مترجم: اسدالله جعفری (پژمان)
روزنامه پرینت: ۲۱، جولای؛ ۲۰۲۲
اسلام‌آباد، پاکستان؛ باشندگان محل در ۲۱ جولای سال روان میلادی در ولسوالی هونزا در ایالت گیلگیت بالتیستان پاکستان، به مناسبت «جشنواره‌ی باباقندی» تظاهراتی را به دلیل تصرف اجباری زمین‌ها در نزدیکی دره‌ی چیپورسون، علیه سازمان اشتغال مرزی و ارتش پاکستان راه‌اندازی کردند. از جشن باباقندی همه‌ساله به تاریخ ۲۱ تا ۲۳ جولای توسط مردم مناطق ولسوالی هونزا و طایفه‌ی واخی از افغانستان در زیارتگاه بابا قندی در گذرگاه واخان در امتداد مرز پاکستان و افغانستان تجلیل می‌شود. هم‌چنان این جشنواره توسط ریاست گردش‌گری ایالت گیلگیت بالتیستان پاکستان با هم‌کاری سازمان پشتیبانی محلی چیپورسون یا (CLSO) برای ادای احترام و تقدیس این صوفی قندی برگزار می‌شود.
علاوه بر مردم و بومیان ولسوالی هونزای پاکستان، تعداد زیادی از مردم منطقه‌ی واخان ولسوالی واخان افغانستان نیز، در این جشنواره همه ساله شرکت می‌کنند. گذرگاه واخان یکی از مسیرهای باستانیِ است که قبایل و بومیان محلی این منطقه برای تجارت و فعالیت‌های تجاری خود از آن استفاده می‌کنند. این جشنواره از لحاظ اقتصادی اهمیت اقتصادی زیادی برای مردم مناطق ایالت گیلگیت بالتیستان پاکستان نیز دارد.
گذرگاه واخان از مربوطات ولسوالی واخان ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان است که کاملاً یک مسیر تاریخی و باستانی برای تجارت بین دره‌ی ولسوالی هونزای پاکستان و ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان می‌باشد. در همین‌حال؛ گزارش شده است که به دلیل اهمیت تاریخی و استراتژیکی این گذرگاه، ارتش پاکستان و اداره اشتغال مرزی پاکستان، تصاحب اجباری این منطقه را از مردم محل آن آغاز کرده است.
با وجودی که سازمان اشتغال مرزی پاکستان قبلاً هم کنترل یکی از روستاهای این منطقه را در نزدیکی گذرگاه واخان به دست گرفته بود. با این‌وجود؛ مردم محل از غصب و تصرف اجباری بیش‌تر این زمین‌ها توسط ارتش پاکستان نگرانی‌های زیادی دارند. زمین‌های گذرگاه واخان برای استفاده و استخراج معادن بسیار مساعد و دارای اهمیت خاصی است و به همین دلیل است که سازمان اشتغال مرزی پاکستان به عنوان تسهیل‌کننده استخراج غیرقانونی معادن در این منطقه شناخته می‌شود.
مردمانی گذرگاه واخان نگران استند که ارتش پاکستان و سازمان اشتغال مرزی پاکستان ممکن است که تمام دره‌ی چیپورسون را تحت کنترل خود درآورد. برخورد و اقداماتی ناعادلانه مقامات بلندپایه دولت پاکستان سبب خصومت و عداوت مردم محل با ارتش شده است. علاوه بر غصب و غارت اجباری زمین‌ها توسط دولت پاکستان، اخیراً ارتش پاکستان یک پاسگاه بازرسی نظامی را نیز در گذرگاه واخان در امتداد مرز افغانستان و در مسیر ورودی محل جشنواره‌ی باباقندی ایجاد کرده است.
این پاسگاه نظامی و غیرقانونی، ممکن است که مشارکت قبایلی افغانستان را محدود کند و در آینده‌ی بالقوه احتمالات بر این است که روی تجارت ساکنان گذرگاه واخان در جریان جشنواره‌ها و مراسمات باباقندی تأثیرات منفی بگذارد. این تهاجمات و تصرفات توسط ارتش پاکستان به عنوان یک زیان اقتصادی برای مردم محل تلقی می‌شود. سرانجام؛ باعث اقدامات بالمثل توسط مردم محل علیه ارتش پاکستان خواهد شد که آن‌ها این جشنواره را یک فرصت شغلی و تجاری بسیار مهم می‌دانند. محدودیت‌های اعمال‌شده توسط ارتش پاکستان بر توازن اقتصادی و اجتماعی بین ساکنان ولسوالی هونزای پاکستان و قبایل مناطق واخان در شمال افغانستان تأثیر می‌گذارد.
زیارتگاه باباقندی و دره‌ی چیپورسون در شمال غربی در منطقه به نام گوجال در ولسوالی هونزای پاکستان، در هفت کیلومتری هم‌مرز با افغانستان و در ۳۰ کیلومتری هم‌مرز با «مرز ساست» میان چین و پاکستان موقعیت دارد. این دره به دلیل هم‌مرزبودن با گذرگاه واخان در شمال افغانستان و نزدیک‌بودن با تاجیکستان از اهمیت فرا ژئواستراتژیک برخوردار است.
با توجه به دوربودن منطقه، مردم و ساکنان گذرگاه واخان، فرصت کم‌تری برای دسترسی به ابتکارات تجاری و توسعه‌ای دارند و محل این جشنواره به عنوان یک فرصت بزرگ اقتصادی برای اهالی منطقه تلقی می‌شود. دولت پاکستان پیش از این؛ به دلیل صعب‌العبوربودن و دوربودن آن این گذرگاه را نادیده و به باد فراموشی سپرده بود. غصب و تصرف اجباری این مناطق توسط ارتش و مقامات پاکستانی باعث خشم و ترس در بخش‌های مختلفی از ایالت گیلگیت بالتیستان پاکستان شده است. اکنون ساکنان این مناطق و گذرگاه مرتباً علیه تصرفات اجباری زمین‌ها توسظ ارتش علیه آن‌ها اعتراض و تظاهرات می‌کنند.
