مسألهی انتخابات ریاستجمهوری چالشبرانگیز شد. آغاز روند تفتیش و بازشماری آرا، به چالشهای موجود انتخابات افزود. با این که بیش از چهل روز از برگزاری انتخابات میگذرد؛ اما کسی آمادهی پذیرش نتیجهی انتخابات نیست و هرکدام به نوبهی خود، روند تفتیش و بازشماری آرا را تحریم کردند. در این میان، داکتر عبدالله عبدالله با جدیت خواست که کمیسیون انتخابات روند بازشماری آرا را توقف دهد. او، هشدار داد که در صورت تفتیش آرا در غیاب ناظران ثبات و همگرایی، مشروعیت نداشته و منجر خواهد شد تا تصمیمهای دیگری اتخاذ شود.
همهی اینها، نشان از ظهور یک بحران فراگیر است؛ در انتخابات گذشته، اگر بحرانی شکل گرفت؛ اما با وساطت امریکاییها حل شد و نتیجهی آن حکومت وحدت ملی در پنج سال اخیر بود. اینبار انتظار نمیرود که مقامهای واشنگتن، برای حل معضل افغانستان دست به کار شوند. با این وجود، پس از انتخابات ریاستجمهوری ششم میزان (۲۸ سپتامبر) تب و تاب دیدار مقامهای امریکایی با نامزدان ریاستجمهوری گرم بود. دیدار «جانبس» سفیر امریکا با داکتر عبدالله عبدالله، نامزد انتخابات ریاستجمهوری و رییس اجرائیه، رفت و آمدهای غیرمنتظرهی سناتوران، هیأت کانگرس امریکا، وزیر دفاع امریکا و سایر رفتوآمدهای دیگر به کابل، شبیه به سال ۲۰۱۴ است. در این گزارش، روزنامهی صبح کابل به آماری از دیدار مقامهای امریکایی با رهبران حکومت وحدت ملی دست پیدا کرده است.
ارزیابیهای روزنامهی صبح کابل نشان میدهد، آقای عبدالله بعد از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری ششم میزان، دوازده بار با مقامهای مختلف امریکا دیدار داشته است که در این میان، بیشتر این دیدارها، با «جانبس» سفیر امریکا بوده است و رییسجمهور غنی فقط هفت بار با هیأتهای مختلف امریکایی ملاقات داشته؛ اما هیچگونه دیداری با جانبس سفیر امریکا در کابل نداشته است. بر اساس این ارزیابی، نگاه امریکاییها در این فصل انتخابات به سوی عبدالله سنگینتر شده که این مسأله، به اهمیت و اعتبار آقای عبدالله مشروعیت داده و جرأت او را به عنوان یک بازیگر مؤثر، بلند میبرد.
دیدار مقامهای امریکایی با داکتر عبدالله
داکتر عبدالله به تاریخ پنج نوامبر با جانبس ملاقات و پیرامون موضوع انتخابات افغانستان گفتوگو کرده است. طبق معمول، این دیدار در دفتر کاری آقای عبدالله صورت گرفت؛ جایی که بگروند آن با قفسههای کتاب مزین شده است.
دیدار دوم عبدالله پس از انتخابات، به تاریخ دو نوامبر با اسکات میلر فرماندهی نیروهای حمایت قاطع انجام شد و در این دیدار، پیرامون وضعیت امنیتی و تدابیر امنیتی در افغانستان بحث کردند.
سومین دیدار آقای عبدالله با زلمی خلیلزاد، فرستادهی ویژهی امریکا برای صلح افغانستان بود که به تاریخ ۳۱ اکتبر صورت گرفت. در این دیدار، لیزاکورتیس، مشاور رییسجمهور ترامپ در امور جنوب آسیا و جانبس نیز حضور داشتند. آقای خلیلزاد نتایج مذاکرات و آخرین نشستهایی که با طرفهای مختلف روند صلح داشت را با آقای عبدالله شریک کرد.
چهارمین دیدار داکتر عبدالله با جانبس سفیر امریکا در ۲۹ اکتبر صورت گرفت. تصویر ارائه شده از این دیدار نشان میدهد که دو طرف غیر رسمی و به شکل خودمانی پیرامون انتخابات بحث دارند. برعکس ملاقاتهای دیگر اما این ملاقات در پیش روی سبزههای قصر سپیدار انجام شده است؛ جایی که رسمی به نظر نمیرسد.
