یکی از شیوه‌های جنگی گروه طالبان، استفاده از اماکن عمومی و خانه‌های مردم است؛ چیزی که باعث می‌شود، تأسیسات عامه خراب، شهروندان آواره و دارایی‌های مردم غارت شوند. به گفته‌ی منابع محلی از ولایت هلمند، در نتیجه‌ی درگیری میان نیروهای امنیتی و جنگ‌جویان طالب، یک شفاخانه در شهر لشکرگاه تخریب شده است.
عطاؤالله افغان، عضو شورای ولایتی هلمند، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که روز شنبه -۹ اسد-، جنگ‌جویان طالب در یک شفاخانه‌ی ملکی به نام شفاخانه‌ی تخصصی بست، پنهان شده بودند و نیروهای امنیتی بر آن‌جا حمله‌ی هوایی انجام دادند که در نتیجه ساختمان این شفاخانه، تخریب شده است.
تخریب شفاخانه‌ی ملکی در ولایت هلمند، نخستین تأسیس عامه نیست که در نتیجه‌ی درگیری تخریب شده است؛ گروه طالبان، به حیث طرف درگیر جنگ متهم است که از تأسیسات عامه به عنوان سنگر جنگی استفاده کرده و ادارات عامه را ویران می‌کند.
تخریب تأسیسات عامه
بر پایه‌ی معلومات مسؤولان حکومت افغانستان، جنگ‌جویان طالب، در ۲۹ ولایت افغانستان، دست به تخریب تأسیسات عامه زده اند. نادر نادری، رییس کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی –پنج‌شنبه، ۲۴ سرطان- گفت که جنگ‌جویان طالبان با تصرف ۱۱۶ ولسوالی، به ارزش ۵۰۰ میلیون دالر ساختمان و تعمیرات اداری را تخریب کرده اند.
بر بنیاد گفته‌های آقای نادری، طالبان با حمله‌های شان بر ولسوالی‌های ۲۹ ولایت، ۲۶۰ ساختمان و تعمیر اداری را از بین برده اند. «این تعداد ساختمان و تعمیرات دیگر قابل استفاده نیست.» نادری، هم‌چنان می‌افزاید که در اثر این حمله‌ها، ۱۳ میلیون نفر از دست‌رسی به خدمات عامه محروم شده اند.
به باور شماری از آگاهان نظامی و سیاسی، در جنگ‌ها میان کشورها و گروه‌ها، نباید هیچ طرف درگیر جنگ، برای به دست آوردن امتیاز و قدرت، زیرساخت‌ها و تأسیسات عامه را تخریب کنند؛ اما گروه طالبان، هیچ تعهدی به حفظ تأسیسات عامه ندارد. به گفته‌ی آن‌ها، اگر گروه طالبان تأسیسات عامه و زیرساخت‌ها را ویران هم کند، غیرمتبرقه نیست و کاملا قابل پیش‌بینی است.
رحمت‌الله بیژن‌پور، کارشناس سیاسی، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید؛ سه دلیل عمده وجود دارد که گروه طالبان دست به نابودی و انهدام تأسیسات عامه می‌زنند؛ نخست، عقب‌ماندگی فکری و عصبیت‌هایی است که جنگ‌جویان طالب، فطرتاً رشد و پیش‌رفت جامعه را برنمی‌تابند و در ضدیت با اعمار تأسیسات عامه استند؛ دوم، موضوع علیه ثبات و نبود استقلال است. «جنگ‌جویان طالب، برنامه‌ای برای حکومت‌داری و ارائه‌ی خدمات شهروندی ندارند و به این فکر نمی‌کنند که از تأسیسات عامه، صیانت و محافظت کنند.» دلیل سومی که آقای بیژن‌پور از آن یاد می‌کند، وابستگی گروه طالبان به کشورهای بیگانه و ضد آبادی افغانستان است.
بیژن‌پور تأکید می‌کند که گروه طالبان با دولت پاکستان رابطه‌ی تنگناتنگی دارد. « پاکستان، مخالف افغانستان با داشتن زیربنا است و تلاش می‌کند که زیرساخت‌ها و تأسیسات عامه‌ی افغانستان تخریب شود؛ یعنی امکان رشد دوباره‌ی این کشور نباشد.»
