نزدیک به چهل روز از وضع محدودیت‌های گشت‌وگذار به دلیل جلوگیری از شیوع بیش‌تر موج سوم کرونا در افغانستان می‌گذرد؛ اما مسؤولان در وزارت صحت این کشور، می‌گویند که تا اکنون گسترش این ویروس، سیر صعودی دارد و روزانه، ده‌ها نفر را به کام مرگ می‌کشاند.
وحید مجروح، سرپرست وزارت صحت عامه، دیروز -شنبه، ۵ سرطان-، در یک کنفرانس خبری، گفت که سرعت انتشار ویروس در شماری از ولایت‌های افغانستان کاهش نیافته و سیر صعودی را می‌پیماید. «ما تا حداقل تا دو تا چهار هفته پس از عید قربان در حالت هشدار قرار خواهیم داشت. اکنون ما در حالت ایمرجنسی استیم.»
بر بنیاد وزارت صحت، گسترش ویروس کرونا در ولایت‌های بامیان، جوزجان، تخار، پروان، زابل، غزنی، غور، فراه، پکتیا، بدخشان، کنر، زابل، نیمروز، بلخ، ننگرهار و سمنگان، سیر صعودی دارد و شمار مبتلایان رو به افزایش است.
تلاش وزارت صحت و کم‌توجهی مردم
وزارت صحت عامه‌ی افغانستان، در روزهای نخست ماه جوزا، از گسترش بی‌سابقه‌ی موج سوم کرونا –نوع هندی کرونا- در کشور خبر داد. دیری از تشخیص موج سوم کرونا در افغانستان نگذشته بود که وزارت صحت عامه‌ی افغانستان، هشدار داد که این ویروس در سراسر افغانستان در حال گسترش است.
طبق پیشنهاد وزارت صحت عامه‌ی افغانستان در آن زمان، نهادهای آموزشی و تحصیلی دولتی و خصوصی برای دو هفته بسته شد. پس از آن، مکان‌های عمومی‌ای مثل سالن‌های ورزشی، عروسی، حمام‌ها، حوض‌های آب‌بازی به روی مردم بسته شد. تا اکنون پس از تکمیل مدت دوهفته‌ای، دو بار این محدودیت‌های گشت‌وگذار تمدید شده است.
با این حال اما شماری از شهروندان افغانستان، می‌گویند که محدودیت‌های قرنتین در سطح شهر اعمال نمی‌شود و شماری از حمام‌ها و سالن‌های ورزشی مانند سابق به فعالیت‌شان ادامه می‌دهند.
شکیب، یکی از باشندگان شهر کابل که همه‌روزه از قوای مرکز -ناحیه‌ی دوم شهر کابل- تا پل‌سرخ می‌آید، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که حمام‌هایی که چند باری او و دوستانش رفته است، مانند سابق فعالیت دارد. او، می‌گوید که در روزهای قرنتین در یکی از حمام‌ها دوش گرفته و پس از آن به دعوت دوستانش به یکی از سالن‌های ورزشی برای فوتسال رفته است. «دوستانم زنگ زده و گفتند که بیا فوتسال گرفتیم، گفتم به خاطر کرونا بسته است؛ اما گفتن که نی باز است. رفتیم و در آن جا فوتسال کردیم.»
شکیب، می‌گوید در سالن ورزشی‌ای که او و دوستانش فوتسال بازی می‌کردند، در پل‌سرخ است و هیچ ورزش‌کاری در آن جا ماسک و ضدعفونی‌کننده استفاده نمی‌کند. به گفته‌ی او، تا اکنون این سالن‌ها و حمام‌ها به گونه‌ی عادی فعالیت دارد.
وزیر صحت عامه‌ی افغانستان نیز، تأیید می‌کند که محدودیت‌های قرنتین به گونه‌ی درست آن، عملی نشده و شمار زیادی از حمام‌ها و حوض‌های آب‌بازی تا اکنون فعالیت دارد. «میزان هم‌کاری مردم بسیار پایین است.»
به گفته‌ی آقای مجروح، وزارت صحت عامه زیر فشارهای شهروندان به خاطر مسدودبودن دروازههای مکتب‌ها و دانشگاههای خصوصی قرار دارد و بر این اساس، ناچار است طرح دیگری را تا پایان این هفته، اعلام کند. «ما تحت فشار بی‌حدوحصر قرار داریم و به همین خاطر، یک تیم متخصص سر از امروز کار را شروع می‌کند و تا پایان این هفته، طرح دیگری را پیشنهاد خواهد کرد.»
با این حال، وزارت صحت عامه، مسؤولیت دارد که از پیامدهای گسترش کرونا به مردم اطلاع‌رسانی کرده و پیشنهادهای محدودیت‌های گشت‌وگذار را به کابینه ارایه کند. عملی‌کردن این محدودیت‌ها، مسؤولیت والی کابل و وزارت داخله است.
ضیاء ضیاء، معاون سخن‌گوی وزارت داخله، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که یک کمیسیون به ریاست والی کابل، تشکیل شده است. «پلیس هر فیصله‌‌ای که این کمیسیون بکند، آن را اجرایی می‌کند.»
هم‌چنان ناصر مهری، سخن‌گوی والی کابل، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که تیم نظارتی کمیسیون نظارت بر محدودیت‌های گشت‌وگذار، روزانه و شبانه در سراسر شهر کابل، می‌گردند و افرادی را که از محدودیت‌های وضع‌‍شده سرباز می‌زنند، به نهادهای عدلی و قضایی معرفی می‌شود. او، با آن که آمار مشخصی ارایه نمی‌کند؛ اما می‌گوید که رستورانت‌ها، حمام‌ها و سالن‌های زیادی به دلیل تخلف بسته شده است.
