«این جمال رویش تباه کرده، به او مانده نگاهم؛ ندانم چه جادو‌گری کرده، کجا برده قرارم.» به سختی می‌شود در میان هیاهوی شرکت‌کنندگان، اجرای زنده‌ی زهرا الهام، خواننده‌ی جوان کشور را شنید. او در میان صدها نفری می‌خواند که در نخستین جشن‌واره‌ی «آغاز فصل گردش‌گری» در ولایت بامیان، گرد هم آمده اند.
همه‌ساله با گرم‌شدن هوا، بامیان میزبان هزاران گردش‌گر داخلی و خارجی است. مسؤولان محلی و ریاست اطلاعات فرهنگ بامیان، روز جمعه (۷ جوزا)، با راه‌اندازی نخستین جشن‌واره‌ی فرهنگی، از آغاز فصل گردش‌گری در این ولایت استقبال کردند.
در این جشن‌واره، موسیقی محلی، بازی‌های محلی، تیأتر و صنایع دستی زنان بامیانی به نمایش گذاشته شد. بر اساس معلومات آمریت گردش‌گری بامیان، این جشن‌واره با حضور، بیش‌تر از ۲ هزار نفر از باشندگان ولایت‌های مختلف و ده‌ها گردش‌گر خارجی در پارک ملی بند امیر، برگزار شده است.
صنعت گردش‌گری در بامیان، پس از کشاورزی، دومین منبع درآمدزای باشندگان این ولایت است. سالانه از این طریق، هم جاذبه‌های تاریخی-باستانی بامیان به نمایش گذاشته می‌شود و هم باشندگان این ولایت درآمد خوبی به دست می‌آورند.
جشن‌واره‌ی فرهنگی «آغاز فصل گردش‌گری» اما؛ همه‌ساله با واکنش‌های مثبت و منفی زیادی روبه‌رو می‌شود. امسال نیز این جشن‌واره در سایه‌ی انتقادهای شدید عالمان دینی این ولایت برگزار شده است. عالمان دینی بامیان، با نشر بیانه‌ای، برگزاری چنین برنامه‌ها را در شرایط کنونی کشور مناسب نمی‌دانند و از آن‌جایی که در آن، در کنار برنامه‌های فرهنگی، موسیقی محلی نیز اجرا می‌شود، آن را حرام مطلق می‌دانند.
سیدنصرالله واعظی، عالم دینی در بامیان، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید: «در حالی که در گوشه‌های مختلف کشور جنگ و خون‌ریزی جریان دارد، برگزاری چنین برنامه‌هایی، «نمک‌پاشیدن» به زخم‌های شهروندان کشور است.»
در برنامه‌ی روز جمعه (۷ جوزا)، در کنار محلی‌خوانان بامیان، زهرا الهام، آوازخوان تازه‌کار کشور نیز حضور داشت. انتقادهای عالمان دینی بامیان نیز، به همین بخش برنامه است، حضور یک زن «نامحرم با پوشش نامناسب» در میان هزاران جوان و نوجوان داخلی و خارجی.
واعظی، می‌گوید: «مخالفت ما با قسمت مستحجن که مخالف ارزش‌های ملی و دینی است، بود؛ آوردن یک خواننده‌ی خانم، در حضور صدها جوان نامحرم، در زمانی که مردم عذادار است. وقتی برنامه اجرا می‌شود، همه پیامدهای آن طرف مردم بامیان است. شرکت و دایرکردن این جلسات مطلق حرام است.»
خواستم دیدگاه زهرا الهام را در مورد این واکنش‌ها داشته باشم؛ اما او، می‌گوید که چیزی برای گفتن ندارد و از ابراز نظر در این مورد خودداری کرد.
با این‌حال، فرهنگیان و برگزارکنندگان این جشن‌واره، تأکید می‌کنند که چنین برنامه‌هایی، هیچ‌گونه مغایرتی با ارزش‌های دینی و مذهبی ندارد و به هدف تقویت اقتصاد باشندگان این ولایت برگزار می‌شود. اسحاق عزیزی، آمر گردش‌گری بامیان، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید؛ این نخستین‌باری نیست که عالمان دینی به چنین برنامه‌هایی در بامیان واکنش نشان می‌دهند؛ پیش از این نیز، آن‌ها بارها مانع برگزاری جشن‌واره‌های فرهنگی شده اند.
جریان جشن‌واره آغاز فصل گردش‌گری در بامیان
آقای عزیزی، گفت: «وقتی پوستر برنامه را گذاشتیم، همه‌ی شهروندان کشور از برگزاری آن استقبال کردند. ما با برگزاری این جشن‌واره، پای بیش‌تر از ۲ هزار گردش‌گر را به بامیان کشاندیم. برای دکان‌دار، قصاب، نانوایی، هتل و ترانسپورت، زمینه‌ی کار ایجاد شده است.»
به گفته‌ی آمر گردش‌گری بامیان، شرکت‌کنندگان برای نشان‌دادن حسن‌نیت، ابتدا به نماز جمعه شرکت کردند و پس از آن در جشن‌واره حضور یافتند. «برنامه‌ی ما خلاف هیچ رسوم و رواج و مغیارت با دین و مذهب نبوده و نیست.»
از زمانی که بیانه‌ی شورای عالمان دینی بامیان در مورد برگزاری این جشن‌واره منتشر شد، واکنش‌های زیادی در برابر آن ایجاد شده است. شماری از کاربران، حرف‌های شورای علما را ناشی از جهل و نادانی شخصی آن‌ها دانسته اند.
