هم‌زمان با افزایش حملات طالبان برای سقوط ولسوالی‌ها و به‌د‌ست‌آوردن جغرافیای بیش‌تر در کشور، نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان –یوناما- در گزارشی، گفته است که تلفات غیرنظامیان و شهروندان عادی در شش ماه نخست سال روان میلادی، در مقایسه با زمان مشابه در ۱۳ سال گذشته، به بالاترین رقم رسیده است.
این نهاد روز دوشنبه -۴ اسد-، در گزارشی گفته است که با خروج نیروهای خارجی به ویژه نیروهای امریکایی، تلفات غیرنظامیان به بالاترین سطح رسیده و در صورتی که اقدام فوری برای کاهش خشونت‌ها صورت نگیرد، شهروندان بیش‌تری قربانی خواهند شد.
بر اساس معلومات ارائه‌شده از سوی یوناما، در شش ماه نخست سال روان میلادی، ۵ هزار و ۱۸۳ غیرنظامی در افغانستان کشته و زخمی شده است که از این میان، هزار و ۶۵۹ نفر کشته و ۳ هزار و ۲۵۴ نفر دیگر شان زخمی شده اند.
با توجه به ارقامی که در این گزارش آمده، تلفات غیرنظامیان در شش ماه نخست در مقایسه با سال گذشته در همین مدت، ۴۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
به اساس یافته‌های این گزارش، نیمی از تلفات غیرنظامیان را زنان و کودکان پسر و دختر تشکیل می‌دهند. در شش ماه گذشته، ۴۶۸ کودک و ۲۱۹ زن کشته شده و ۲۱۴ کودک و ۵۰۸ کودک، زخمی شده است.
جنایت‌های طالبان نابخشودنی است!
بر اساس گزارش یوناما، مخالفان دولت عامل ۶۴ درصد تلفات غیرنظامیان است که از این میان، طالبان عامل ۳۹ درصد این تلفات بوده اند.
هم‌زمان با این، نهادهای حقوق‌بشری در افغانستان، می‌گویند؛ در جاهایی که طالبان حمله کردند، مرتکب جنایت‌های ضدبشری شده و قوانین جنگی را نقض کرده اند.
ذبیح‌الله فرهنگ، رییس نشرات و سخن‌گوی کمیسیون مستقل حقوق بشر، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که شرایط کنونی به دلیل نقض حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی و اصول حاکم بر جنگ، بسیار نگران‌کننده است؛ زیرا، طالبان از روش و ابزاری در جنگ کار می‌گیرند که ظرفیت تفکیک میان نظامیان و غیرنظامیان را ندارد. آقای فرهنگ، تأکید کرد که برای طالبان، جان و مال شهروندان افغانستان اهمیت ندارد و این گروه به جای این که اختلاف‌های سیاسی شان را از طریق گفت‌وگو حل‌وفصل کنند، هم‌چنان بر طبل جنگ می‌کوبند.
این در حالی است که در هفتههای پسین، ده‌ها نمونه از جنایت‌های ضدبشری طالبان در جریان حمله‌های این گروه در ولایت‌های مختلف مشاهده شده است. به گونه‌ی نمونه، در ولسوالی اسپین‌بولدک کندهار که چندی پیش از سوی آن‌ها تصرف شد، جنایت‌های جدی‌ای صورت گرفته است. منابع محلی در ولایت کندهار، می‌گویند که طالبان پس از این که ولسوالی اسپین‌بولدک کندهار را تصرف کردند، شب‌هنگام، باشندگان این ولسوالی را به بهانه‌های مختلف از جمله این که با دولت هم‌کاری کرده اند، از خانه‌های شان بیرون کرده و به قتل می‌رسانند.
چند شب پیش از عید قربان، طالبان وارد خانه‌ی فدامحمد افغان، عضو شورای ولایتی کندهار شده و دو پسر جوان او را به قتل رساندند. آقای افغان در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که حدود ۲۰ نفر از اعضای طالبان یک‌شنبه‌شب -۲۷ سرطان-، وارد خانه‌ی او شده و دو پسر جوانش را به قتل رساندند. او، هم‌چنان گفت که در این اواخر، طالبان حدود ۸۰ نفر را شب‌هنگام از خانه‌های شان بیرون کرده و تیرباران کرده اند. «حتا از ۸۰ نفر بیش‌تر.»