کم‌بود اکسیجن هنوز یک چالش است
با انتشار موج سوم کرونا، وزارت صحت عامه‌ی افغانستان، اعلام کرد که یکی از چالش‌های مهم در برابر این وزارت، کم‌بود اکسیجن برای مبتلایان کرونا است.
بر بنیاد معلومات وزارت صحت، دستگاه‌های تولید اکسیجن در شفاخانه‌های دولتی شهر کابل نصب شده است. قرار بود که یونسف، دستگاه‌های تولید اکسیجن را برای دولت افغانستان تهیه کند؛ اما، مجروح می‌گوید که این نهاد، ۱۰ دستگاه تولید اکسیجن کمک کرده است؛ اما وسایل آن به گونه‌ی تکمیل به وزارت صحت نرسیده است. «یونسف از ترکیه خواسته. به محضی که از ترکیه برسد، ما در مدت ۱۰ الی ۱۴ روز در ۱۰ ولایت‌ها نصب می‌کنیم.»
گسترش دامنه‌ی جنگ در افغانستان، چالش‌هایی را برای وزارت صحت برای ارایه‌ی خدمات صحی در ولایت‌هایی که درگیر جنگ است، به وجود آورده است. طبق گزارش‌های وزارت صحت، تا اکنون، تیم‌های تخنیکی این وزارت به دلیل تهدیدهای امنیتی به ولایت‌های هلمند، سرپل و فراه فرستاده نشده است.
مجروح، می‌گوید که در شفاخانه‌ها، شمار مریض‌ها رو به افزایش است؛ ظرفیت بستر شفاخانه‌ها در ولایت‌های کابل، لوگر، جوزجان، هرات، سرپل، بغلان، تخار، وردک، بامیان، غزنی، سرپل، دایکندی، فاریاب، زابل، سرپل و خوست تکمیل شده است. «از همین خاطر، ما ۱۰ دستگاه تولید اکسیجن را در ترکیه شناسایی کردیم. زمانی که پیش‌نیازهای بانک جهانی را تکمیل کند، به کابل انتقال داده می‌شود و نظر به آن، بسترها را نیز افزایش می‌دهیم.»
کمک‌های جامعه‌ی جهانی برای مقابله با موج سوم کرونا
به تازگی، بانک جهانی، اعلام کرده که ۱۳۲ میلیون دالر امریکایی کمک مالی بلاعوض جدید را به منظور ادامه‌ی اصلاحات و گرفتن تدابیر ضروری برای مبارزه با ویروس کرونا، به افغانستان اهدا کرده است.
در خبرنامه‌ای که ناوقت روز پنج‌شنبه -سرطان-، از سوی این بانک به نشر رسیده، آمده است که هیئت مدیره‌ی بانک جهانی، کمک مالی بلاعوض ۱۳۲میلیون‌دالری اداره‌ی انکشاف بین‌المللی را جهت تداوم روند اصلاحات بنیادی، بهبود مصارف اداره‌های دولتی و تأمین شفافیت مالی، تقویت حکومت‌داری و دست‌یابی افغانستان به رشد اقتصادی از طریق تشویق سرمایه‌گذاری خصوصی تصویب کرده است.
در این اعلامیه آمده است: «قرار است، این کمک مالی جدید از طریق برنامه‌ی انکشاف پالیسی مشوق‌های سال ۲۰۲۱هزینه شود که در مطابقت با اولویت‌های کلیدی دولت در چارچوب صلح و انکشاف ملی افغانستان تنظیم شده است.»
بانک جهانی، گفته است که صندوق بازسازی افغانستان نیز، ۳۰۰ میلیون دالر جدید را برای حمایت از این برنامه کمک می‌کند که در مجموع، کمک مالی جدید به ۴۳۲ میلیون دالر می‌رسد.
هم‌چنان، ایالات متحده‌ی امریکا، به تازگی ۳ میلیون دوز واکسین «جانسون و جانسون» به افغانستان کمک شده است. داکتر عثمان طاهری، معاون سخن‌گوی وزارت صحت، می‌گوید که قرار است در هفته‌ی دوم ماه جولای، محموله‌های واکسین امریکایی به افغانستان برسد.
پیش از این، حدود ۷۰۰ هزار دوز واکسین چینایی به افغانستان کمک شده است. آقای طاهری می‌گوید که تا اکنون، بیش‌تر از ۸۲۵ هزار شهروند ملکی در افغانستان، واکسین گرفته اند.
با این حال، وزارت صحت می‌گوید که در ۲۴ ساعت گذشته‌ی روز شنبه -۵ سرطان-، ۱۰۵۹ نفر در افغانستان به کرونا مبتلا و ۵۶ نفر در اثر این بیماری باخته است. مجروح، در کنفرانس خبری روز شنبه، خطاب به شهروندان افغانستان، گفت که اگر روزانه کاهشی در آمار واقعه‌های ثبت‌شده می‌آید، «فریب پاندمی کرونا را نخورید؛ زیرا، تا اکنون این ویروس دست از سر جامعه‌ی ما برنداشته است.»
با این همه، دیده می‌شود که شهروندان افغانستان به شمول مقام‌های بلندپایه‌ی حکومت این کشور، در برابر گسترش این ویروس بی‌اعتنا استند. به نقل از رسانه‌های امریکایی، آزمایش کرونای تصویربرداری که هیئت عالی‌رتبه‌ی دولت افغانستان را در سفر به واشنگتن هم‌راهی می‌کرد، مثبت اعلام شده است. یک منبع از کنگره‌ی امریکا، به خبرگزاری رویترز گفته است: «درک ما این بود که همه اعضای هیئت واکسین کرونا را دریافت کرده اند.»
