پس از سال‌ها دیرکرد در روند توزیع تذکره-شناسنامه-های الکترونیکی، دو سال پیش –ثور ۱۳۹۷- روند توزیع آزمایشی این تذکره‌ها با گرفتن نخستین تذکره از سوی رییس‌جمهوری کشور -محمد اشرف‌غنی- آغاز شد.
هرچند در آغاز و پیش از شروع توزیع تذکره‌های الکترونیکی، به دلیل درج واژه‌ی افغان به‌عنوان هویت ملی شهروندان در تذکره، میان حکومت و مجلس نمایندگان اختلاف پیش آمد و بارها رد قانون ثبت احوال و نفوس از سوی مجلس نمایندگان، باعث شد که روند توزیع آن سال‌ها به درازا بکشد. بااین‌حال اما توزیع تذکره‌های الکترونیکی با درج واژه‌ی افغان به‌عنوان هویت ملی شهروندان، دو سال پیش از سوی حکومت آغاز شد. حکومت هدف ازسرگیری توزیع تذکره را مبارزه با فساد اداری و ایجاد حکومت‌داری خوب گفته است.
مراکز توزیع تذکره‌های الکترونیکی با توزیع تذکره به کارمندان ۲۴ وزارتخانه‌ی حکومت کارش را در پایتخت شروع کرد و پس‌ازآن، این روند همگانی شد. تاکنون بیشتر از ۲ میلیون شهروند توانسته‌اند تذکره‌ی الکترونیکی دریافت کنند.
در نخست، شهروندان می‌توانستند با مراجعه‌ی حضوری به مراکز توزیع تذکره‌های الکترونیکی، تذکره دریافت کنند؛ اما اکنون روند حضوری در کابل متوقف شده و شهروندان تنها به گونه‌ی «آنلاین» می‌توانند فرم درخواستی‌شان را در «وب‌سایت» اداره احصاییه و معلومات افغانستان خانه‌پری کنند. پس از سپری شدن مراحل اداری آن، شهروندان تذکره‌ی خود را از یکی از مراکز توزیع دریافت می‌کنند. در ولایت‌ها اما هنوز هم شهروندان به گونه‌ی حضوری فرم تذکره‌ی الکترونیکی را خانه‌پری می‌کنند و پس از سپری شدن مراحل اداری، می‌توانند تذکرهشان را دریافت کنند.
در حال حاضر مراکز توزیع تذکره‌های الکترونیکی در همه ولایت‌های کشور، به شهروندان خدمات ارایه می‌کند؛ ولی کم بودن این مراکز، سبب شده که روند توزیع تذکره با کندی به‌پیش برود.
رویینا شهابی، سخنگوی اداره‌ی ملی احصاییه و معلومات، می‌گوید که برای سرعت دادن به روند توزیع تذکره‌های الکترونیکی، قرار است بیش از ۵۰ مرکز تازه تا ماه حمل ۱۴۰۰ در ولایت‌ها گشایش یابد و همین‌گونه شمار مراکز توزیع تذکره در کابل نیز افزایش خواهد یافت.
اکنون، ۲۰ مرکز توزیع تذکره‌ی الکترونیکی در شهر کابل، در در تایمنی، مکروریان، کارته چهار، سرای شمالی، دشت برچی و دیگر محل‌های پایتخت و بیشتر از ۴۰ مرکز دیگر در ولایت‌ها برای شهروندان خدمات ارایه می‌کند. از سویی هم پایگاه‌هایی برای توزیع تذکره‌ی الکترونیکی برای مهاجران افغانستانی در ایران نیز ایجاد شده است. اداره احصاییه و معلومات افغانستان، چهار مرکز توزیع تذکره‌ی الکترونیکی در شهرهای تهران، مشهد و زاهدان گشایش کرده است که به مهاجران افغانستانی تذکره‌ی الکترونیکی توزیع می‌کند.
احمد جاوید رسولی، رییس عمومی اداره احصاییه و معلومات افغانستان، می‌گوید: «هفتاد مرکز برای توزیع تذکره در افغانستان و در بیرون از کشور -در ایران- فعالیت دارد که قرار است تعداد این مراکز در کشور و بیرون از کشور افزایش یابد.»
خانم شهابی، روز گذشته به صبح کابل گفت که تا دو روز پیش –یک‌شنبه، ۵ دلو- ۲ میلیون و ۳۰۵ هزار شهروند برگه درخواستی تذکره‌ی الکترونیکی را خانه‌پری کرده‌اند که از این میان تاکنون ۲ میلیون ۳ هزار ۳۰۲ شهروند توانسته‌اند، تذکرهشان را دریافت کنند.
هرچند در آغاز توزیع تذکره‌های الکترونیکی، برای این‌که شهروندان می‌توانستند با استفاده از تذکره‌های کاغذی‌ای که داشتند مشکل خود را حل کنند و از سویی هم در شماری از ولایت‌های کشور، مراکز توزیع این تذکره‌ها گشایش نیافته بود، تمایل به گرفتن تذکره‌ی الکترونیکی در میان شهروندان اندک بود. این روزها اما به دلیل ساده بودن جابه‌جایی و ماندگاری تذکره‌های الکترونیکی، درخواست برای این تذکره‌ها از سوی شهروندان بیشتر شده است.
خانم شهابی، روز گذشته به صبح کابل گفت که تا دو روز پیش –یک‌شنبه، ۵ دلو- ۲ میلیون و ۳۰۵ هزار شهروند برگه درخواستی تذکره‌ی الکترونیکی را خانه‌پری کرده‌اند که از این میان تاکنون ۲ میلیون ۳ هزار ۳۰۲ شهروند توانسته‌اند، تذکرهشان را دریافت کنند.
