کم‌بود تجهیزات صحی در شفاخانه‌های هرات و تبعیض در رسیدگی به بیماران کوید-۱۹

«اگر در هرات استید، هرگز توقع نداشته باشید تست کرونا سر وقت انجام شود. بیمار ما روز یک‌شنبه (۲۳ مارچ) بستری شد؛ اما پنج‌شنبه (۲۷ مارچ)، نمونه‌ی تستش گرفته شد و متأسفانه چند ساعت بعد از آن رحلت کرد.»

این را علی‌رضا یاسا، چهره‌ی شناخته شده‌ی مراکز آموزشی زبان در کابل، پس از مرگ پسر کاکایش به اثر ویروس کوید-۱۹، در شفاخانه‌ی شیدایی هرات، در برگه‌ی فیس‌بوکش نوشته است.

از شیوع کوید-۱۹ در هرات، چهل روز می‌گذرد؛ اما هنوز هم شفاخانه‌های هرات، به اندازه‌ی کافی مجهز به درمان بیماران کوید-۱۹، نیست.

شماری از مراجعه‌کنندگان به شفاخانه‌های هرات و بستگان شان، از نبود امکان‌های صحی و تجهیزات ضروری، کم‌بود نیروی کار حرفه‌ای و برخورد تبعیض‌آمیز کارمندان صحی، شکایت دارند.

آقای یاسا می‌گوید، از روزی که پسرکاکایش در شفاخانه‌ی شیدایی هرات بستر شد، او خود، نیازهای ابتدایی‌اش مثل آب و نان، سرنگ و سِرُم را تهیه می‌کرد؛ اما شفاخانه از خدمه‌ی کافی، اکسیجن و تراکت‌های نصب سِرُم و تزریق آمپول‌های مورد نیاز برخوردار نبود؛ اگر سِرُم بود، کسی نبود که تزریق کند؛ اگر کسی، بود نمی‌دانست برای شرایط صحیِ بیمار چه چیزی باید تطبیق شود.

محمد‌رفیق شیرزی، سخن‌گوی والی هرات، امروز دوشنبه (۱۸ حمل)، با رد این مدعا، به روزنامه‌ی صبح کابل گفت: «تا اکنون امکانات خوبی فراهم شده است؛ ولی تلاش می‌شود هم‌چنان تسهیلات فراهم شود.»

این در حالی است که چند روز پیش، داکتر همایون اکبری، یکی از داکتران در شفاخانه‌ی شیدایی هرات، از کم‌بود ابزار پزشکی در رسیدگی به بیماران کوید-۱۹، در برگه‌ی توییترش نوشت: «ما در شفاخانه‌ی شیدایی هرات، دچار کم‌بود تجهیزات طبی -ماسک، دست‌کش، PPF، اکسیجن، مانیتور، ونتلاتور و DC Shock و حتا دچار کم‌بود کمپل-، برای مریضان و داکتران استیم.»

آقای اکبری، فردای آن روز دوباره توییت می‌کند و می‌نویسد: «دیروز توییتی نوشته بودم راجع به کم‌بود تجهیزات طبی؛ اما امروز با یک عالم تهدید، تحقیر، معرفی‌شدن به دادستانی و حتا انفصال از وظیفه مواجه شدم که در نهایت ناچار شدم شفاخانه‌ی بدون امکانات را ترک کنم.»

این در حالی است که چندی پیش، ریاست صحت عامه‌ هرات از کم‌بود ابزار پزشکی و بودجه شکایت کرده بود؛ اما حفیط‌الله سعادت، رییس مالی و اداری وزارت صحت، ریاست صحت هرات را مقصر دانسته و در ۱۴ حمل، گفت که از ۲۸ میلیون افغانی‌ای که برای ریاست صحت هرات فرستاده شده است، تنها ۳ میلیون آن را مصرف کرده است.

به اساس آمار ریاست صحت هرات، روزانه از ۱۰۰ تا ۱۵۰ فرد در این ولایت، آزمایش کوید-۱۹، گرفته می‌شود که قرار است تا یک هفته‌ی دیگر این رقم به ۵۰۰ نفر در روز برسد.

در شروع شیوع کوید-۱۹ در هرات، به دلیل نبود دستگاه تشخیص ویروس در این ولایت، نمونه‌ی آزمایش فرد مشکوک به کابل فرستاده می‌شد که پس از تشخیص در کابل، روشن می‌شد که شخص به کوید-۱۹، گرفتار است یا خیر؛ اما حالا ریاست صحت هرات نیز به این دستگاه مجهز شده است.

شیرزی می‌گوید که نتیجه‌ی آزمایش گرفته شده از فرد مشکوک به کوید-۱۹، در ۸ ساعت مشخص می‌شود.

با این همه، شمار زیادی از مردم از کم‌بود تجهیزات پزشکی در شفاخانه‌های هرات که برای رسیدگی به بیماران کوید-۱۹، اختصاص یافته است، شکایت دارند.

این در حالی است که دولت افغانستان، ۱۵ میلیون دالر را برای رسیدگی به اثرهای صحی ویروس کوید-۱۹، در اختیار وزارت صحت قرار داده و در صورت نیاز وعده‌ی ۱۰ میلیون دالر دیگر را نیز داده است.
وزیر صحت، اخیرا اظهار داشته است که دولت افغانستان، برای مبارزه با ویروس کوید–۱۹، کمبود بودجه ندارد و این وزارت ۸ میلیون دالر را ابزار صحی برای رسیدگی به بیماران کوید-۱۹، خریداری کرده است. از شیوع ویرس کوید-۱۹، در افغانستان تنها امریکا ۱۵ میلیون دالر و بانک جهانی، ۱۰۰ میلیون برای مهار این ویروس کمک کرده است.

