کلاف سردرگم انتخابات؛ ۷ نکته‌ی خواندنی از انتخابات ریاست‌جمهوری

انتخابات امسال ریاست‌جمهوری افغانستان، در شرایطی برگزار شد که نمایندگان امریکا و طالبان در دوحه -پایتخت قطر- سرگرم گفت‌وگوهای صلح بودند و شهروندان افغانستان به شمول شماری از سیاسیون انتظار داشتند که این گفت‌وگو‌ها به ‌آتش‌بس دایمی در کشور منجر شود. هم‌زمان با تلاش‌های امریکا برای کشاندن طالبان به میز مذاکرات بین‌الافغانی، برخی سیاسیون به شمول حامدکرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان، به هر نحو تلاش می‌کردند که انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان پس از این که گفت‌وگوهای صلح به نتیجه‌ رسید، برگزار شود تا زمینه‌ی شرکت طالبان در انتخابات فراهم شود؛ اما هم‌زمان با این تلاش‌ها، حکومت افغانستان و کمیسیون انتخابات مصمم بر برگزاری انتخابات بودند. حواعلم نورستانی، رییس کمیسیون انتخابات، باری اعلام کرد که انتخابات ریاست‌جمهوری امسال برگزار می‌شود، حتا اگر یک نفر نامزد باشد. سرانجام پس از کوشش‌های زیاد، کمیسیون انتخابات، در تاریخ ششم میزان سال جاری انتخابات را برگزار کرد.
۱- برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری
انتخابات امسال ریاست‌جمهوری در روز ششم میزان سال جاری با شرکت یک میلیون ۸۲۴ هزار و ۴۰۱ نفر برگزار شد. در این انتخابات، ۱۷نفر به شمول رییس‌جمهوری غنی و عبدالله عبدالله خود شان را نامزد کردند. تلاش‌های زیادی صورت گرفت که انتخابات برگزار نشود. طالبان، با نشر تبلغات گسترده، به شهروندان افغانستان، هشدار دادند، در صورتی که در انتخابات شرکت کنند، آن‌ها را هدف قرار خواهند داد؛ اما این هشدارهای طالبان بی‌اثر بود و مردم با قبول خطر جان شان به پای صندوق‌های رأی‌دهی حضور یافتند.
۲-جنجال ثبات و همگرایی بر سر ۳۰۰ هزار رأی
با گذشت مدتی از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، تنش در مورد چگونگی استفاده از آرا بالا گرفت. این تنش‌ها پس از آن بالا گرفت که تیم ثبات و همگرایی ادعا کرد، ۳۰۰ هزار رأی خارج از زمان رأی‌دهی ثبت دستگاه‌های بایومتریک شده و این آرا باید قرنطین شود؛ اما تکت انتخاباتی دولت‌ساز به رهبری محمد‌اشرف غنی، خواهان اعتبار بخشیدن به این آرا بود که سرانجام کمیسیون مستقل انتخابات، روز یک‌شنبه (۱ جدی) با اعتبار دادن به این آرا نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات را اعلام کرد که آقای غنی، برنده‌ی ابتدایی انتخابات شد.
۳- اعلام نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات
کمیسیون مستقل انتخابات، پس از ماه‌ها تأخیر و اعتبار بخشیدن به ۳۰۰ هزار رأی جنجالی، روز یک‌شنبه (۱ جدی) نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری ششم میزان را اعلام کرد که محمد‌اشرف غنی با به دست آوردن ۹۲۳۸۶۸ رأی، (۵۰٫۶۴ درصد آرا) برنده‌ی نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات اعلام شد و عبدالله عبدالله با گرفتن ۷۲۰۰۹۹ رأی (۳۹٫۵۲) در رتبه‌ی دوم قرار گرفت. به همین ترتیب گلب‌الدین حکمتیار، رحمت‌الله نبیل، فرامرز تمنا به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. هرچند کمیسیون انتخابات اطیمنان داد که نتیجه‌ی ابتدایی به دور از هر‌گونه‌ برخوردهای سلیقه‌ای اعلام شده؛ اما شماری از نامزدان نتیجه‌ی اعلام‌شده را نپذیرفته و کمیسیون انتخابات را به جانب‌داری از یک تیم انتخاباتی متهم کردند
۴- شورای نامزدان
پس از اعلام نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات، شورای نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرد که نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات، پذیرفتنی نیست؛ زیرا آرای پاک و ناپاک از هم تفکیک نشده و کمیسیون با اعتبار بخشیدن به آرای خارج از زمان رأی‌دهی نتیجه‌ی ابتدایی را اعلام کرده است.
