گردهمآییای را که شورای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده بود صبح روزگذشته سه شنبه (۴ اسد) در غازی استدیوم شهرکابل برگزار شد. این شورا پیش از این گفته بود، پنجاه هزار نفر را به حمایت از طرح تشکیل حکومت سرپرست، در کابل گردهم میآورند و نشان میدهند که مردم از برنامههای آنها حمایت میکند.
شورای نامزدان پیش از این، پنجشنبه اول سرطان را، زمان برگزاری گردهمآیی اعتراضیشان اعلام کرده بود؛ اما در آن روز برگزار نشد. تعداد اعضای این شورا به پاکستان برای اشتراک در نشستی که دربارهی صلح در افغانستان و روابط دو کشور برگزار شده بود، رفتند. پس از آمدن آنها از پاکستان، به روز دوشنبه اعلام شد که گردهمآیی شورای نامزدان به حمایت از قانون اساسی و اعتراض به تداوم کار اشرف غنی، به روز سه شنبه در غازی استدیوم برگزار میشود.
برگزارکنندگان این گردهمآیی در اول جوزا، هشدار داده بودند که با فشارهای اجتماعی و برگزاری اعتراضات، مانع کار اشرف غنی، بهعنوان رییس جمهور میشوند. یک ماه از این هشدار گذشت، بالاخره شورای نامزدان اولین گردهمآیی اعتراضیای را که گفته بود برگزار کرد. با آن که شورای نامزدان گفته بود که پنجاه هزار نفر در آن اشتراک خواهد کرد؛ اما به نظر میرسد به مشکل صدها نفر را در این گردهمآیی تشویق و گردهم آورده بود.
محمد حنیف اتمر، از اعضای مطرح شورای نامزدان، تاکید کرد که زمان قانونی ریاست جمهوری محمد اشرف غنی در اول جوزا خاتمه یافته بعد از این تاریخ، از دید آنها، او رییس جمهوری قانونی کشور نیست و باید برای حکومت، سرپرست تعیین شود. آقای اتمر، حکومت را متهم کرد که با اقداماتی مانع موفقیت روند صلح و با دخالت در امور انتخابات مانع برگزاری انتخابات سالم ریاست جمهوری میشود. آقای اتمر، گفت که اشرف غنی، سه سال پیش گفته بود یک روز هم پس از اول جوزا به قدرت نمیماند؛ اما حالا خلاف آن عمل کرده و مطابق قانون اساسی حکومت او مشروعیت ندارد. هیچ تضمینی وجود ندارد که این حکومت انتخابات ریاست جمهوری را درست مدیریت کند. انتخابات ریاست جمهور مانندِ انتخابات پارلمانی خواهد بود. او تاکید کرد این گردهمآیی به حمایت از قانون اساسی، صلح و انتخابات بهوجود آمده وخواهان کنار رفتن اشرف غنی و تشکیل حکومت سرپرست شد و گفت که در آن انتخابات به درستی برگزار میشود. این عضو شورای نامزدان تاکید کرد، مقرریها و برکناریهایی که صورت گرفته، انگیزهی سیاسی و انتخاباتی دارد. آقای اتمر، خواستار محدود شدن صلاحیت رییس جمهور در این زمینه شد. سخنان حنیف اتمر را اعضای دیگر شورای نامزدان که سخنرانی کردند، تکرار کردند و در قطعنامهی این گردهمآیی نیز بازتاب یافته و تاکید شده که اشرف غنی دو گزینه دارد؛ یا از قدرت کنار برود و بهعنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری باشد یا بهعنوان سرپرست حکومت با صلاحیتهای محدود میتواند تا ختم انتخابات ریاست جمهوری در رأس حکومت بماند.
شورای نامزدان در قطعنامهی خود تاکید کرده که اعتراضات را تا آخرین مرحله ادامه میدهد. پیش از این هشدار داده بودند اگر خواستهایشان پذیرفته نشود، انتخابات ریاست جمهوری را تحریم میکنند. پیش از اول جوزا، دادگاه عالی با تفسیر مادهی شصت و یکم قانون اساسی حکم داد که محمد اشرف غنی، تا پایان انتخابات میتواند به کارش بهعنوان رییس جمهور ادامه بدهد.
در گردهمآییای که شورای نامزدان برگزار کرد، در آن اعضای مطرح این شورا شرکت نداشتند. حنیف اتمر، نورالحق علومی، هاشم الکوزی، شهاب حکیمی بهعنوان اعضای شورای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری سخنرانی کردند. چهرههای مطرحی که در این شرکت کرده بودند، عضو تیم انتخاباتی «صلح و اعتدال» به رهبری حنیف اتمر بودند. عدم اشتراک اعضای مطرح شورای نامزدان در این گردهمآیی، نشان دهندهی عدم همسویی اعضای دیگر شورای نامزدان است. پیش از این موضعگیری این شورا به صورت هماهنگ که در آن نامزدان عضو این شورا یا نمایندگان شان شرکت میکردند بیان میشد؛ اما در گردهمآیی روز گذشته، به غیر از حنیف اتمر، معاونانش و سه نامزد انتخابات و عضو این شورا، اعضای دیگر آن شرکت نداشتند. با توجه به این واقعیت، به نظر میرسد شورای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری با اینکه تلاش دارد با برگزاری گردهمآیی قدرتنمایی کند، دچار اختلاف است و قابل تصور نیست به خواست خود برسد.
اختلاف میان حکومت و شورای نامزدان باقی میماند. اگر شورای نامزدان با هماهنگی عمل کرده نتواند، یا اختلاف میان آنها بهوجود آمده باشد، امکان این که بتواند صلاحیتهای رییس جمهور را محدود کند، وجود ندارد. اختلاف میان حکومت و نامزدان حل نمیشود. تداوم این تنش، روند آمادگی انتخابات را بیشتر از پیش متأثر میکند. سه ماه تا انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است. بحث صلح و نقش دولت در این روند موضوع دیگری است که سبب میشود مخالفان حکومت فشار بیاورند که اشرف غنی از قدرت کنار برود. این مسایل سبب میشود که طرح سرپرستی شورای نامزدان عملی نشود. حکومت به دلیل اینکه در موقعیت حساس قرار داد، حاضر نخواهد شد از موضعی که گرفته کوتاه بیاید. بهتر این است که نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و حکومت به برگزاری انتخابات اهمیت بدهند. اعتراض و نگرانی نامزدانی که باید انتخابات ریاست جمهوری مانند انتخابات پارلمانی یا انتخابات ریاست جمهوری قبلی نباشد، قابل تامل است. وظیفهی حکومت است به راه حل منطقی تن بدهد. نامزدان انتخابات نیز مؤثریت خواستشان را در نظر بگیرند که چقدر میتوانند عملی باشد و به تشدید تنش که زمینهی برگزاری انتخابات را از بین ببرد، اصرار نکنند اگر تنش و اختلاف را بزرگ کنند، انتخابات برگزار نمیشود. زمینهی تداوم غیر قانونی حکومت اشرف غنی به گونهی دیگر ممکن است.