به دنبال تثبیت ۴۷ هزار رأی تکراری، کمیسیون انتخابات منتظر است که شرکت درملوگ کارهای بیشتری برای کمیسیون انتخابات انجام دهد. کمیشنران این کمیسیون، روز پنجشنبهی هفتهی گذشته (نهم عقرب) اعلام کردند که آرای خلاف معیار همانند شصت تکراری، استعمال آرای خارج از زمان رأیدهی و امثال آن را شرکت درملوگ شناسایی و تحویل کمیسیون انتخابات دهد؛ اما با گذشت چندین روز، این شرکت کارهای خود را به موقع انجام نداده تا تکلیف کمیسیون انتخابات روشن شود.
زمانی که، شرکت درملوگ ارقام دقیق تصفیهی آرای بایومتریک شده و رقم آرای تکراری را در اختیار کمیسیون انتخابات قرار ندهد، کمیسیون انتخابات وظیفهی ندارد تا به امور کاری خود، رسیدگی کند. مولانا محمدعبدالله، کمیشنر کمیسیون انتخابات، روز پنجشنبه (۹ عقرب) گفته بود: «آرای خلاف معیارات دیگر مانند شصت تکراری، استعمال آرای خارج از زمان رأیدهی و امثال آن تا ختم امروز (پنجشنبه) منتظر استیم برسد تا اقدامات بعدی صورت گیرد.»
یک منبع از کمیسیون انتخابات به روزنامهی صبح میگوید، شرکت درملوگ گزارش کامل خود را حوالی ساعت هفت شام روز پنجشنبه به کمیسیون انتخابات فرستاده بود؛ اما این کمیسیون، روز جمعه، گزارش کامل درملوگ را به دلیل اختلافات تخنیکی، مجددا به این شرکت فرستاد.
این که گزارش درملوگ حاوی چه چیزهایی است و چه اختلافی میان کمیسیون انتخابات و شرکت درملوگ وجود دارد، مسؤولان این کمیسیون اطلاعات دقیقی را در اختیار رسانهها قرار نداده اند.
شماری از نهادهای ناظر انتخابات میگویند که شرکت درملوگ معلوماتی را در مورد تصفیهی آرای بایومتریک شده، به کمیسیون انتخابات فرستاده؛ ولی روشن نیست که این معلومات شامل چه چیزهایی میشود.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات شفاف و عادلانه (فیفا)، میگوید که کمیسیون انتخابات گزارش شرکت درملوگ را با سؤالهای تخنیکی به این شرکت فرستاده است؛ سؤالهایی که معلوم نیست شامل چه چیزهایی بوده و کمیسیون هم در این زمینه معلومات نداده است. از جانب دیگر، شرکت درملوگ در برابر سؤالهای کمیسیون، پاسخ واضح ارائه نکرده است.
فیفا به ناظران خود در کمیسیون انتخابات وظیفه داده تا اطلاعاتی را در مورد مشکلات تخنیکی کمیسیون و شرکت درملوگ پیدا کنند؛ اما کمیسیون هیچگونه اطلاعاتی را برای ناظران این نهاد نداده است.
کمیسیون انتخابات منتظر تصفیهی آرا از سوی شرکت درملوگ بود که این کار انجام شده است و دیده شود که کمیسیون چه تصمیمی را اتخاذ و چگونه برخورد میکند. این کمیسیون قرار بود که گزارش شرکت درملوگ را با مردم افغانستان شریک کند؛ اما تا هنوز قادر به این کار نشده است. از جانب دیگر، در حال حاضر روند کار عملیاتی در کمیسیون انتخابات وجود ندارد.
پیش از این، کمیسیون انتخابات اعلام کرده بود که بعد از تصفیهی آرا، نمایندگان خود را برای تفتیش و بازشماری آرا در ولایات ارسال میکند؛ اما این که روند کاری کمیسیون و شرکت درملوگ پایان نیافته، ظاهرا نمایندگان این کمیسیون به ولایات نرفته اند.
نهادهای ناظر انتخابات بر این باور اند که کارهای زیادی باقی مانده تا کمیسیون انجام دهد و نظر به سرعت و عملی که کمیسیون انتخابات به پیش میرود، نمیتواند نتیجهی ابتدایی را در ۲۳ عقرب اعلام کند.
یوسف رشید، میگوید که تفتیش و بازشماری آرا شبیه به تفتیش آرای سال ۲۰۱۴ شده است؛ صندوقهایی که مشکل دارد، باید باز و چندین نوع عملیهی تفتیش اجرا شود. آرای بایومتریک و غیربایومتریک تفکیک و مسألهی آن حل شده و از سیستم خارج شود که همهی اینها ایجاب دقت و زمان بیشتری را میکند.
این نهادها معتقدند که کمیسیون انتخابات با استفاده از نام «دقت» مواردی را مطرح میکند که سبب ضیاع وقت میشود. به باور این نهادها این یک اشتباه است و در عین حال، کمیسیون باید توازن میان دقت و «سرعت» را رعایت کرده و نباید به نام دقت، زمان قربانی شود.
از سویی هم، شماری از اعضای مجلس نمایندگان بر این باورند، هر چند اعتماد مردم افغانستان در انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۳۹۳ و انتخابات پارلمانی سال ۱۳۹۷ از بین رفته بود؛ اما با به میان آمدن سیستم بایومتریک، مردم تا حدی به پروسهی انتخابات اعتماد کردند.
علیاکبر جمشیدی، عضو مجلس نمایندگان، میگوید که رویدادهای اخیر در انتخابات سال جاری، از یکسو اعتماد مردم را بار دیگر از بین برد و از سوی دیگر، عملکرد کمیسیون انتخابات، مردم را در حالهای از ابهام قرار داده و نمیدانند که با آرای آنها چه برخوردی صورت میگیرد.
جمشیدی همچنان میگوید که در میان مردم زمزمههایی به میان آمده که گویا، انتخابات سرنوشتساز و تعیینکننده نیست؛ بلکه زدوبندهای پشت پرده در کمیسیون انتخابات، تعیینکنندهی حکومت آینده است که این امر روی باور و اندیشههای مردم تأثیرات منفی به جا گذاشته است.
در پیوند به نارساییهای کمیسیون انتخابات، اعضای مجلس نمایندگان میگویند: «مسؤولیت اولیه متوجه کمیسیون انتخابات است که اینها نتوانستند بیطرفی خود را حفظ کنند و استقلالیت کمیسیون را حفظ کنند و متأسفانه او ظرفیت لازم را هم ندارند؛ چون فعلا کنترل کارها به دست کمیسیون نیست و شرکت درملوگ باید برای اینها آمار بدهد و خود شان اشرافی بر این روند و سیستم ندارد.»
در حال حاضر، انتخابات ریاستجمهوری سال جاری، همانند انتخاباتهای گذشته زیر سوال رفته و به شدت بدنام شده است و معلوم نیست که فردا از دل این انتخابات، چه چیزی بیرون خواهد آمد.
در راستای حفاظت از آرای مردم و حفظ سلامت انتخابات، مسؤول درجه اول کمیسیون انتخابات است؛ هر چند، انتظار میرفت که با انتخاب کمیشنران جدید کمیسیون، در استقلالیت و شیوهی کار این کمیسیون اصلاحات به میان آید؛ اما رفته رفته، مورد دستاندازیها قرار گرفته و روند کار این کمیسیون بیش از هر زمان دیگر غیرشفاف و مبهم شده است.
