توپ پنچر انتخابات در زمین کمیسیون‌ها

پس از ماه‌ها تأخیر و کش‌مکش‌های فراوان بر سر ۳۰۰ هزار رأی جنجالی در کمیسیون مستقل انتخابات، سرانجام این کمیسیون روز یک‌شنبه (۱ جدی) با اعتبار بخشیدن این آرا موفق به اعلام نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری شد. بر اساس نتیجه‌ی اعلام‌شده، محمداشرف غنی، رییس‌جمهور فعلی افغانستان، با به دست آوردن بیشترین آرا، برنده‌ی نتیجه‌ی ابتدایی انتخابات اعلام شد؛ اما اعلام نتیجه‌ی ابتدایی و برنده شدن آقای غنی، با واکنش‌های زیادی از سوی نامزدان ریاست‌جمهوری به ویژه تیم ثبات و همگرایی به رهبری عبدالله عبدالله، مواجه شد.
پس از اعلام نتیجه‌ی ابتدایی و آغاز روند ثبت شکایت‌های انتخاباتی از سوی نامزدان ریاست‌جمهوری، تنها تیم ثبات ‌و همگرایی در روز نخست چهار هزار ۶۳ شکایت را به کمیسیون شکایات انتخابات تحویل داد. بیشترین این شکایت‌ها مربوط به باطل شدن ۳۰۰ هزار رأی بود که گفته می‌‌شد خارج از زمان پروسه‌ی رأی‌دهی به ثبت رسیده است.
در آن زمان آقای الیاسی، سخن‌گوی کمیسیون شکایات انتخاباتی، به روزنامه‌ی صبح کابل گفته بود که ۳۷ تا ۳۹ روز نیاز است به این شکایت‌ها رسیدگی و در مورد آن تصمیم‌گیری صورت گیرد.
در روز پایان روند ثبت شکایت‌های انتخاباتی، این کمیسیون اعلام کرد که حدود ۱۶۵۰۰ شکایت انتخاباتی در سراسر افغانستان ثبت شده که از این میان ۲۳۰۰ شکایت در کابل و ۱۴۲۰۰ شکایت دیگر در سایر ولایت‌ها از سوی نامزدان به ثبت رسیده است.
با این حال کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، سرانجام پس از یک ماه و پنچ روز از روند رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، روز چهارشنبه (۱۶ دلو) فیصله‌ی نهایی‌اش را در مورد شکایت‌های انتخاباتی اعلام کرد.
زهره بیان شینواری، رییس این کمیسیون، گفت که آرای ۱۴۱۲ محل رأی‌دهی مربوط به ۳۰۰ هزار رأی جنجالی، به تفتیش ویژه و آرای ۲۹۸ محل دیگر به بازشماری مجدد می‌رود.
خانم شینواری افزود: «۱۰ درصد از ۱۳۷۶۳۰ رأی مشکوک که شامل ۳۰۹ محل است، به تفتیش فرستاده می‌شود تا مورد بررسی قرار بگیرد که آیا معلومات بایومتریکی، ژورنال و ریزلشیت دارد و یا خیر. از این ۱۰ درصد، اگر ۳۵ درصد معیارها را تکمیل نکرده باشد، تمام محلات مربوط به این آرا، به تفتیش ویژه فرستاده خواهد شد.»
به گفته‌ی رییس کمیسیون شکایات، پس از تفتیش ویژه، آرایی که معیارها را تکمیل کرده باشد، معتبر و آرایی که معیارها را تکمیل نکرده باشد، باطل اعلام خواهد شد.
او هم‌چنان گفت که ۱۵ درصد از ۱۰۲ هزار رأی خارج از زمان که شامل ۱۱۰۳ محل می‌شود، به بازشماری ویژه می‌رود و در صورتی که ۳۵ درصد آن، معیارها را تکمیل نکرده باشد، تمام این آرا باطل اعلام خواهد شد.
بانو شینواری، در مورد ۲۴۲۳ محل رأی‌دهی بدون بایومتریک نیز گفت: «فیصله شده که ۲۹۸ محل رأی‌دهی به بازشماری مجدد برود و به هر میزانی که معیارهای لازم را تکمیل نکرده باشد، باطل اعلام خواهد شد.»
سه روز پس از اعلام فیصله‌ی نهایی کمیسیون شکایات انتخاباتی در مورد شکایت‌های استینافی و تفتیش ویژه‌ی آرای ۱۴۱۲ محل رأی‌دهی مربوط به ۳۰۰ هزار رأی جنجالی و بازشماری مجدد آرای ۲۹۸ محل دیگر؛ اما کمیسیون مستقل انتخابات می‌گوید که تا کنون این فیصله برای تطبیقات در این کمیسیون نرسیده است.
عزیز ابراهیمی، سخن‌گوی کمیسیون مستقل انتخابات، روز جمعه (۱۸ دلو) به روزنامه‌ی صبح کابل گفت که کمیسیون شکایات تا به حال فیصله‌ی خود را در باره‌ی تفتیش و بازشماری آرا به این کمیسیون نفرستاده است.