در روزهای آخر شماری از شهروندان هرات از برخورد تبعیض‌آمیز داکتران در شفاخانه‌های هرات که برای درمان بیماران کوید-۱۹ اختصاص داده شده است، شکایت کرده و می‌گویند که داکتران برای رسیدگی به بیماران، به شناخت و واسطه اولویت می‌دهند؛ اما آقای شیرزی، می‌گوید: «در طبابت تبعیض وجود ندارد، صرفا شاید رعایت اصول مسلکی طبی باشد و به طرفی بیماران وخیم اولویت داده می‌شود.»

با این که ریاست صحت هرات، وجود برخورد تبیض‌آمیز در رسیدگی به بیماران کوید-۱۹ را نمی‌پذیرد؛ اما از گفته‌های آقای شیرزی برمی‌آید که هرات تا هنوز توانایی رسیدگی به همه‌ی مراجعه‌کنندگان در شفاخانه‌هایی که برای کوید-۱۹ اختصاص داده شده است را، ندارد.

ناهید فرید، نماینده‌ی مردم هرات در پارلمان، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «در افغانستان از سیاست گرفته تا طبابت، همه به اساس واسطه است. کسانی که ارتباط دارند، به مقام‌های آن‌جا به زودی به تماس می‌شوند، کار شان پیش انداخته می‌شود؛ اما آن‌هایی که شناخت ندارند، ۵ تا ۶ روز انتظار می‌مانند.»

خانم فرید، می‌گوید که حتا در شفاخانه‌های هرات که برای رسیدگی به کوید-۱۹، اختصاص یافته است، غذا برای بیماران وجود ندارد و از زمان قرنطین هرات تا کنون، یکی از تاجران هرات به نام فقیری، روزانه به بیماران غذا می‌برد؛ داکتران از جیب خود برای خود ماسک می‌گیرند. «همه چیز به هم ریخته است، معلوم نیست چه کسی رهبری می‌کنه؟ کی مدیریت می‌کنه؟»

زمانی که شخصی برای آزمایش دادن به یکی از سه شفاخانه‌ی هرات که برای رسیدگی به بیماران کوید-۱۹، اختصاص داده شده است می‌رود، باید علایم ویژه‌ای را داشته باشد تا بستری شود.

شیرزی می‌گوید، زمانی که شخصی به شفاخانه مراجعه می‌کند؛ اگر مشکل تنفسی شدید، تب بلند، سرفه‌ی خشک، ضعف و بی‌حالی در او موجود باشد، بستری می‌شود؛ اما شماری از مراجعه‌کنندگان و نمایندگان هرات در پارلمان، از نحوه‌ی رسیدگی به بیماران کوید-۱۹، در شفاخانه‌های این ولایت شکایت دارند.

خانم فرید، می‌گوید: «مریضانی هم هستند که صابون ندارند، برای صد نفر یک تشناب است. چندین فرد مشکوک را در یک اتاق می‌برند؛ اما در هفته‌ها به آن‌ها نوبت نمی‌رسد.»

نگرانی‌ها از برخورد ریاست صحت هرات، در برابر بحران کنونی هرات، از آن جا در حال افزایش است که روز به روز به شمار گرفتارشدگان به این ویروس در هرات افزوده می‌شود.

به اساس آخرین آمار وزارت صحت، تنها در ۲۴ ساعت گذشته، ۱۲ نفر در هرات به ویروس کوید-۱۹، آلوده شده اند.

از سویی هم شمار بسترهایی که در شفاخانه‌های هرات برای رسیدگی به بیماران کوید-۱۹، اختصاص یافته است، باعث نگرانی مردم از روزهای آینده شده است.

آقای شیرزی می‌گوید: «تا اکنون ۶۰۰ بستر آماده‌ی پذیریش مریضان در سه موقعیت؛ لابیرتی، شیدایی و حاجی کمپ می‌باشد.»

از سویی دیگر به دلیل آزمایش ندادن همه باشندگان هرات، به گونه‌ی دقیق روشن نیست که چه شمار از باشندگان این ولایت به ویروس کوید-۱۹، گرفتار شده اند.

ناهید فرید، به انتقاد از دولت برای رسیدگی به هرات، شک به آمار ارائه شده از سوی وزات صحت و ترس از آینده‌ی هرات می‌گوید: «ما از جامعه‌ی بشری جدا نیستیم. شاید این پس‌لرزه‌هایی داشته باشد؛ ما چه می‌دانیم، افرادی در درون جامعه، مصاب استند و هی این ویروس را انتقال می‌دهند به دیگران، ولی شناساسی نشده اند؛ چیزی که ممکن است فاجعه‌ای را پیش بیاورد که مهار کردن آن خیلی مشکل باشد.»

شیرزی در واکنش به گفته‌های ناهید فرید، با این که به کمبود امکان‌های درمانی در شفاخانه‌های هرات را رد نمی‌کند، تنها می‌گوید:« دادخواهی اعضای پارلمان در سهم خود شان باید وجود داشته باشد.»

او می‌گوید که قرار است ۴۰۰ میلیون افغانی دیگر که برای رسیدگی به بحران کوید-۱۹، در هرات اختصاص یافته است، پس از طی مراحل اداری آن، برای مبارزه با وضعیت پیش‌آمده و رسیدگی به بیماران کوید-۱۹، در هرات به مصرف برسد.

به اساس آخرین آمار وزارت صحت عامه، شمار گرفتارشدگان به ویروس کوید-۱۹ در هرات به ۲۴۶ نفر رسیده است.