افزایش آوارگی و پیامدهای آن
تشدید جنگ در افغانستان باعث شده است که شمار زیادی از شهروندان، دار و ندار شان را رها کرده و به مرکز شهرها و حتا بیرون از کشور، آواره شوند.
طبق معلومات وزارت مهاجران و بی‌جاشدگان، در پانزده روز ماه گذشته –از ۱۵ سرطان تا ۳۱ سرطان-، ۶۶۱۴ خانواده، محل دایمی سکونت شان را ترک کرده و به جاهای امن‌تری در مراکز شهرها پناه برده اند. هم‌چنان بر پایه‌ی آمار این وزارت، از شروع ماه حمل تا اخیر ماه سرطان سال روان، بیش از ۵۱ هزار خانواده، از ساحه‌هایی که طالبان در کنترل گرفته اند، به جاهای دیگر آواره شده و نیاز به کمک‌های حیاتی دارند.
شماری از جامعه‌شناسان، باور دارند که بی‌جاشدگی در افغانستان، پیامدهای ناگوار روانی، اقتصادی، سیاسی-امنیتی و فرهنگی را در پی دارد.
شریف حیدری، استاد دانش‌گاه و جامعه‌شناس، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که تشدید فقر، حاشیه‌نشینی، آسیب‌های اجتماعی، کج‌روی اجتماعی، بیش‌ترشدن فرهنگ تگدی‌گری، تفاوت فرهنگ میان روستاها و شهرها، نبود شغل‌های مناسب، دچارشدن به افسردگی به دلیل مشکلات ناشی از فقر و نبود محل بودوباش در شهر و غیره، از پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و روانی بی‌جاشدن افراد است.
از سویی هم، نداشتن دست‌رسی بی‌جاشدگان به امکان‌های بهداشتی در محلی که به آن پناه آورده اند، باعث ایجاد مشکل‌های زیادی برای این شهروندان می‌شود که زندگی روزمره‌ی آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده و آسیب‌پذیری شان را بلند می‌برد.
حیدری می‌گوید: «برخی ریشه‌های اعتیاد، مشاغل کاذب مثل دست‌فروشی، آسیب‌های اجتماعی مثل گدایی‌گری، در جابه‌جایی افراد از روستاها به شهرها برمی‌گردد.»
غارت دارایی مردم و دولت
در دست‌کم سه ماه گذشته، جنگ‌جویان طالب، کنترل بیش از ۸۰ ولسوالی را به دست گرفته اند. مسؤولان حکومت افغانستان و شماری از شهروندان مدعی اند که گروه طالبان پس از تصرف ولسوالی‌ها، دست به غارت دارایی مردم و دولت زده اند.
آقای نادری گفته است که طالبان در جریان حمله بر ۸۲ ولسوالی، تمامی تجهیزات دولتی را غارت کرده‌اند. «در ۱۸ ولسوالی ۸۰ تا ۹۰ درصد، در ۱۴ ولسوالی ۶۰ درصد و در ۳۵ ولسوالی دیگر هم نزدیک به ۵۰ درصد تجهیزات و امکانات از ادارت دولتی توسط طالبان غارت شده است.»
رییس کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی هم‌چنین گفته است که حداقل ۵۰ هزار کارکن خدمات ملکی به‌صورت مستقیم از حملات طالبان در ۲۹ ولایت کشور متضرر شده اند. او، تأکید کرد که در میان آنان، زنان بیش‌تر از مردان از حملات طالبان متأثر شده اند.
هم‌چنان منابع محلی از ولسوالی‌های تصرف‌شده به دست طالبان، ادعا می‌کنند که مواشی و دارایی‌های شان را جنگ‌جویان طالب، به غارت برده اند. سخیداد، یکی از آوارگان ولسوالی مالستان ولایت غزنی، در صحبت به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که گروه طالبان پس از سقوط این ولسوالی، دکان‌ها و دارایی مردم را برده اند. «مواشی ما را به کوه و صحرا رها کرده و دکان‌ها را غارت کرده اند. در خانه‌ی مه جز چند کمپل، چیزی باقی نمانده است.»
