روند آغاز تفتیش و بازشماری آرا، بحران انتخاباتی را کلید زد. عبدالله عبدالله، گلبدین حکمتیار، رحمتالله نبیل و شورای نامزدان ریاستجمهوری از جملهی تحریمکنندهگان بازشماری آرا استند. روند بازشماری، عبدالله را پریشان و نگران کرده است. معلوم میشود که او نسبت به اعلام نتیجهی انتخابات نگران است؛ به همین منظور، هر از گاهی در نشستهای خبری حضور یافته، دلایل و نگرانیهای خود را تحویل هواداران خود میدهد؛ اما در این میان، رقیب اصلی او، محمداشرف غنی، خونسرد و با خاطر آرام به پیشبرد امور کاری مملکت مصروف است.
با این که روند بازشماری نزدیک به سی ولایت افغانستان آغاز شده؛ اما هواداران دستهی انتخاباتی ثبات و همگرایی، در شماری از این ولایتها دست به اعتراض زده و تلاش کردند تا روند بازشماری را متوقف کنند. دامنهی این اعتراضات به حدی گسترده شده که حتا در ولایت کندز، یک ناظر انتخاباتی ثبات و همگرایی در پی شلیک نیروهای امنیتی، جان باخته است.
دور دوم تفتیش و بازشماری آرا این بار با تدابیر ویژهی امنیتی آغاز شد. در اکثر ولایات افغانستان، دولت قطعات خاص پولیس را برای تأمین امنیت کمیسیونهای انتخاباتی در ولایات مستقر کرد. با گذشت سه روز از آغاز مجدد روند بازشماری، هواداران دستهی ثبات و همگرایی همچنان در ولایتهای بدخشان، تخار و پروان دست به اعتراض زده و دامنهی این اعتراضات به خشونت کشیده شد. مستقر کردن قطعات خاص پولیس با واکنشهای زیادی از جمله داکتر عبدالله، حامدکرزی و شمار دیگری از نامزدان ریاستجمهوری مواجه شد و استقرار این نیروها را، به معنای استفادهی سیاسی، تلقی کردند.
هرچند، در بحران انتخاباتی سال ۲۰۱۴ میلادی نقش نیروهای امنیتی تا حدی بیطرف بود و در صورتی که تلاش این نیروها نمیبود، تقسیمبندیهای زیادی در جغرافیای افغانستان شکل میگرفت و در شرایط امروز، حتا حکومت وحدت ملی هم وجود نمیداشت. بنا بر این، ایجاب میکند که سیاسیون و نامزدان ریاستجمهوری به منظور تأمین منافع شخصی شان، نیروهای امنیتی را در مسائل سیاسی و انتخاباتی دخیل نسازند که در صورت چنین اتفاقی، سیاسیون و نامزدان، بزرگترین اشتباه تاریخ را مرتکب خواهند شد. در حال حاضر، وضعیت افغانستان بحرانی است و بانی این بحران، کمیسیون انتخابات است که در مدیریت این روند، موفق عمل نکرده است.
در این میان، حامدکرزی، رییسجمهور پیشین افغانستان، شلیک نیروهای امنیتی را در جریان اعتراضات هواداران ثبات و همگرایی محکوم کرده و آن را نگرانکنند خواند. آقای کرزی گفت که طرف قرارگرفتن نیروهای امنیتی در مقابل مردم، غیرقابل پذیرش بوده و آیندهی خطرناکی را در قبال خواهد داشت.
عبدالله عبدالله، همواره در نشستهای خبری تأکید کرده که این انتخابات، به بحران نمیرود؛ رویدادها و حوادث انتخابات گذشته در افغانستان تکرار نمیشود؛ در حالی که از چندی بدینسو، وضعیت انتخاباتی کاملا مشابه به انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۱۴ است. دامنهی اعتراضات گسترده میشود، فیصلههای کمیسیون انتخابات برای عبدالله قابل پذیرش نیست، وضعیت امنیتی وخیمتر میشود، بازار کار فلج است و روند سرمایهگذاری شرکتهای داخلی و خارجی متوقف شده است که همهی این چالشها وابسته به نتیجهی انتخابات است. وضعیت موجود، داد از بحرانی میزند که همهی کنشگران سیاسی و انتخاباتی در آن فرو رفته اند. بنا بر این، بحران چیزی نیست که شاخ و یا هم دُم داشته باشد.
از سویی هم، در تازهترین مورد، آقای عبدالله دیدار شبهنگام با گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی و نامزد ریاستجمهوری دیدار داشته و پیرامون جنجالهای انتخاباتی به ویژه پیرامون توقف بازشماری آرا بحث کردند. مسؤولان حزب اسلامی به روزنامهی صبح کابل میگویند، عبدالله عبدالله و گلبدین حکمتیار بحث کردند که چگونه میتوانند از مشروعیتدهی به آرای تقلبی جلوگیری کنند و نیز، چگونه به طور مشترک کار کنند تا کمیسیون انتخابات نتیجهای را همگانی سازد برای همه نامزدان قابل پذیرش باشد. عبدالله عبدالله و گلبدین حکمتیار در خصوص آرای تقلبی و توقف روند بازشماری، دیدگاه مشترک دارند و هر دو طرف توافق کردند که ناظران شان در جریان بازشماری شرکت نکنند و نتیجهای که از این بازشماری بیرون داده میشود، از مشروعیت برخوردار نخواهد بود.
در پیوند به دیدارهای عبدالله و حکمتیار، گزارشهایی وجود دارد که احتمال یک ایتلاف انتخاباتی میان عبدالله، حکمتیار و رحمتالله نبیل وجود دارد که این ایتلاف از حمایت سیاسی حامدکرزی، رییسجمهور پیشین افغانستان برخوردار خواهد بود؛ اما حزب اسلامی میگوید، در خصوص تشکیل ایتلاف میان عبدالله و حکمتیار بحثی نشده است.