۵-آغاز کار کمیسیون شکایات
کمیسیون انتخابات با اعلام نتیجه‌‎ی ابتدایی انتخابات، به گونه‌ی رسمی مسؤولیت خود را به پایان رساند و بارِ بررسی شکایت‌های انتخاباتی را به کمیسیون رسیدگی به شکایات محول کرد. هم‌زمان با آغاز روند ثبت شکایت‌ها، تیم ثبات ‌و همگرایی تنها در روز نخست چهار هزار ۶۳ شکایت را به کمیسیون شکایات انتخابات تحویل داد. بیشترین این شکایت‌ها مربوط به باطل شدن ۳۰۰ هزار رأی بود که گفته می‌‌شد خارج از زمان پروسه‌ی رأی‌دهی به ثبت رسیده است. در روز پایان روند ثبت شکایت‌های انتخاباتی، این کمیسیون اعلام کرد که حدود ۱۶۵۰۰ شکایت انتخاباتی در سراسر افغانستان از سوی نامزدان معترض در این کمیسیون به ثبت رسیده که از این میان ۲۳۰۰ شکایت در کابل و ۱۴۲۰۰ شکایت دیگر در سایر ولایت‌ها از سوی نامزدان به ثبت رسیده است.
۶- فیصله‌ی نهایی کمیسیون شکایت‌های انتخاباتی
کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، سرانجام پس از یک ماه و پنچ روز از روند رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، روز چهارشنبه (۱۶ دلو) فیصله‌ی نهایی‌اش را در مورد شکایت‌های انتخاباتی اعلام کرد.
زهره بیان شینواری، رییس این کمیسیون، گفت که آرای ۱۴۱۲ محل رأی‌دهی مربوط به ۳۰۰ هزار رأی جنجالی، به تفتیش ویژه و آرای ۲۹۸ محل دیگر به بازشماری مجدد می‌رود.
خانم شینواری افزود: «۱۰ درصد از ۱۳۷۶۳۰ رأی مشکوک که شامل ۳۰۹ محل است، به تفتیش فرستاده می‌شود تا مورد بررسی قرار بگیرد که آیا معلومات بایومتریکی، ژورنال و نتیجه دارد و یا خیر. از این ۱۰ درصد، اگر ۳۵ درصد معیارها را تکمیل نکرده باشد، تمام محلات مربوط به این آرا، به تفتیش ویژه فرستاده خواهد شد.»
به گفته‌ی رییس کمیسیون شکایات، پس از تفتیش ویژه، آرایی که معیارها را تکمیل کرده باشد، معتبر و آرایی که معیارها را تکمیل نکرده باشد، باطل اعلام خواهد شد.
او هم‌چنان گفت که ۱۵ درصد از ۱۰۲ هزار رأی خارج از زمان که شامل ۱۱۰۳ محل می‌شود، به بازشماری ویژه می‌رود و در صورتی که ۳۵ درصد آن، معیارها را تکمیل نکرده باشد، تمام این آرا باطل اعلام خواهد شد.
بانو شینواری، در مورد ۲۴۲۳ محل رأی‌دهی بدون بایومتریک نیز گفت: «فیصله شده که ۲۹۸ محل رأی‌دهی به بازشماری مجدد برود و به هر میزانی که معیارهای لازم را تکمیل نکرده باشد، باطل اعلام خواهد شد.»
۷-اعلام نتیجه‌ی نهایی انتخابات
در حال حاضر کمیسیون انتخابات منتظر رسیدن فیصله‌ی نهایی کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی است تا مطابق به درخواست کمیسیون، روند بازشماری و تفتیش را آغاز کند. قرار بود روز گذشته این فیصله به کمیسیون انتخابات فرستاده شود؛ اما عبدالعزیز ابراهیمی، سخن‌گوی این کمیسیون می‌گوید که تا کنون کمیسیون شکایت‌های انتخاباتی این فیصله را نفرستاده است. قرار است پس از بازشماری آرا نتیجه‌ی نهایی انتخابات اعلام شود.