با آن که تردیدها و نگرانیهای جدیای در مورد برگزار نشدن انتخابات وجود داشت، روند برگزاری انتخابات به انجام میرسد و به روز شنبه (ششم میزان) انتخابات برگزار خواهد شد.
انتخابات این دور ریاستجمهوری در شرایط حساس برگزار میشود و از انتخابات دورهای گذشتهی ریاستجمهوری فرق دارد. چگونگی برگزار شدن انتخابات و نتایج آن میتواند مصدر امید شود و هم اختلافات را تا سطح بهوجود آمدن بحران بزرگ و وضعیت نامطلوب، ارتقا خواهد دهد.
دو روز دیگر فرصت است که دولت از تمامی امکانات، برای تأمین امنیت و زمینهسازی بهتر انتخابات استفاده کند و برای آن نیروهایی را که در اختیار دارد، بسیج کند. نگرانیها و تهدیدهایی که در مورد امنیت انتخابات وجود دارد، باید رفع شود. انتخابات در فضای امن برگزار شود و مردم بتواند به پای صندوقهای رأیدهی شرکت کند.
این نگرانی که آیا انتخابات و نتیجهی آن میتواند ممثل ارادهای مردم شود، وجود دارد. باید کمیسیون انتخابات از فرصت باقیمانده استفاده کند تا زمینهی تقلب زدوده شود. نامزدان و نهادهای ناظر و افراد مستقل در نظارت انتخابات سهم گسترده بگیرند تا در حد ممکن از شفافیت انتخابات حمایت شود. این تنها راه و گزینهی باقیمانده است که میتواند از پدید آمدن بحرانِ پس از انتخابات، جلوگیری کند.
انتظار از نامزدان این است که اگر مشکلاتی در نتیجهی انتخابات به وجود آمد، به راههای قانونی متوسل شوند و از گزینههای دیگری که سبب جنجال یا به وجود آمدن وضعیتی که کشور را به بحران ببرد، خودداری کنند.
اگر انتخابات شفاف برگزار نشد و جنجال به وجود آمد، چند سناریو قابل پیشبینی است. یکی این خواهد بود که بار دیگر تجربهی تلخ انتخابات سال ۱۳۹۳ تکرار میشود و گزینهی تشکیل حکومت توافقی مطرح میشود.
سناریوی دوم؛ جنجال به جنگ خواهد انجامید. با توجه به تهدید تیم ثبات و همگرایی اعلام کرده که اگر تقلب شد، آرام نمینشیند، احتمال دارد از دامن اختلافاتی که به وجود خواهد آمد، وضعیتی به وجود آید که سبب جنگ شود. اگر چنین شود، با توجه به تجربهی ناکام حکومت وحدت ملی، بسیار مشکل خواهد بود که این بار گزینهی تشکیل حکومت ایتلافی بتواند مشکل را حل کند.
در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ با پادرمیانی امریکا و سازمان ملل، جنجال با طرح حکومت وحدت ملی حل شد. این بار امریکا و دیگر نهادهای بینالمللی، دخالت نخواهند کرد. اگر انتخابات شفاف برگزار نشد، جنجال بزرگی پیش میآید.
سناریوی سوم؛ تشکیل حکومت موقت است که پیش از انتخابات به عنوان یک گزینه برای رسیدن به صلح مطرح میشد. اگر جنجال بر سر نتایج انتخابات حل نشود، این گزینه از جهتی قابل پیشبینی است که گروه سومی با همسویی شماری از رهبران جهادی در محوریت حامدکرزی از همین حالا آمادگی گرفته اند که اگر اختلاف میان تیمهای رقیب بر سر نتیجهی انتخاب جدی شد، این گروه به صحنه بیایند و تشکیل دولت موقت را مطرح خواهند کنند و احتمال دارد که امریکا و قدرتهای منطقهای از این گزینه حمایت کنند.
تا حالا این حلقه دو بار یکی در خانه حامد کرزی و دیگری امروز (چهارشنبه ۳ میزان) در خانهی حامد گیلانی، گردهمایی برگزار کرده است. این حلقه دو هدف را دنبال میکند؛ یکی این که اگر پس از انتخابات جنجال بهوجود آمد، از فرصت استفاده کنند و به عنوان مصلح خود را مطرح خواهند کرد و دیگری میخواهند ابتکار آغاز مذاکرات صلح را بگیرند و در آن نقش برجسته داشته باشند.
این حلقه، پیش از این، دو بار با طالبان در مسکو دیدار کرده و با طالبان در مورد تشکیل یک دولت اسلامی و خروج نیروهای خارجی از افغانستان، توافق دارند. محمد یونس قانونی، در گردهمایی امروز گفت که آنها کمیتهای را تشکیل داده که در مورد یک طرح صلح کار میکند و مسودهی آن را پس از مشوره با اعضای این حلقه، اعلام خواهند کرد.
با توجه به تجربهی انتخابات گذشتهی ریاستجمهوری و کارکرد کمیسیون انتخابات که قادر نبوده انتخابات شفاف را برگزار کند و در انتخابات پارلمانی تجربه شد که نفوذ در دستگاه کمیسیون انتخابات برای تقلب کردن وجود دارد، این نگرانیها را جدی میکند. از طرف دیگر حساسیتهایی وجود دارد که اگر تقلب صورت گرفت، جنجال را خلق کند. انتظار نمیرود که نتیجهی انتخابات دچار مشکل نشود. با توجه به این واقعیت، نگرانی انتخابات تنها برگزار شدن آن نیست؛ سناریوهایی که گفته شد نیز قابل پیش بینی است.
