نشست سه‌جانبه‌ی سه همسایه؛ به مهاجران افغان به دید حقوق‌بشری بنگرید نه ابزار سیاسی

علی شیر شهیر
نشست سه‌جانبه‌ی سه همسایه؛ به مهاجران افغان به دید حقوق‌بشری بنگرید نه ابزار سیاسی

ششمین نشست کمیته راهبردی منطقه‌ای میان افغانستان، پاکستان، ایران و کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگی، در مورد وضعیت مهاجران افغان که در پاکستان برگزار شده است، امروز چهارشنبه به پایان می‌رسد.

این نشست چهارجانبه که روز دوشنبه این هفته در اسلام‌آباد آغاز شده بود، نمایندگان کشورهای افغانستان، ایران و پاکستان با حضور مقام‌های کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای این سه کشور، گرد هم آمده‌اند که در مورد وضعیت مهاجران افغان گفت‌وگو کنند.

سید عبدالباسط انصاری، مشاور مطبوعاتی وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان به روزنامه صبح کابل می‌گوید که این نشست بیشتر روی تمدید کارت‌های اقامت افغان‌ها در ایران و پاکستان، جداسازی مسایل سیاسی از موضوع مهاجران، ایجاد سهولت‌های اجتماعی، شهری و حقوقی برای مهاجرین افغان در این دو کشور، تنظیم بازگشت مهاجرین به افغانستان و افزایش کمک‌های کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) برای بازگشت کنندگان تمرکز دارد.

آقای انصاری تصریح می‌کند که انتظار حکومت افغانستان از این نشست این است که هر دو کشور همسایه، در حضور کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگی تعهد کنند که مساله مهاجران را از مسایل سیاسی دور نگه دارند و به آن دید حقوق‌بشری داشته باشند تا ابزار سیاسی.

از سویی هم سید حسین عالمی بلخی، وزیر مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان در این نشست گفته است که ۷۰ درصد از مهاجران افغان در پاکستان، در همان کشور تولد شده‌اند.

آقای بلخی تاکید کرده است که در صورت برگشت این مهاجران به کشورشان، دولت افغانستان مکلف است که برای آنان زمینه تحصیل، اشتغال و حمایت‌های حقوقی را فراهم کند.

مقام‌های وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان می‌گویند که نتایج این نشست در اعلامیه مشترک در روز پایانی اعلام خواهد شد.

بر اساس آمارهای وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان در شش ماه گذشته، ۱۸۲ هزار مهاجر افغان از ایران عودت کرده‌اند.

خوشبینی آگاهان

هم‌زمان با برگزاری ششمین نشست کمیته راه‌بردی منطقه‌ای میان افغانستان، پاکستان، ایران و کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگی، آگاهان بخش پناهندگی تاکید دارند که این نشست‌ها می‌تواند برای وضعیت مهاجران افغان در کشورهای همسایه موثر باشد.

علی‌رضا موحدی، آگاه امور پناهندگی به روزنامه صبح کابل می‌گوید که «افغانستان از کشورهایی است که در چند دهه، بیشترین مهاجر را داشته است که بیشترین میزان مهاجران ما در دو کشور همسایه است. متاسفانه این دو کشور، از مهاجران بیشتر به‌عنوان ابزار سیاسی و حتا در مسایل اختلافات کشور سوء استفاده می‌کنند. به نظر من این نشست‌ها زمینه‌ی خوبی است که حکومت افغانستان از سازمان ملل بخواهد که دیگر از مهاجران افغان استفاده‌ی سیاسی نشود.»

پیش از این عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران گفته بود که شدت تنش میان ایالات متحده و ایران، ممکن است مهاجران افغان در آن کشور را متاثر کند.

آمارهای حکومت افغانستان نشان می‌دهد که ۹۶۰ هزار افغان بدون اسناد و مدارک به گونه‌ی غیرقانونی در ایران و یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن دیگر در پاکستان به‌سر می‌برند.

بر اساس آمار وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان افغانستان، از آغاز سال ۲۰۱۹ میلادی تا کنون ۲۰۳ هزار مهاجر افغان از ایران، پاکستان و برخی کشورهای دیگر به افغانستان بازگشته‌اند.

مشاور مطبوعاتی این وزارت می‌گوید که بیشترین میزان بازگشت‌کنندگان از ایران بوده است. بر اساس آمارهای وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان در شش ماه گذشته، ۱۸۲ هزار مهاجر افغان از ایران عودت کرده‌اند  که از میان آنان، یک هزار نفر به گونه داوطلبانه و ۱۸۱ هزار نفر به گونه‌ی اجباری به افغانستان باز گردانده شده‌اند. بر اساس آمارهای این وزارت در این شش ماه، حدود ۴ هزار مهاجر دیگر از پاکستان برگشته‌اند.

آمارهای وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان نشان می‌دهد که در حال حاضر دو میلیون و ۵۰۰ هزار افغان در پاکستان، دو میلیون و ۴۰۰ هزار افغان در ایران، ۴۸۰ هزار افغان در کشورهای عربی و یک میلیون افغان در کشورهای اروپایی، امریکایی و استرالیایی زندگی می‌کنند.