با چالش امنیتی انتخابات چه باید کرد؟

بشیر یاوری
با چالش امنیتی انتخابات چه باید کرد؟

حمله به مرکز «روند سبز» در آغاز کارزار انتخابات ریاست جمهوری، این واقعیت را نشان داد که انتخابات با تهدید و چالش‌های بزرگ امنیتی مواجه است. نهادهای امنیتی برای مقابله با چالش‌های امنیتی به درستی آمادگی نگرفته اند و ضعف‌های جدی در کارکرد این نهادها و تأمین امنیت انتخابات وجود دارد.

 این حمله که گروهی و تهاجمی بود، کارکرد نهادهای امنیتی و کشفی را زیر سوال برد؛ به دلیلی که این حمله و حملات اخیری که در کابل صورت گرفته به گونه‌ای نبوده که امکان جلوگیری از آن وجود نداشته است.

 حمله‌ی روز گذشته و حملاتی که در ماه‌ها و سال‌های گذشته انجام شده، اکثریت گروهی و تهاجمی بوده و بیشتر در کابل انجام شده اند که نشان می‌دهد گروه‌های تروریستی در این شهر نفوذ دارد و مهاجمان انتحاری آن‌ها با موتر بمب‌گذاری شده می‌توانند از سدهای امنیتی عبور کنند و نیروهای امنیتی و کشفی پیش از وقوع حادثه، نمی‌توانند مهاجمان را شناسایی کنند و جلو حملات آن‌ها را بگیرند. مهاجمان به سادگی می‌توانند در هر جایی که می‌خواهند برسند.

پیش از آغاز کارزارهای انتخاباتی، رییس جمهور با مسؤولان نهادهای امنیتی در مورد تأمین امنیت این روند جلسه گرفت و به آن‌ها تذکر داد که باید امنیت کارزارهای انتخاباتی گرفته شود؛ اما در اولین روز کارزار انتخاباتی به دفتر «روند سبز» با موتر بمب‌گذاری حمله‌ی گروهی شد که ۲۰ نفر کشته و ۵۰ نفر زخمی شدند. به غیر از چهار نگهبان آن، تمامی قربانیان غیر نظامیان بودند.

 این حمله نشان داد که تا حالا اطمینان و وعده‌هایی که در مورد گرفتن امنیتِ روند انتخابات و کارزارهای انتخاباتی داده شده و جلساتی که با هدف گرفتن امنیت و دفع تهدیدهای امنیتی برگزار شده، کارکرد نداشته است. چالش ناامنی و حمله برکارزارهای انتخاباتی به قوت خود باقی است.

از طرف دیگر، روز گذشته گروه انتخاباتی «امنیت و اعتدال» با نشر اعلامیه‌ی ادعا کرد که نهادهای امنیتی در گرفتن امنیت کارزارهای انتخاباتی این تیم، کوتاهی کرده است. در اعلامیه‌ی آن‌ها آمده است: «حکومت و نهادهای امنیتی به رغم این که می‌دانند بیشترین تهدیدهای دشمن متوجه تیم امنیت‌ و عدالت می‌باشد، توجه چندان نکرده و این سهل‌انگاری عامدانه عملاً همایش‌ها و تجمعات مردمی و سفرهای ولایتی اعضای رهبری تیم ما را به مشکل جدی مواجه ساخته است.»

 این نگرانی باید بررسی شود که آیا به راستی نهادهای امنیتی برای تأمین امنیت گروه‌های انتخاباتی برخورد متفاوت دارد؛ اگر این نگرانی واقعیت داشته باشد، نباید نهادهای امنیتی با تیم‌های انتخاباتی دوگانه برخورد کنند. اگر چنین شده باشد، اعمال نفوذ بر نهادهای امنیتی را نشان می‌دهد که انتخابات را به مشکل مواجه می‌کند، اراده‌ی حکومت را برای برگزاری یک انتخابات واقعی و دموکراتیک زیر سوال می‌برد و ذهنیت منفی را نسبت به حکومت تقویت می‌کند. تیم‌های انتخاباتی‌ای را که از حکومت نمایندگی می‌کنند بیشتر در معرض انتقاد  قرار می‌دهد.

 برای این که رقابت انتخاباتی از ماهیت واقعی آن بیرون نشود، نهادهای امنیتی باید مطابق وظایف خود عمل کنند و باید از انتخابات به‌عنوان برنامه‌ی مهم ملی حمایت شود. نهادهای امنیتی در گرفتن امنیتِ گروه‌های انتخاباتی کوتاهی نکنند.

موفقیت انتخابات در محور توجه حکومت و نهادهای انتخاباتی قرار داشته باشد؛ اگر حکومت با اعمال نفوذ بر کمیسیون‌های انتخابات یا نهادهای امنیتی بخواهد، این روند را جانب‌دارانه مدیریت کند، این عمل دخالت بوده و اعتماد جامعه را نسبت به کارکرد حکومت و نقش آن خدشه‌دار می‌کند.

انتخابات ریاست‌جمهوری، در شرایطی باید برگزار شود که افغانستان با تهدیدهای شناخته شده و مبهم مواجه است. طالبان و گروه‌های تروریستی با دولت افغانستان در جنگ اند و نمی‌خواهند ثبات و امنیت در افغانستان تقویت شود. این گروه‌ها با انتخابات اعلام جنگ کرده اند با این وضعیت؛ اگر حکومت، نامزدان و گروه‌های سیاسی نیز از برگزاری انتخابات سالم و دموکراتیک حمایت نکنند، این خطر وجود دارد که بار دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری امسال، همانند انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۳ بحرانی شود. باید این واقعیت در نظر گرفته شود که اگر از انتخابات حمایت نشود؛ شرایط فرق کرده، تهدیدها بیشتر شده و گروه‌هایی نیز وجود دارد که می‌خواهند وضعیت را بحرانی کنند و برای نابودی نظام سیاسی استفاده کنند. اگر حکومت و نامزدان مسؤولانه از انتخابات حمایت نکنند در آن صورت، بسیار مشکل است که بتوانیم دامن بحران را جمع کنیم.

حمله به «روند سبز » که مسؤولیت آن را کدام گروهی به عهده نگرفت، باید بررسی شود که این حمله توسط چه کسی و چگونه انجام شده و هدف آن چه بوده است؛ اگر این حملات سرپوشیده باقی بماند، می‌تواند ذهنیت منفی را در میان تیم‌های انتخاباتی ایجاد کند؛ آنچه که طالبان و گروه‌های تروریستی در گذشته از آن استفاده کرده اند.