ده روز تا انتخابات؛ آزمون دشوار نیروهای امنیتی

ده روز دیگر تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری باقی مانده و تأمین امنیت این روند، مهم‌ترین چالش پیش روی حکومت افغانستان خوانده می‌شود. با نزدیک شدن برگزاری این روند، فصل جدیدی از امیدها و دشواری‌ها برای حکومت و نیروهای امنیتی افغان ایجاد کرده است. برگزاری مسالمت‌آمیز انتخابات، از دو جهت اهمیت ویژه دارد.

یک: توانایی نیروهای امنیتی را در سطح جامعه‌ی جهانی به آزمون می‌گیرد که حد اقل ظرفیت نیروهای امنیتی در طول هجده سال پسین، چقدر مورد توجه قرار گرفته است.

 دو: بقای حکومت افغانستان را به رخ می‌کشد؛ منظور این است که با برگزاری انتخابات، حکومت افغانستان پیام روشن به متحدان خود خواهد داد که افغانستان در مسیر درست در حرکت است و از این طریق، اعتماد و رضایت شرکای بین‌المللی را با خود حفظ می‌کند. در این صورت، هماهنگی مشترک کمیسیون‌های انتخاباتی، نهادهای ناظر ملی، بین‌المللی و نهادهای امنیتی برای مدیریت بهتر برگزاری انتخابات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

شماری از نهادهای انتخابات می‌گویند که این نهادها و در مجموع مردم افغانستان به نیروهای امنیتی اطمینان و اعتماد دارند؛ اما این نیروها همزمان دو مأموریت را ایفا می‌کنند. از یک‌سو روند ملی‌ای چون انتخابات را تأمین امنیت می‌کنند و از سوی دیگر، در یک جنگ استخباراتی درگیر استند و ممکن است که حجم این چالش‌ها، تأیرات منفی‌ای را در چگونگی تأمین امنیت انتخابات بگذارد. نعیم ایوب‌زاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان، می‌گوید که این نهادها با کمیسیون‌های انتخاباتی هماهنگ استند و در امور پیشبرد کارزارهای انتخاباتی مشترک کار می‌کنند؛ اما چیزی که هنوز کار روی آن صورت نگرفته و هماهنگی لازم ایجاد نشده است، لیست رأی‌دهندگان می‌باشد. آن‌ها می‌گویند که لیست دقیق رأی‌دهندگان و فهرست دقیق نهایی مراکز رأی‌دهی هنوز با نهادهای ناظر انتخاباتی شریک نشده و این امر با نگرانی‌های جدی همراه است. او، گفت که ناظران خود را برای بررسی مراکز رأی‌دهی به محلات فرستاده تا مشخص شود که قبل از فرا رسیدن روز انتخابات، به این چالش‌ها رسیدگی شود.

با وجود همه‌ی این نگرانی‌ها، داکتر عبدالله عبدالله، رییس اجرائیه‌ی حکومت وحدت ملی، می‌گوید که نیروهای امنیتی افغانستان از اعتماد مردم افغانستان برخوردار استند و حفظ این اعتماد در جریان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری مهم است. رییس اجرائیه‌ی حکومت وحدت ملی، در نشست شورای وزیران تأکید کرد که انتخابات ریاست‌جمهوری که یک پروسه‌ی دموکراتیک است، نهادهای امنیتی مسؤول تأمین امنیت این روند استند و مکلف اند که با بی‌طرفی تمام، تأمین امنیت کنند.

او، بیان کرد که انتظار می‌رود، مردم افغانستان با گذشت هر روز نسبت به توانایی نیروهای امنیتی اطمینان حاصل کنند تا انتخابات ریاست‌جمهوری به دور از ناامنی‌ها و در فضای امن برگزار می‌شود. آقای عبدالله، همچنان اضافه کرد که مردم افغانستان توقع دارند تا انتخابات شفاف برگزار می‌شود و در این راستا، نهادهای مربوط همکاری جدی را انجام دهند.