وزارت داخله، نیز این مسئله را تأیید کرده است. میرویس استانکزی، سخن‌گوی وزارت داخله به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که طالبان در جریان چند روز گذشته، حدود ۳۰۰-۴۰۰ غیرنظامی را در ولسوالی اسپین‌بولدک از خانه‌های شان بیرون کرده و شماری از آن‌ها را کشته اند.
آقای استانکزی، گفت: «کسانی در خانه‌های شان تیرباران شده و کسانی هم از خانه‌های شان بیرون کشیده شده و بعدا، اجساد شان در ریگستان‌ها پیدا شده است.»
با این حال، احمدبهیر احمدی، سخن‌گوی والی کندهار، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که آمار تلفات غیرنظامیان در ولسوالی اسپین‌بولدک، بیش‌تر از چیزی است که به خورد رسانه‌ها داده می‌شود؛ زیرا این ولسوالی در کنترل طالبان است و این گروه، اجازه‌ی دادن معلومات را به مردم نمی‌دهد. آقای احمدی، گفت که حدود ۵۰۰ نفر از سوی طالبان ربوده شده و از این میان، دست‌کم نیمی از آن‌ها کشته شده و بیش‌تر از ۲۵۰ نفر دیگر تا هنوز ناپدید است.
از سویی هم، یکی از خبرنگاران محلی ولایت کندهار، می‌گوید که تنها در ولسوالی اسپین‌بولدک نیست که طالبان مرتکب چنین جنایتی شده اند، چنین رویدادهای در شهر کندهار در مربوطات حوزه‌ی هشتم امنیتی نیز رخ داده است.
گفتنی است که در ولسوالی مالستان ولایت غزنی نیز طالبان چنین جنایتی را مرتکب شده اند. این گروه در ۲۱ سرطان از چند استقامت بر این ولسوالی حمله کردند. عصمت‌الله فیروز، فرمانده‌ی پلیس ولسوالی مالستان، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که هراس‌افگنان طالب پس از متحمل‌شدن تلفات سنگین در این ولسوالی، برای جبران تلفات شان، دست به کشتار غیرنظامیان زده اند. آقای فیروز، گفت که در جنگ مالستان، ۱۹ نفر از افراد ملکی و ۲۸ نفر از نیروهای امنیتی و خیزش مردمی کشته شده است.
بر اساس گفته‌های منابع صبح کابل، طالبان در ولسوالی مالستان حتا بر کودکان و افرادی که دچار بیماری روانی بودند نیز، رحم نکرده و آن‌ها را به رگ‌بار بسته اند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان اما؛ می‌گوید که با توجه به خشونت‌ها و درگیری‌هایی که جریان دارد، باید یک هیئت حقیقت‌یاب بین‌المللی به نمایندگی از سازمان ملل در افغانستان فرستاده شود. ذبیح‌الله فرهنگ در این مورد می‌گوید: «دولت افغانستان باید از هیئت حمایت کند تا جنایت‌هایی که صورت گرفته، به صورت اساسی مورد بررسی قرار بگیرد.»
آقای فرهنگ، می‌گوید که در شرایط کنونی، حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی به صورت پیوسته نقض می‌شود و ناقضان حقوق بشردوستانه‌ی بین‌المللی، بدون درنظرگرفتن محدودیت زمانی، مورد پی‌گرد قرار خواهند گرفت و در برابر جنایت‌هایی که مرتکب شده اند، نمی‌توانند مورد بخشش قرار بگیرند.
در حالی که نهادهای حقوق‌بشری داخلی و بین‌المللی، نمایندگی‌های سیاسی خارجی و حکومت افغانستان، همواره طالبان را به نقض قوانین بشری و کشتار غیرنظامیان متهم کرده؛ اما طالبان این ادعاها را رد می‌کنند. به دنبال نشر گزارش یوناما، طالبان در اعلامیه‌ای این گزارش را رد کرده و گفته است که حملات این گروه، سبب تلفات غیرنظامیان نشده است.
همین گونه، وزارت خارجه به تازگی از تلاش‌های نهادهای بین‌المللی مستقل و معتبر مبنی بر نشر گزارش‌هایی در مورد عدم پای‌بندی طالبان به تعهدات بین‌المللی و توافق‌نامه‌ی صلح دوحه، استقبال کرده و خواستار نشست فوق‌العاده‌ی شورای حقوق بشر سازمان ملل و اعزام هیئت حقیقت‌یاب این سازمان، برای بررسی و پی‌گری جنایت‌های ضدبشری طالبان در افغانستان شده است.
