فصل جدید هم‌کاری‌های کابل-واشنگتن چه ‌نوع فصلی است؟

علی شیر شهیر
فصل جدید هم‌کاری‌های کابل-واشنگتن چه ‌نوع فصلی است؟

مقام‌های حکومت افغانستان پس از سفر محمداشرف غنی، رییس‌جمهور، عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی و هیئت هم‌راه‌شان به واشنگتن، از فصل جدید هم‌کاری‌های کابل-واشنگتن سخن می‌زنند.

به گفته‌ی آن‌ها، این سفر رییس‌جمهور غنی به امریکا، پردست‌آورد بوده و واشنگتن از هم‌کاری‌های «همه‌جانبه» و پایدارش به کابل، اطمینان داده است.

 تجهیز نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان، حمایت از نیروهای هوایی و تجهیز آنان، هم‌کاری‌های پایدار سیاسی، اقتصادی، بشری و هم‌کاری‌های درازمدت، از تعهداتی است که به گفته‌ی مقام‌های افغانستانی، امریکا در جریان این سفر آقای غنی به واشنگتن اعلام کرده است.

دواخان مینه‌پال، رییس مرکز اطلاعات و رسانه‌های حکومت، می‌گوید که امریکا علاوه بر حمایت از روند صلح افغانستان، ۳.۳ میلیارد دالر به نیروهای امنیتی-دفاعی افغانستانی کمک می‌کند.

آقای مینه‌پال، به روزنامه‌ی صبح کابل، گفت: «در سفر رییس‌جمهور غنی به واشنگتن، امریکا اعلام کرده است که در پروسه‌ی صلح در کنار حکومت و مردم افغانستان ایستاده است. هم‌کاری‌های درازمدت امریکا به نیروهای امنیتی و دفاعی ادامه دارد. امریکا آماده است که به افغانستان ۳.۳ میلیارد دالر کمک کند و در این بخش تعهد قصر سفید و کانگرس امریکا، بسیار مهم است.»

به گفته‎‌ی او، هم‌کاری واشنگتن در بخش اقتصادی نیز از تعهداتی است که در این سفر توسط مقام‌های امریکایی اعلام شده است. آقای مینه‌پال، تأکید می‌کند که «فصل تازه‌ی روابط، این را ثابت کرد که امریکا پس از خروج هم از حکومت و مردم افغانستان حمایت می‌کند.»

با این حال، محمداشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان نیز پس از دیدار با جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا، به خبرنگاران، گفت که پرسش اصلی این است که آیا امریکا افغانستان را رها می‌کند و یا بر بنیاد یک فصل جدید، در قبال افغانستان به عنوان دوست، حمایت‌کننده و هم‌پیمان باقی می‌ماند. او، تأکید کرد: «پاسخ این سؤال به گونه‌ی قطعی مثبت است. من باور دارم که این سفر یک سفر موفق بود.»

واشنگتن آیا بار دیگر میلیاردها دالرش را به آب می‌اندازد؟

هم‌زمان با سفر اشرف غنی،‌ رییس‌جمهور و هیئت بلندپایه‌ی دولت افغانستان به امریکا، کاخ سفید، گزارشی از کمک‌های واشنگتن در مدت ۲۰ سال گذشته به افغانستان را منتشر کرده تا بار دیگر تأکید کند که ایالات متحده حاضر نیست این همه سرمایه‌گذاری مادی و معنوی خود در افغانستان را، یک‌باره نابود کند.

به اساس این گزارش، امریکا از سال ۲۰۰۲ که رژیم طالبان را سرنگون کرد و دولت دموکراتیک را در افغانستان روی کار آورد، ۸۸ میلیارد دالر در بخش امنیتی، ۳۶ میلیارد دلار در بخش غیرنظامی از جمله ۷۸۷ میلیون دالر برای کمک به دختران و زنان و حدود چهار میلیارد دالر دیگر کمک‌های مردمی به افغانستان انجام داده است که مجموع میزان کمک این کشور به کابل، به ۱۲۸ میلیارد دالر می‌رسد.

البته این مبلغ، افزون بر هزین‌یه جنگ و حضور ۲۰ساله‌ی امریکا در افغانستان است که به چند صد میلیارد دالر دیگر می‌رسد. بر اساس گزارش سال ۲۰۲۰ وزارت دفاع امریکا، جنگ و فعالیت‌های مربوط به نبرد امریکا در افغانستان، ۸۱۵.۷ میلیارد دالر هزینه برده است. این مبلغ شامل تمام فعالیت‌های جنگی از جمله تأمین آب و غذا، سلاح و مهمات، تانک و حملات هوایی و موتر‌های زرهی است.

با این حال، مقام‌های حکومت افغانستان و شهروندان این کشور، امیدوارند که امریکا برخلاف خروج نیروهای شوروی در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، کمک‌هایش هم‌زمان با خروجش قطع نشود.