کشته‌شدن ۲۵۶۶ غیرنظامی در پنج ماه
داغ‌بودن تنور جنگ در افغانستان، باعث تلفات افراد ملکی شده است. بر بنیاد آمار رسمی‌ای که مسؤولان ارائه می‌کنند، از یک حمل تا آخر سرطان سال روان خورشیدی، ۲۵۶۶ غیرنظامی در حمله‌های طالبان جان باخته و ۳۰۲۱ نفر زخم برداشته است.
سیدعبدالله هاشمی، رییس نظارت بر کاهش خشونت و آتش‌بس وزارت دولت در امور صلح، به تاریخ -۷ اسد- گفت که از آغاز سال روان خورشیدی تا اکنون، خشونت از سوی جنگ‌جویان طالب، ۳۵ درصد افزایش یافته که منجر به کشته‌شدن ۲۵۶۶ غیرنظامی شده است. «۶۵۰ زن و ۹۲۵ کودک در میان جان‌باختگان و ۲۹۰ زن و ۸۸۸ کودک دیگر در میان زخمی‌ها شامل اند.»
شماری از نهادهای بین‌المللی و کمیسیون حقوق‌بشر، از افزایش خشونت‌ها در افغانستان ابراز نگرانی کرده و می‌گویند که اگر اقدام فوری برای کاهش خشونت‌ها صورت نگیرد، تلفات غیرنظامی به شدت افزایش خواهد یافت.
نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان –یوناما-، روز دوشنبه -۴ اسد-، با نشر گزارشی گفته است که تلفات غیرنظامیان در نیمه‌ی نخست سال روان میلادی در افغانستان، به بالاترین سطح رسیده است. بر اساس این گزارش، در شش ماه نخست سال روان میلادی، ۵ هزار و ۱۸۳ غیرنظامی در افغانستان کشته و زخمی شده که از این میان، یک هزار و ۶۵۹ نفر کشته و ۳ هزار و ۲۵۴ نفر دیگر شان زخمی شده اند.
بر اساس یافته‌های حقوق بشر افغانستان، جنگ‌جویان طالب در شماری از ولایت‌ها مرتکب جنایات جنگی شده و حقوق‌بشر را نقض کرده اند. این گروه، چندی پیش، کنترل ولسوالی اسپین‌بولدک در کندها را به دست گرفته است. احمد بهیر احمدی، سخن‌گوی والی کندهار، به خبرنگار روزنامه‌ی صبح کابل، گفته است که طالبان نزدیک به ۵۰۰ غیرنظامی را از ولسوالی سپین بولدک با خود برده اند و نزدیک به نیم آن‌ها را به قتل رسانده اند. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، پس از این رویداد، اعلام کرد که گروه طالبان در این ولسوالی، مرتکب جنایت جنگی و نقض حقوق بشر شده است.
هم‌چنان، یک خبرنگار محلی در کندهار به روزنامه‌ی صبح کابل گفت که رویداد مشابهی در مربوطات حوزه‌ی هشتم امنیتی شهر کندهار نیز رخ داده که طالبان شب‌هنگام، شماری از باشندگان این شهر را با خود برده اند که تا هنوز سرنوشت آن‌ها مشخص نیست.
این همه در حالی است که طی دو روز گذشته، جنگ در شماری از ولایت‌های افغانستان به خصوص هرات و غزنی شدت گرفته است. برخی از شهروندان افغانستان نگران اند که با سقوط این شهرهای تاریخی، گروه طالبان تأسیسات عامه را ویران کنند. لیلا فروغ محمدی، در برگه‌ی تویترش نوشته است: «هرات نگین فرهنگی افغانستان، یادگار گوهرشاد بیگم، شهر خواجه عبدالله انصاری و قطب اقتصادی و صنعتی افغانستان است که در دو دهه‌ی گذشته، آباد شده و مردم صلح‌دوست و نازنینی دارد. دل‌واپس هرات استم. خدای ناخواسته هرات سقوط کند، هیچ اعتمادی به دولت نمی‌ماند.»