با این حال، در بخشی از گزارش یوناما، آمده است که نیروهای امنیتی، مسؤول ۲۳ درصد از تلفات غیرنظامیان در شش ماه گذشته بوده است؛ چیزی که رهبری نهادهای امنیتی آن را رد می‌کند. اجمل‌عمر شینواری، سخن‌گوی مشترک نهادهای امنیتی، روز دوشنبه -۴ اسد-، در یک نشست خبری، گفت که حکومت افغانستان به جلوگیری از تلفات غیرنظامیان و حفاظت از زیربناها متعهد است. آقای شینواری، افزود که در بیش‌تر موارد، عملیات نیروهای ارتش به دلیل جلوگیری از تلفات غیرنظامیان به تعویق افتاده است.
التماس یوناما برای پایان خشونت‌ها
در جریان دو ماه اخیر، درگیری میان نیروهای ارتش و طالبان به شدت ادامه داشته است. نتیجه‌ی درگیری میان دو طرف، دست‌به‌دست شدن ده‌ها ولسوالی بوده است. طالبان در کم‌تر از هفت-هشت هفته‌ی اخیر، بیش‌تر از ۱۰۰ ولسوالی را سقوط داده اند. در مناطقی که این گروه حمله کرده، در بیش‌تر موارد، آن‌ها افزون بر کشتار نظامیان و غیرنظامیان، تأسیسات عامه را تخریب و به آتش کشیده اند. هزاران خانواده نیز از ترس طالبان مجبور به ترک خانه و زندگی شان شده اند.
بر اساس گفته‌های سخن‌گوی کمیسیون مستقل حقوق بشر، حمله‌های طالبان سه پیامد بسیار جدی داشته است؛ نخست این که حمله‌های طالبان سبب کشتار غیرنظامیان شده است؛ دوم این که باشندگان ولسوالی‌هایی که طالبان سقوط داده، از خانه‌های شان بیجا شده اند؛ سومین پیامد نیز، تخریب تأسیسات عامه بوده است.
فرهنگ می‌گوید که گروه طالبان در ولایت‌های فاریاب، فراه و هرات، تأسیسات عامه را تخریب کرده و خلاف موازین حقوق بشر، بر باشندگان آن مناطق محدودیت‌های جدی اعمال کرده است.
هرچند سخن‌گوی مشترک نهادهای امنیتی، گفت که نیروهای امنیتی و دفاعی در بسیاری از مناطق، از حالت دفاعی به حالت تهاجمی درآمده و توانسته اند تا اکنون بیش‌تر از ۳۰ ولسوالی را از کنترل جنگ‌جویان طالبان بیرون کنند؛ اما هنوز هم بیش‌تر از ۵۰ ولسوالی در دست طالبان است و این گروه هم‌چنان بر ادامه‌ی جنگ و سقوط ولسوالی‌ها پافشاری دارد.
پیش از این، همه‌ی نهادهای بین‌المللی بر سرکوب طالبان تأکید داشتند؛ اما این بار، دیبرا لاییز، نماینده‌ی ویژه‌ی سرمنشی سازمان ملل برای افغانستان، در گزارش تازه‌ی این نهاد از طالبان التماس کرده که خشونت‌ها را در افغانستان متوقف کنند. «من از طالبان و رهبران افغانستان، التماس می‌کنم که روند ناخوشایند و وحشت‌ناک درگیری و تأثیرات مخرب آن بر غیرنظامیان را در نظر بگیرند. این گزارش هشدار واضحی را ارائه می‌دهد که اگر جلو خشونت‌های فزاینده گرفته نشود، شمار بی‌سابقه‌ای از افراد ملکی افغانستان، در سال جاری کشته و معلول می‌شوند.»
این همه در حالی است که با وجود نزدیک به یک سال از گفت‌وگوهای صلح، تا هنوز هیئت‌های گفت‌وگوکننده‌ی دولت و طالبان به هیچ نتیجه‌ا‌ی دست نیافته اند؛ چیزی که می‌تواند کشتار و خشونت بیش‌تری را برای شهروندان رقم بزند.