در یک ملاقات دیگر، آقای عبدالله به تاریخ ۲۹ اکتبر، با نانسی لیندبورگ، رییس عمومی انستیتوت صلح ایالات متحده دیدار کرد که در واقع، پنجمین دیدار وی پس از برگزاری انتخابات شمرده میشود. دو طرف، پیرامون راههای عملی برای رسیدن به صلح پایدار در افغانستان و برنامههای این انستیتوت برای صلح و نهادینه کردن دموکراسی در کشور گفتوگو کردند.
ششمین دیدار آقای عبدالله پس از انتخابات، به تاریخ ۲۷ اکتبر، بار دیگر با زلمی خلیلزاد انجام شد که در این دیدار، علاوه بر جانبس، مقامهای دیگر امریکایی نیز حضور داشتند. عبدالله و خلیلزاد، صلح را از اولویتهای مردم و حکومت افغانستان دانسته و خواستار کاهش خشونتها و برقراری آتشبس از سوی گروه طالبان شدند.
در یک دیدار جداگانهی دیگر، داکتر عبدالله با جانبس به تاریخ ۲۲ اکتبر دیدار کرد که سلسلهی دیدارهای عبدالله با مقامهای امریکایی، وارد هفتمین مرحله میشود. طبق معمول، این دیدار نیز با آجندای انتخابات ریاستجمهوری صورت گرفته است.
به تاریخ، ۲۱ اکتبر، هیأت کانگرس امریکا به ریاست نانسی پلوسی، رییس مجلس نمایندگان این کشور به کابل آمد که با استقبال گرم آقای عبدالله مواجه شد. پس از انتخابات ریاستجمهوری، روند دیدارهای عبدالله با مقامهای امریکایی وارد هشتمین بار میشود. صلح و انتخابات، محور دیدار عبدالله و هیأت کانگرس امریکا بود.
نهمین دیدار عبدالله با مقامهای امریکایی، در تاریخ ۱۶ اکتبر با جان سپکو سرمفتش خاص امریکا برای بازسازی افغانستان صورت گرفت.
دهمین دیدار داکتر عبدالله به تاریخ ۱۵ اکتبر با «الیس ویلز» سرپرست معاونیت وزارت خارجهی امریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی انجام شد. محور این دیدار، مسألهی انتخابات ریاستجمهوری افغانستان بود.
در سلسلهی این دیدارهای پس از انتخابات، برای یازدهمین بار، داکتر عبدالله به تاریخ ۱۰ اکتبر با مارگریت هاسن و آقای کرسون هالین اعضای مجلس سنای امریکا دیدار کرد و دو طرف، پیرامون صلح و انتخابات بحث و تبادل نظر کردند. سناتوران امریکایی، انتخابات را گامی در راه تحکیم مردمسالاری دانسته، شفافیت و اعتبار انتخابات را وابسته به مدیریت کمیسیونهای انتخاباتی عنوان کردند.
دوازدهمین دیدار داکتر عبدالله در هشت اکتبر با سفیر ملکی ناتو برای افغانستان بود که در خصوص انتخابات ریاستجمهوری، چگونگی شمارش آرا و کارکرد کمیسیونهای انتخاباتی گفتوگو کردند.
دیدار مقامهای امریکایی با غنی
پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری، اولین دیدار رییسجمهور غنی با مسؤولان انستیتوت صلح امریکا بود که به تاریخ ۲۸ اکتبر انجام شد. مسؤولان این انستیتوت در دیدار با غنی گفتند، آنها میخواهند بدانند که دیدگاه رییسجمهور و حکومت افغانستان در رابطه به صلح چیست و این که چه راههای عملیای را برای دستیابی به آن، دنبال میکند.
دومین دیدار آقای غنی، با هیأت کانگرس امریکا بود که در ۲۱ اکتبر صورت گرفت. در این دیدار، آقای غنی خطاب به هیأت کانگرس گفت که مشارکت دولت افغانستان با امریکا، پایدار بوده و پایدار خواهد ماند. غنی، افزود که حکومت خواهان حمایتهای امریکا از افغانستان و گسترش روابط دو کشور درعرصههای مختلف به ویژه بخش امنیتی میباشد. هر چند، رییسجمهور به انتخابات اشاره کرد؛ اما نانسی پلوسی رییس مجلس نمایندگان، پیرامون انتخابات هیچگونه اشارهای نداشت.
