کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در انتخابات ریاستجمهوری که دیروز شنبه (ششم میزان) در سراسر این کشور برگزار شد، نتوانست زمینهی مشارکت در این روند سیاسی را برای برخی از گروههای اجتماعی مساعد کند.
مقامهای کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان میگویند که بر اساس یافتههای ناظران این کمیسیون، انتخابات ریاستجمهوری در زندانهای کابل و بیشتر ولایات این کشور برگزار نشده است. به گفتهی این مقامها، زندانیان بر اساس قانون حق دارند تا از حقوق سیاسی و مدنی شان استفاده کرده و به نامزد مورد نظرشان رأی بدهند.
شکرالله مشکور، سخنگوی این کمیسیون به روزنامهی صبح کابل گفت، یافتههای ناظران این کمیسیون که در بیشتر از ده زندان در ولایتهای مختلف افغانستان از جمله کابل، هرات، بامیان، سمنگان و جوزجان نظارت داشته اند، نشان میدهد که در اکثر این زندانها، زمینهی رأیدهی و حتا زمینهی ثبتنام در انتخابات برای زندانیان مساعد نبوده است.
بر اساس معلومات کمیسیون حقوق بشر افغانستان در زندان پلچرخی کابل که در آن نزدیک به ۱۱ هزار زندانی نگهداری میشود، بهدلیل نرسیدن مواد انتخاباتی، از حق رأی خود محروم شدند.
به همین سان در زندان و توقیفخانهی زنانهی کابل، حدود ۲۵۰ تن و در زندان ولایت فاریاب ۵۰۰ تن از حق رأیشان محروم شدند. در زندانهای ولایتهای سمنگان، جوزجان، هرات و بامیان نیز انتخابات برگزار نشده است.
شکرالله مشکور، سخنگوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با انتقاد از کمیسیون انتخابات میگوید که این کمیسیون باید زمینهی رأیدهی برای این اقشار جامعه را مهیا میکرد.
اما مسؤولان کمیسیون مستقل انتخابات تأکید دارند که آنان زمینهی ثبت نام رأیدهی را برای زندانیان افغانستان برابر کرده بودند؛ اما شمار زیادی از این زندانیان برای شرکت در انتخابات، ثبت نام نکرده بودند و تذکرههای شان را برچسپ نزده بودند.
ذبیحالله سادات، سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات گفت: «ما تلاش کردیم که بتوانیم این زمینه را مساعد کنیم که همهی شهروندان افغانستان بتوانند از حق رای خود استفاده کنند. ما در زندانها هم برنامهی ثبتنام رأیدهی داشتیم؛ اما تعداد خیلی کمی از زندانیان به تذکرههای شان استیکر زده اند.»
نبود تسهیلات برای معلولان
شماری از ناظران انتخاباتی تأکید دارند که در مراکز رأیدهی، هیچ نوع سهولتی برای اشخاص دارای معلولیت در نظر گرفته نشده بود. به گفتهی این ناظران، معلولان برای استعمال رأی شان با چالشهایی در مراکز رأیدهی روبهرو بودند.
ظاهر اکبری، یکی از ناظران نهاد انتخاباتی فیفا به روزنامهی صبح کابل گفت: «در چند مرکز که من شاهد بودم، معلولان با مشکلاتی روبهرو بودند از جمله مشکل رمپ.»
از سویی هم مقامهای کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان این چالش انتخاباتی را تأبید میکنند و میگویند که توجه نکردن به چنین چالشهایی از سوی کمسیونهای انتخاباتی، احترام نگذاشتن به افراد دارای معلولیت است که با صدها تهدید به پای صندوقهای رأی میروند.
محروم شدن مهاجران از حق رأی
مقامهای وزارت مهاجران و عودتکنندگان افغانستان تأکید دارند که کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در انتخابات ریاستجمهوری نتوانسته است که زمینهی رأیدهی برای مهاجران افغان در خارج از کشور و برای شماری از بیجاشدگان داخلی در داخل افغانستان مساعد کند.
سیدحسین عالمی بلخی، وزیر مهاجرین و عودتکنندگان افغانستان به روزنامهی صبح کابل گفت که این وزارت پیش از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری افغانستان یک طرحی را برای کمیسیون انتخابات به خاطر مشارکت مهاجران در روند انتخابات، پیشنهاد کرده بود؛ اما این طرح عملی نشد و مهاجران از این حق شهروندی خود محروم شدند.
از سویی هم مقامهای این وزارت تأکید میکنند که به دلیل ناامنی و جنگ، افغانستان بیشتر از دو میلیون بیجاشدهی داخلی دارد و برخی از این بیجاشدگان داخلی اخیرا (پس از ثبتنام تقویتی) با اوج گرفتن جنگها در شماری از این ولایات بیجا شده اند.
دادگل ولیزی، یکی از بیجاشدگان از ولایت ننگرهار که در حال حاضر در کابل زندگی میکند، میگوید «تذکرهی ما در هلمند استیکر زده شده بود؛ اما جنگ شد در کابل آمدیم و حالا نمیفامیم که در کجا برویم و در کجای کابل رأی بدهیم.»
با این حال مسؤولان کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان در مورد حق رأی مهاجران افغان میگویند که آنان بودجهی کافی برای برگزاری انتخابات در بیرون از کشور نداشتند.
از سویی هم آنان در مورد بیجاشدگان داخلی تأکید دارند که کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، برنامهی ثبت نام تقویتی را برای انتخابات ریاستجمهوری داشت که این برنامه مختص به مهاجرانی بود که به کشور بازگشت میکردند؛ بیجاشدگان و موردهای از این قبیل؛ اما کسانی که پس از روند تقویتی ثبت نام رأیدهی بیجا شده باشند، کمیسیون برای آنان هیچ برنامهای نداشته است.
ذبیحالله سادات، سخنگوی کمیسیون این کمیسیون گفت: «در مورد طرحی که وزارت مهاجرین و عودتکنندگان برای مشارکت مهاجران در روند انتخابات داشتند، کمیسیون بودجهی کافی نداشت و در مورد بیجاشدگان داخلی نیز ما ثبت نام تقویتی داشتیم؛ ما تلاش کردیم کسانی که بیجاشدهی داخلی بودند را دوباره در روند ثبت نام تقویتی شامل کنیم.»