 رییس اجرائ‌ییه حکومت وحدت ملی، در حالی از اعتماد نیروهای امنیتی در برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سخن می‌زند که نهادهای امنیتی همواره از بی‌طرفی این نیروها در انتخابات تعهد داده ‌اند.

شماری از استادان دانشگاه، می‌پذیرند که انتخابات ریاست‌جمهوری، توانایی و ظرفیت نیروهای امنیتی را به آزمون می‌گیرد و روی این لحاظ، برای اثبات توان‌مندی این نیروها، ایجاب می‌کند که مدیران امنیتی با راهبردهای مشخص به سوی تأمین امنیت انتخابات بروند. موسا فریور، استاد دانشگاه کابل، می‌گوید که رییس‌جمهور غنی، در رأس حاکمیت قرار دارد و اگر انتخابات در ششم میزان ماه آینده برگزار شود، او، مسؤولیت دارد که زمینه‌های امنیتی را برای اشتراک مردم در انتخابات فراهم کند. این استاد دانشگاه، باورمند است که امنیت انتخابات با توصیه‌های اخلاقی تأمین نمی‌شود؛ بلکه نیازمند اثبات توانایی حکومت و نیروهای امنیتی است.

با این ‌که زمان کمی از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری باقی مانده؛ اما گروه طالبان توانسته ‌اند که برق یازده ولایت افغانستان را قطع کنند و این مسأله، یکی دیگر از چالش‌هایی است که نیروهای امنیتی و مسأله انتخابات را با چالش روبه‌رو کرده است. استادان دانشگاه، معتقدند که پیش از فرارسیدن روز برگزاری انتخابات، توان‌مندی نیروهای امنیتی علنی شده است؛ نیروهایی که نمی‌تواند که از پایه‌های برق و روشنایی ولایات حفاظت کند، چگونه ممکن است که انتخابات در سایه‌ی امن برگزار شود. موسا فریور می‌گوید که با لغو گفت‌وگوهای صلح، بحث انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان داغ‌تر شد و اکنون زمینه برای برگزاری انتخابات فراهم شده؛ اما این‌ که چقدر شفاف و عادلانه خواهد بود، سوال‌برانگیز می‌باشد.

در این شکی نیست که لازمه‌ی برگزاری انتخابات امنیت است که این امر مربوط به نیروهای امنیتی می‌شود. سخت است که با حداکثر خوش‌بینی‌ها به تأمین امنیت نسبی این روند امیدوار بود که رأی‌دهندگان با خاطر آرام به پای صندوق‌های رأی بروند؛ اما استادان دانشگاه از شایعاتی سخن می‌زنند که اگر انتخابات در ششم میزان برگزار شود، ممکن است که از امنیت نسبی برخوردار باشد؛ در صورتی که دو ماه به تأخیر برگزار شود، چالش‌های وافری در برابر نیروهای امنیتی قرار خواهد گرفت که تأمین امنیت در روزهای انتخابات، مشکل‌ساز خواهد بود.

هرچند، نیروهای امنیتی توانستند که از آزمون انتخابات پارلمانی موفقانه بیرون آیند؛ اما انتخابات ریاست‌جمهوری در شرایطی برگزار می‌شود که هم‌اکنون میزان خشونت‌ها به شهرهای افغانستان رسیده است.

در همین حال، رییس‌جمهوری از قدرت و توانایی نیروهای امنیتی سخن گفته و تأکید کرده است که نیروهای امنیتی افغان نه در میدان جنگ شکست خورده و نه هم فرار کرده‌ اند و قوای امنیتی به صورت رضاکارانه برای امنیت افغانستان می‌رزمند. او،  گفته که پنج سال قبل، وقتی ریاست‌جمهوری را عهده دار شد، شماری از متخصصان بیان می‌کردند که افغانستان شش ماه دوام نمی‌کند؛ اما اکنون افغانستان در جای خود باقی است و نیروهای امنیتی برای حفاظت از این خاک و از پروسه‌های ملی حفاظت می‌کنند.