خانم شهابی می‌افزاید که این اداره تا پایان سال روان برای پنج میلیون شهروند تذکره‌ی الکترونیکی توزیع خواهد کرد.
این‌همه در حالی است که روند توزیع تذکره‌های کاغذی هنوز هم جریان دارد و شماری از شهروندان جای گرفتن تذکره‌ی الکترونیکی، تذکره‌ی کاغذی دریافت می‌کنند. با این حال، در شماری از ولایت‌های کشور، شهروندان بیشتر به گرفتن تذکره‌ی الکترونیکی رو آورده‌اند. به اساس معلومات اداره‌ی احصاییه و معلومات افغانستان، در روزهای پسین شمار درخواست دهندگان برای تذکره‌ی الکترونیکی در ولایت‌های؛ کاپیسا، غور و ننگرهار رو به افزایش است.
احمد فهیم حیدری، رییس احصاییه و معلومات کاپیسا، می‌گوید: «این مرکز، روزانه ثبت معلومات حدود ۶۰۰ تن از متقاضیان را انجام داده و درخواستی‌های آن‌ها را طی مراحل می‌نماید.»
آقای حیدری با تأکید بر معتبر بودن تذکره‌ی الکترونیکی به‌عنوان سند ملی، نقش آن را در کاهش جرایم، برنامه‌ریزی دقیق و زمینه‌ای برای حکومت‌داری الکترونیکی مهم می‌داند.
مرکز توزیع تذکره الکترونیکی در کاپیسا، از ۱۰ جوزای سال ۱۳۹۹ به این‌سو به فعالیت آغاز کرده. این مرکز، با داشتن نزدیک به ۳۵ کارمند همه‌روزه به ۳۰۰ درخواستی برای تذکره‌ی الکترونیکی رسیدگی می‌کند.
همین‌گونه محمدعیسی یزدان‌پناه، رییس احصاییه و معلومات ولایت غور، حضور مردم برای دریافت تذکره‌ی الکترونیکی در این ولایت را چشم‌گیر دانسته و می‌گوید که
تا اکنون این مرکز ۱۵,۳۰۵ درخواستی برای تذکره‌ی الکترونیکی را طی مراحل کرده و از این میان، ۵۸۰۰ شماره‌ی آن برای درخواست‌کنندگان آن توزیع شده است.
همین‌گونه در شرق کشور، اداره ملی احصاییه و معلومات، چهارشنبه (۲۴ جدی سال روان) دو مرکز تازه توزیع تذکره‌ی الکترونیکی را در ولایت ننگرهار فعال کرده است. این دو مرکز پس‌ازآن فعال شد که شمار درخواست‌کنندگان برای تذکره‌ی الکترونیکی در این ولایت رو به افزایش بوده و تنها یک مرکز برای توزیع آن فعالیت داشت.
اکنون، سه مرکز توزیع تذکره الکترونیکی در ننگرهار فعال است که روزانه به بیش از ۱ هزار و ۵۰۰ درخواست‌کننده تذکره‌ی الکترونیکی خدمات ارایه می‌کند. مرکزهای تازه توزیع تذکره‌ی این ولایت، در ناحیه سوم شهر جلال‌آباد و تعمیر رادیو تلویزیون ملی آن ولایت فعال شده که نزدیک به ۱۰۰ کارمند در آن مشغول کار است.
در ولایت‌ها، زمانی که شهروندان برای گرفتن تذکره‌ی الکترونیکی به یکی از مراکز توزیع مراجعه می‌کنند، پس از گذراندن مراحل بایومتریک-انگشت‌نگاری- تذکرهشان در چاپخانه‌ی مرکزی تذکره‌ی الکترونیکی در کابل چاپ شده و پس از برگشت به ولایت مربوط، برای درخواست‌کنندگان توزیع می‌شود.
با توجه طی مراحل کار توزیع تذکره‌ی الکترونیکی در کابل و دیگر ولایت‌های افغانستان، خانم شهابی می‌گوید که اداره ملی احصاییه، ظرفیت طی مراحل ۱۶ هزار تذکره را در روز دارد.
پیوستن سیستم تذکره الکترونیکی با سیستم الکترونیکی صدور پاسپورت
اداره‌ی ملی احصاییه و معلومات، اخیراً سیستم تذکره‌ی الکترونیکی را با سیستم الکترونیکی صدور پاسپورت وزارت امور خارجه یکی کرده است.
وزارت امور خارجه از آغاز ماه جدی سال ۱۳۹۹، می‌تواند به اساس معلومات هویتی تذکره‌ی الکترونیکی، خدمات پاسپورت‌های ویژه و به‌زودی خدمات پاسپورت عادی را به شهروندان کشور، ارایه کند.
سیستم تذکره‌ی الکترونیکی که یگانه پایگاه معلومات هویتی الکترونیکی شهروندان است که با وصل شدن آن به سیستم الکترونیکی وزارت خارجه، نیازی به تأیید دوباره‌ی تذکره، ثبت معلومات، اخذ بایومتریک و سایر مراحل زمان‌گیر نیست.
مسئولان اداره‌ی ملی احصاییه می‌گویند که هدف از وصل این سیستم‌ها، مرکزی‌سازی معلومات هویتی شهروندان کشور است تا شهروندان خدمات را به گونه‌ی ساده، سریع و شفاف‌تر دریافت کنند.