او گفت: «ما انتظار داریم که کمیسیون شکایات انتخابات هر چه زوتر فیصله ‌نهایی‌اش را در باره‌ی تفتیش و بازشماری دوباره‌ی محلات رأی‌دهی به کمیسیون مستقل انتخابات بفرستد تا این کمیسیون روند بازشماری و تفتیش آرا هر چه زوتر ختم کند و نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری را اعلام شود.»
با این حال، چمن‌شاه اعتمادی، رییس دبیرخانه‌ی کمیسیون شکایات انتخاباتی، به روزنامه‌ی صبح کابل گفت که متن فیصله آماده شده بود؛ اما به دلیل برخی کارهای تخنیکی که باید انجام می‌شد، تا به حال این فیصله، به کمیسیون انتخابات فرستاده نشده است.
آقای اعتمادی، گفت که روز شنبه (۱۹ دلو) این کمیسیون، فیصله نهایی‌ا‌ش را برای بازشماری و تفتیش دوباره‌ی محلات رأی‌دهی به کمیسیون مستقل انتخابات می‌فرستد تا روند تفتیش و بازشماری آرا را این کمیسیون آغاز کند.

نگرانی نهادهای ناظر انتخابات از طولانی شدن انتخابات ریاست‌جمهوری
هر چند نهادهای ناظر انتخاباتی می‌گویند که آن‌ها انتظار داشتند، نتیجه‌ی انتخابات، پس از بررسی‌ شکایت‌های انتخاباتی از سوی کمیسیون شکایات انتخابات، این کمیسیون فیصله‌ نهایی‌اش را برای اعلام نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری به کمیسیون انتخابات بفرستد؛ اما حال دیده می‌شود که پروسه‌ی انتخابات رو به طولانی شدن می‌رود و این نگران‌کننده است.
بنیاد انتخابات شفاف افغانستان یا تیفا، تأکید کرده که فیصله‌ی محافظه‌کارانه‌ی کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، نه تنها تصویر روشنی از نتیجه‌ی انتخابات ارائه نکرده؛ بلکه اوضاع را مبهم‌تر کرده است.
این نهاد به دنبال فیصله‌ی نهایی کمیسیون شکایات، روز چهارشنبه (۱۶ دلو) با نشر خبرنامه‌ای گفته است که این کمیسیون، حتا در مواردی، قانون انتخابات، لوایح و طرزالعمل‌ها را نادیده گرفته و پروسه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری را به بیشتر طولانی شدن سوق داده است.
تیفا، تفتیش ویژه‌ی آرای خارج از وقت رأی‌دهی، بازشماری مجدد ۲۹۸ محل دارای آرای غیربایمتریک و تفتیش و بازشماری محلاتی که تفاوت بالاتر از ۶ رأی میان ریزلشیت کاغذی و معلومات بایومتریک دارد را گمراه‌کننده و خلاف قانون دانسته است.
این نهاد، تأکید کرده است که کار کمیسیون شکایات، ناتکمیل بوده و این کمیسیون، باید دوشادوش کمیسیون مستقل انتخابات در تفتیش و بازشماری آرا سهم بگیرد.
از سویی ‌هم مؤسسه‌ی انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان یا فیفا، از اعلام فیصله‌ی نهایی کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی، استقبال کرده است.
فیفا، روز چهارشنبه (۱۶ دلو) با نشر خبرنامه‌ای، از کمیسیون‌های انتخاباتی خواسته است تا با قاطعیت و جدیت و با حفظ روحیه‌ی هم‌کاری، در راستای تکمیل کردن پروسه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری، تلاش کنند.
در خبرنامه آمده است، انتظار می‌رفت که کمیسیون شکایات، نتیجه‌ی بررسی‌ها و تصامیم خود را نهایی و اعلام کند؛ اما معلومات ارائه‌شده، حکایت از طولانی شدن پروسه دارد.
این نهاد، تأکید کرده است: «موضع‌گیری جدید کمیسیون شکایات، در برگیرنده‌ی تفاوت‌های سؤال‌برانگیز، در فیصدی‌های در نظر گرفته شده و مکانیزم متفاوت، برای بررسی آرای مشکوک است که نیازمند روشنی و وضاحت بیشتر است.»
انتخابات ریاست‌جمهوری امسال، کم‌ترین میزان شرکت‌کننده را داشت و انتظار می‌رفت کمیسیون‌های انتخاباتی در روزهای نخست، نتیجه‌ را اعلام کنند؛ اما حال که نزدیک به پنچ ماه از برگزاری انتخابات گذشته، خبری از نتیجه‌ نیست. انتظار می‌رود پس از بازشماری و تفتیش بیش از یک هزار محل، نتیجه‌ی نهایی اعلام شود.