حمله‌ی هواپیمای بی‌سرنشین امریکا به مواضع طالبان در شمال افغانستان، دقیقا چند ساعت پیش از دیدار آقای غنی و بایدن، پیامی بود که از سوی واشنگتن به کابل ارسال شد.

جمعه‌شب، ساعاتی قبل از دیدار محمداشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان و جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده‌ی امریکا در کاخ سفید، فاکس‌نیوز، به نقل از منابع وزارت دفاع امریکا، ارتش ایالات متحده دو حمله‌ را توسط هواپیماهای بدون سرنشین علیه مواضع طالبان در شمال افغانستان انجام داده است.

این دو حمله در ولایت‌های بغلان و کندوز انجام شده و در آن، شماری از جنگ‌جویان طالبان کشته شده ‌اند. به دنبال این حمله‌ها، ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی گروه طالبان، روز شنبه -۵ سرطان-، در تویتی گفته است که در برخی از ولایت‌ها، نیروهای امریکایی حمله‌ی هوایی کرده اند و چنین حرکات تحریک‌کننده، زمینه را برای عکس‌العمل فراهم می‌کند.

نیروهای امریکایی پیش از این نیز چندین بار مواضع نیروهای طالبان را به ویژه در ولایت هلمند و کندهار در جنوب افغانستان بم‌باران کرده بودند.

با این حال، برخی از آگاهان سیاسی به آینده‌ی روابط کابل-واشنگتن امیدوار نیستند و تأکید دارند که این «فصل جدید»، فصلی میان‌تهی است.

طارق فرهادی، آگاه سیاسی و مشاور پیشین رییس‌جمهور افغانستان، می‌گوید که امریکا حرف تازه‌ای به مقام‌های افغانستانی در این سفر نداشت و جواب سفر اشرف غنی، سه ماه پیش توسط نامه‌‌ی «تحقيرآمیز» وزیرخارجه‌ی امریکا، داده شده بود.

 به گفته‌ی این آگاه سیاسی، امریکایی ها حتا شش ماه پیش هم، می‌دانستند که با رفتن‌شان، ممکن دولت سقوط کند و نظام دگرگون شود؛ اما، این کشور تصمیم‌اش را برای خروج گرفته بود.

آقای فرهادی، می‌گوید: «شما رفتار واشنگتن را با مقام‌های افغان حین ورودشان در میدان ‌هوایی واشنگتن دیدید؛ حتا اشرف‌غنی برای این سفرش مجبور شد که یک هواپیمای چهارتر افغان که هر ساعت پروازش ۲۵ هزار دالر هزینه دارد را، برای چهار روز به کرایه بگیرد؛ در حالی که پیش از این، امریکا خود برای سفرهای رسمی مقام‌های افغان هواپیما می‌فرستاد. این‌ها، فقط یک پیام را می‌رساند؛ اگر می‌خواهید، بیایید؛ اما ما حرف تازه‌ای نداریم.»

مقایسه‌ی غنی با لینکلن

جو بایدن ، رییس‌جمهور امریكا، در نخستین دیدار حضوری خود با اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، گفته است كه افغانستانی‌ها پس از این، باید خود تصمیم بگیرند.

بایدن گفته است که حمایت واشنگتن پایان نمی‌یابد و ایالات متحده پشتیبانی خود را از ارتش افغانستان از خارج حفظ خواهد کرد و هم‌چنین به پشتیبانی اقتصادی و سیاسی خود نیز ادامه می‌دهد.

با این حال، رییس‌جمهور غنی به آقای بایدن، گفت که افغانستان به خاطر قربانی و سرمایه‌ای که امریکا طی دو دهه‌ی گذشته برای دفاع از افغانستان هزینه کرده است، سپاس‌گزار است.

آقای غنی، موقعیت خود را در این مقطع با موقعیت ابراهام لینکلن، رییس‌جمهور پیشین امریكا در سال ۱۸۶۱، در آغاز جنگ بین ایالات شمالی و ایالات جنوبی مقایسه كرده است.

او، تأکید کرده است: «این انتخاب ارزش‌ها است. ارزش‌های یک نظام بسته و باز. ما مصمم استیم که اتحاد، انسجام، احساس ملی و فداکاری داشته باشیم و از هیچ چیزی برای دفاع از ارزش‌های خود، دریغ نخواهیم کرد.»

ابراهام لینکلن، شانزدهمین رییس‌جمهور ایالات ‌متحده‌ی امریکا بود. دوران ریاست‌جمهوری او شاهد یک جنگ داخلی تمام‌عیار بود که در آن بیش‌تر از ۶۰۰ هزار تن کشته شدند. آقای لینکلن این جنگ داخلی را مدیریت کرده و با اعلام آزادی بردگان، چهره‌ی جنگ را تغییر داد.