سومین دیدار آقای غنی با مقامهای امریکایی پس از انتخابات، با وزیر دفاع امریکا به تاریخ بیست اکتبر بود. در تاریخ ذکر شده، مارک اسپر در رأس یک هیأت عالیرتبه به کابل آمده بود.
چهارمین دیدار رییسجمهور غنی با جان ساپکو، رییس سرمفتش ایالات متحدهی امریکا برای بازسازی افغانستان بود که به تاریخ ۱۵ اکتبر انجام شد.
در همین روز (۱۵ اکتبر) رییسجمهور با الیس ویلز معاون وزیرخارجهی امریکا در امور آسیای جنوبی و مرکزی، دیدار کرد که دو طرف به مسألهی انتخابات و صلح متمرکز شدند. این دیدار، پنجمین دیدار غنی با مقامهای امریکایی است.
ششمین دیدار غنی با جنرال اسکات میلر، فرماندهی عمومی حمایت قاطع بود که به تاریخ ۱۳ اکتبر صورت گرفت. میلر گفت که نیروهای امنیتی افغانستان، دشمن را در جنگ شکست داده اند و در این اواخر افراد کلیدی تروریستها را از بین برده اند.
هفتمین دیدار رییسجمهور غنی، با سناتوران امریکایی بود که به تاریخ هشت اکتبر انجام شد. سناتوران امریکایی، از تعهد حکومت برای برگزاری انتخابات و اشتراک مردم در این روند قدردانی و آن را برای تحکیم مردمسالاری با ارزش خواندند.
این که چرا آقای غنی هیچگونه دیداری با «جانبس» سفیر امریکا نداشته و در عین حال، موقف مشترک ارگ و واشنگتن در قبال صلح و انتخابات چیست، تلاش کردیم تا دیدگاه دفتر مطبوعاتی ریاستجمهوری را در این گزارش داشته باشیم؛ اما با تلاشهای مکرر، حاضر به پاسخگویی نشدند.
ریاست اجرائیه پاسخ میدهد که موقف داکتر عبدالله به حیث رییس اجرائیهی دولت در خصوص صلح و انتخابات با امریکا مشترک است.
امید میثم، معاون سخنگوی ریاست اجرائیه، میگوید، دیدارهایی که آقای عبدالله با امریکاییها پس از ششم میزان داشت، روی محور انتخابات متمرکز بود. از جانبی هم، او تأکید کرد که امریکا در حوزهی انتخابات افغانستان فعال شده و ایجاب میکرد که با رهبری حکومت به ویژه داکتر عبدالله بحث و تبادل نظر کند. امید میثم گفت که موقف مشترک عبدالله و امریکاییها این است که آیندهی افغانستان را، انتخابات شفاف تضمین میکند.
با این همه، یک باریکیِ در اینجا وجود دارد و این است که رییسجمهور غنی و داکتر عبدالله پس از انتخابات، روی ادارهی (USAID) باهم نزاع سیاسی شان را علنی کردند. آقای غنی در حالی که ادارهی ذکر شده را یکی از ادارات غیر مؤثر خواند؛ اما آقای عبدالله به مخالفت برخاست و سخنان غنی از بیخبری وی خواند و گفت که این دیدگاه فاصلهی میان ارگ و مردم را نشان میدهد. واقعیت جامعهی افغانستان، نیاز به کمکهای بینالمللی را نشان میدهد.
از جانب دیگر، تعداد دیدارهای سران حکومت وحدت ملی با مقامات امریکایی، از جمله سفیر امریکا در کابل، نشان میدهد که تیرگی روابط آقای غنی با امریکاییها همچنان بر جای خود باقی است. دقیقا، تیرگی این روابط در ماه حمل سال جاری خورشیدی کلید خورد. در هفتم ماه حمل، خبرگزاری رویترز به نقل از مقامهای امریکایی، گزارشی را منتشر کرد که آقای غنی به شدت مایل به حفظ قدرت خود است و تیرگی در روابط واشنگتن با غنی، فرصت رسیدن به توافق صلح با طالبان را تهدید میکند.