرط گفت‌وگوها آمده است: «طرف‌های ذیربط هدف دارند که تمام زندانیان باقی‌مانده را طی سه ماه بعدی آزاد کنند. ایالات متحده به تکمیل این هدف متعهد است. امارت اسلامی افغانستان- که توسط ایالات متحده به عنوان یک دولت به رسمیت شناخته نمی‌شود و به عنوان طالبان شناخته می‌شود- متعهد است که زندانیان آزادشده‌اش به مسئولیت‌های ذکرشده در این موافقت‌نامه متعهد باشند تا تهدیدی از جانب آن‌ها متوجه امنیت ایالات متحده و متحدانش نباشد.»
بر اساس این موافقت‌نامه، آزادی زندانیان باقی‌مانده پس از رهایی پنج هزار زندانی در طول سه ماه گفته شده است؛ اما پیش‌شرطی که برای آزادسازی این زندانیان آمده است، تعهد ایالات متعهده و طالبان برای اجرای سایر مواد این موافقت‌نامه است.
با این حال اما سفارت امریکا در کابل می‌گوید؛ طالبان که خواهان رهایی هفت‌هزار طالب زندانی است، تا اکنون به هیچ کدام از تعهدات خود در قبال توافق‌نامه‌ی صلح عمل نکرده‌اند.
آقای ویلسون می‌گوید: «همه بخش‌های توافق صلح با یک‌دیگر ارتباط مستقیم دارند؛ کسی نمی‌تواند یک بخشی از توافق را کنار بگذارد و خواستار اجرای بخش دیگر باشد.»
یکی از تعهدهایی که گروه طالبان در توافق‌نامه‌ی شان با امریکا بسته بود و به آن عمل نکرد، برگشتن زندانیان آزادشده‌ی شان به میدان جنگ بود.
دولت افغانستان بر اساس توافق‌نامه‌ی امریکا با طالبان، پنج‌هزار زندانی خطرناک این گروه را از بند رها کرد؛ اما گزارش پژوهشی روزنامه‌ی صبح کابل که در ۵ سپتامبر سال روان میلادی نشر شد، نشان داد که ۶۰ درصد از زندانیان آزادشده‌ی طالبان به میدان جنگ بر گشته اند.
براساس این پژوهش، از مجموع ۱۰۸ زندانی مصاحبه‌شده، ۷۴ تن آن‌ها (نزدیک به ۶۸ درصد) دوباره به میدان‌های جنگ برگشته اند. شماری از این زندانیان رهاشده؛ حتا به‌عنوان ولسوال و والی‌های خودخوانده‌ی طالبان، در شماری از ولایت‌های افغانستان تعیین شده‌اند.
همین‌طور روزنامه‌ی صبح کابل، برگشتن ۵۰ طالب را در میدان جنگ مستند کرد که در رویارویی و نبرد با نیروهای امنیتی کشته شده بودند. در این پژوهش که در ۲۹ سپتامبر سال روان میلادی نشر شد، آمده است که پس از رهایی زندانیان طالبان؛ ۳۷ درصد از جنگ‌جویان آن در جنوب افغانستان، ۱۹ درصد آن‌ها در شرق افغانستان، ۱۵ درصد آن‌ها در غرب، ۱۳ درصد در جنوب‌شرق، ۱۰ درصد در شمال و ۶ درصد آن‌ها در مناطق مرکزی، به شمول کابل جابه‌جا شده اند.
آگاهان نیز می‌گویند که طالبان با این پیشنهاد، می‌خواهند که سنگرهای جنگی شان را داغ‌تر نگه دارند؛ زیرا با داغ نگه‌داشتن میدان جنگ، گروه طالبان می‌تواند امتیاز بیش‌تری به دست بیاورد.
اسدالله ندیم، کارشناس سیاسی، می‌گوید: «روشن است که اگر این زندانیان آزاد شوند، بدون تعللی به میدان‌های جنگ خواهند رفت.» او می‌افزاید؛ اگر زندانیان برای اعتمادسازی رها شوند که در هر صلحی رسم است، بد نیست؛ اما طالبان امتیاز می‌خواهند.
شماری از آگاهان نظامی می‌گویند که آزادی زندانیان، زمانی می‌تواند به نفع مردم افغانستان باشد که آتش‌بس دایمی برقرار شود؛ اگر نه منجر به تلفات بیش‌تر افراد ملکی خواهند شد.
عتیق‌الله امرخیل، کارشناس نظامی، می‌گوید که رهایی زندانیان طالب، در حالی که طالبان هیچ تعهدی ندارند، خطرناک است؛ زیرا ضمانتی وجود ندارد که زندانیان رهاشده‌ی طالبان به میدان جنگ نروند. به گفته‌ی او، آزادی زندانیان برای بار دوم هزینه‌ی هنگفتی است. «با آزادی آن‌ها، از یک سوراخ دوبار گزیده خواهیم شد.»
این‌همه در حالی است که گفت‌وگوهای صلح افغانستان و طالبان وارد مرحله‌ی دوم خود شده است.
دفتر شورای امنیت ملی، در پاسخ طالبان مبنی بر این که آزادی هفت هزار زندانی آن‌ها به روند صلح افغانستان کمک می‌کند، می‌گوید که آزادی این زندانیان هیچ کمکی به روند صلح نخواهد کرد.
حشمت‌الله ناطق، مسئول ارتباط رسانه‌های شورای امنیت ملی، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که دولت افغانستان پنج هزار زندانی طالبان را رها کرد؛ اما نه‌تنها کمکی به روند صلح نکرد؛ بلکه میدان جنگ داغ‌تر شد: «این هفت هزار زندانی هم اگر رها شوند، به روند صلح کمک نمی‌کند.»
آقای ناطق تصریح می‌کند که دولت افغانستان هنوز هیچ تصمیمی برای رهایی هفت هزار زندانی طالبان ندارد. این همه در حالی است که دولت افغانستان، پیش از رهایی پنج هزار زندانی این گروه نیز، سر مخالفت با آن را در پیش گرفته بود؛ اما با گذشت چند روز از موقف‌اش کوتاه آمده و به آزادی بیش‌تر از پنج هزار زندانی این گروه تن داد.