علی امیری، استاد دانشگاه، در برگه‌اش نوشته است: «از سر و روی این بیانیه، انحطاط و تباهی و سردرگمی و جهل و فساد می‌بارد. صرف نظر از نگرانی سیاسی و امنیتی این علمالقبان، روایت آنان از اسلام ،در جهل مطلق از تاریخ اجتماعی و فرهنگی اسلام صورت گرفته است. در طول تاریخ اسلام، موسیقی جزو جدایی‌ناپذیر زندگی انسان مسلمان و حیات اجتماعی اسلامی بوده است.»
همین‌گونه، سالم حسنی، از عالمان دینی، در این مورد نوشته است که باید علما بیاموزند که به حق و انتخاب مردم احترام بگذارند و به هر بهانه‌ای، هر عملی را طبق خواست و سلیقه‌ی‌شان حرام اعلام نکنند.
او، گفته است؛ ملاها، باید بدانند که وقتی با این‌همه فعالیت و اعلام پی‌درپی احکام، مردم آن‌چه را دوست دارند انجام می‌دهند و به خطابه‌های آتشین ملاها گوش فرا نمی‌دهند، یکی از دو احتمال یا هردو وجود دارد؛ «احتمال اول این که؛ دیگر حرف ملاها برای بیش‌تر مردم تعیین‌کننده نیست؛ احتمال دوم این است که مردم دین را یک بخش از زندگی می‌دانند، نه تمام زندگی.»
در همین‌حال، ناصر سروش، مسؤول گروه هنری «صلصال» در بامیان، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که هدف آن‌ها از برگزاری این جشن‌واره، جلب توجه گردش‌گران به بامیان است تا مردم فقیر این ولایت، از طریق گردش‌گری به درآمد برسند.
او که با گروه هنری‌اش در این جشن‌واره اجرا داشته، می‌گوید که برنامه‌های آنان، هیچ مخالفتی با دین و مذهب ندارد و به هدف تأمین منافع مردم بامیان برگزار شده است. «کسانی که این‌گونه اظهارات می‌دهند، جاهل اند.»
بیش‌تر هنرمندان محلی بامیان، نگران آینده‌ی کارشان استند و خواست‌شان از دولت و طالبان این است که آن‌ها و فعالیت‌های فرهنگی‌شان را نادیده نگیرند.
امیدواری مسؤولان محلی از افزایش گردش‌گران در سال روان
همان‌گونه که در بالا گفته شد، صعنت گردش‌گری دومین منبع درآمد باشندگان بامیان پس از زراعت و مال‌داری است. در سال‌های گذشته، سالانه نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر از جاذبه‌های تاریخی این ولایت دیدن می‌کرد؛ اما در سال گذشته‌ی خورشیدی به دلیل شیوع ویروس کرونا، این رقم کاهش چشم‌گیری داشت.
بر اساس معلومات اداره‌ی گردش‌گری بامیان، در سال گذشته‌ی خورشیدی، به دلیل عدم حضور گردش‌گران در بامیان، میلیون‌های افغانی به باشندگان این ولایت خسارت وارد شده است؛ زیرا بسیاری از کسب‌وکارها در این ولایت، رابطه‌ی مستقیم با حضور گردش‌گرانی دارد که از جاذبه‌های باستانی این ولایت دیدن می‌کنند.
به همین دلیل، مسؤولان فرهنگی و محلی بامیان، امسال خواستند که با برگزاری جشن‌واره‌های فرهنگی، دوباره توجه گردش‌گران را به این ولایت جذب کرده و خسارات واردشده را جبران کنند. در کنار سایر منابع درآمدزا، در این ولایت ۷ هتل مجلل و ده‌ها رستورانت خرد و مسافرخانه وجود دارد که بزرگ‌ترین منبع درآمد آن‌ها، از گردش‌گری است.
اسحاق عزیزی، می‌گوید که در سال گذشته، ۱۲۰ هزار نفر از بند امیر و ۹ هزار دیگر از مرکز ولایت بامیان دیدن کردند. در این‌سال، ۲۰۰ گردش‌گر خارجی نیز به بامیان آمدند. این در حالی است که یک سال پیش از آن، این رقم به ۱۵۰ هزار نفر در بند امیر و ۱۴ هزار دیگر در مرکز بامیان می‌رسید. در سال ۹۸، بیش‌تر از ۱۰۰۰ گردش‌گر خارجی نیز به این ولایت آمده بودند.
امسال که تازه فصل گردش‌گری در بامیان آغاز شده، تا اکنون بیش‌تر از ۴ هزار گردش‌گر داخلی و ۲۰۰ گردش‌گر خارجی از بامیان دیدن کرده است.
آقای عزیزی، ابراز امیدواری می‌کند که رقم گردش‌گران در سه ماه پیش رو، افزایش چشم‌گیری داشته باشد؛ زیرا این سه ماه، اوج رفت‌وآمد گردش‌گران در بامیان است.
با این همه، چالش‌هایی نیز وجود دارد که سفر شهروندان کشور به بامیان را دشوار کرده است. بسیاری از مسیرهای منتهی به بامیان، به دلیل حضور گروه‌های تروریستی به ویژه طالبان، به روی مسافران بسته است؛ اما مسؤولان محلی بامیان، اطمینان می‌دهند که فعلا در خود بامیان هیچ‌گونه چالش امنیتی‌ای وجود ندارد.
