روز پنجشنبه – ۱۳ جوزا-، مینا خیری، گویندهی تلویزیون آریانانیوز، در انفجاری در پلسوخته در غرب کابل، کشته شد. پلیس کابل گفته است که در این انفجار، ۴ غیر نظامی کشته و ۵ تن زخمی شده است.
«مرکز خبرنگاران افغان»، گفته است که مینا، نخستین خبرنگار زن است که در سال روان خورشیدی، در اثر حملهی تروریستی جان باخته است.
موج خشونتها در یک سال اخیر در کابل به گونهی بیسابقهای در مقایسه با بیست سال گذشته، گسترش یافته است. در سالی که گذشت، بیشتر از ۱۱ خبرنگار و فعال مدنی به ویژه خبرنگاران زن، در حملههای هدفمند تروریستی کشته شدند.
دفتر معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان، در ماه ثور سال روان خورشیدی، از افزایش موج خشونتها و حملات هدفمند بر غیرنظامیان در افغانستان، ابراز نگرانی کرد.
این در حالی است که پس از افزایش خشونتها در کابل و ناتوانی نهادهای امنیتی در مهار آن، حدود شش ماه پیش، طی حکمی از سوی رییسجمهور غنی، مسؤولیت تأمین امنیت شهر کابل، به گونهی مؤقت به امرالله صالح، معاون نخست رییسجمهور، سپرده شد.
آقای صالح با راهاندازی نشستهای «ششونیم»، تلاشهایی را برای تأمین امنیت شهر کابل روی دست گرفت که در بخشی از آن، نصب دوربینهای امنیتی و اسکنرهای هوشمند در داخل شهر و دروازههای ورودی کابل بود.
آقای صالح، در ۱۷ جدی سال گذشتهی خورشیدی، در یکی از نشستهای «ششونیم»، اعلام کرده بود که برای بهبود امنیت شهر کابل، مکانهای مزدحم و دروازهای ورودی این شهر با دوربینهای امنیتی و اسکنرهای هوشمند، مجهز میشود.
او گفته بود: «قرار است کابل بهتر از گذشته -مخفی تر از گذشته- و با تکنولوژی پیشرفته، زیر پوشش کمرههای امنیتی قرار گیرد.»
برای نخستینبار در سال ۲۰۰۸ بود که دوربینهای امنیتی در شهر کابل نصب شد؛ اما با توسعهی فنآوری و تکنالوژی، مسؤولان بلندپایهی حکومت، بر آن شدند تا از این دوربینهای امنیتی در بخش تأمین امنیت کابل و مهار حملههای تروریستی نیز کار بگیرند.
هزینهی نصب دور بینهای امنیتی و اسکنرهای هوشمند در دروازهها و مکانهای مزدحم شهر کابل که بیشتر از ۱۰۰ میلیون دالر امریکایی تخمین زده شده بود، از طرف فرماندهی نظامی مأموریت حمایت قاطع ناتو در کابل پرداخته میشد.
طرح دوربینها و اسنکرهای امنیتی چه شد!
نظامیان پیشین کشور، با اشاره به طرح نصب دوربینهای امنیتی -که قرار بوده برای جلوگیری و مهار حملات تروریستی و جرایم جنایی در برخی از نقاط شهر و دروازههای ورودی کابل نصب شود-، میگویند که این تنها شعاری میانتهی و فراموششده است.
اسدالله ندیم، نظامی پیشین، میگوید: «صد هزار کمرهی امنیتی در کابل در یادتان هست؟»
به باور آقای ندیم، چنین برنامهها و ادعاها، تنها برای فریب افکار عمومی از سوی دولتمردان به راه انداخته میشود؛ اما همزمان، معاونت نخست ریاستجمهوری، از نصب صدها دوربین امنیتی در شهر کابل خبر میدهد.
رضوان مراد، رییس اطلاعات و سخنگوی دفتر معاونت نخست ریاستجمهوری، به روزنامهی صبح کابل، گفت: «۴۰۰ کمرهی امنیتی برای مهار و جلوگیری عاملان جرایم جنایی و حملات تروریستی، در مکانهای مختلف شهر کابل نصب شده است.»
با این حال، آقای رضوان، در رابطه به این که کار نصب دوربینها و اسکنرهای هوشمند در دروازههای شهر کابل، به کجا رسیده است، میگوید که طرح نصب دوربینها و اسکنرهای امنیتی دروازههای ورودی شهر کابل، به ریاست امنیت ملی سپرده شده است. «کار نصب اسکنرهای هوشمند و کمرههای امنیتی در دروازههای کابل و برخی از ساحات داخل شهر آغاز شده، آمار دقیق آن به دست امنیت ملی است.»
خواستم در این مورد نظر ریاست امنیت ملی را نیز داشته باشم؛ اما این ریاست، به دلیل امنیتیخواندن و سریبودن موضوع، از دادن اطلاعات در این زمینه، خودداری کرد.
با این همه، گسترش میزان و دامنهی حملههای تروریستی در شهر کابل، از زمان شروع گفتوگوهای صلح، پیوسته در حال افزایش بوده است.
در یک حملهی موتربمبی در ۱۸ ثور هنگام زنگ رخصتی دختران دانشآموز مکتب سیدالشهدا در مربوطات دشتبرچی، حوزهی سیزدهم امنیتی کابل، ۸۵ تن کشته و بیشتر از ۲۰۰ نفر دیگر زخمی شده اند. دولت افغانستان، طالبان را عامل این حملهی تروریستی میداند؛ اما طالبان این حمله را به شاخهی خراسان داعش –دولت اسلامی-، نسبت داده است.
در ماه می یک افسر پلیس در حوزهی دوازدهم شهر کابل، در حملهی مردان مسلح غیرمسؤول جان باخت. همچنان در دوم فبروری، دو غیرنظامی در انفجار ماین مقناطیسی در حوزهی چهارم پلیس، کشته شد.
در هفتم ماه اپریل نیز یکی از مسؤولان دولتی در ولسوالی پغمان کابل، از سوی افراد مسلح ناشناس به رگبار بسته شد. در سوم ماه مارچ، فیاضمحمد فیاض، رییس شورای علمای کندز که به دلیل تهدید امنیتی به کابل آمده بود، در مربوطات حوزهی ۱۷ کابل مورد هدف حملهی مردان مسلح ناشناس قرار گرفته و جان باخت.
در حالی که میزان جرایم جنایی و حملههای تروریستی در کابل، در حال افزایش است، شماری از شهروندان، برنامهی نصب دوربینها و اسکنرهای هوشمند در شهر و دروازههای کابل را پروپاگندایی برای فریب مردم میدانند. امینالله ارلات، یکی از باشندگان کابل، میگوید: «نصب کمرههای امنیتی، «یک اعلام بازرگانی بود و شما هم زیاد جدی نگیرید!»
بابرسخی فدایی، یکی دیگر از باشندگان کابل، در رابطه به طرح آقای صالح برای نصب دوربینهای امنیتی و اسکنرهای هوشمند در کابل، میگوید: «او د امو ششونیم صبح گفته میشد تا چاشت دوام نکرد، خلاص شد، افسوس!»
در همین حال، مسؤولان دولتی، میگویند که طرح امنیتی شهر کابل، به زودی از طرف رییسجمهور نهایی و همگانی میشود. با افزایش ناامنی و حملههای تروریستی در کابل، مسؤولان دولتی، طرحهای مختلفی را برای تأمین امنیت این شهر به ویژه غرب کابل را به ریاستجمهوری پیشنهاد کرده اند.
سرور دانش، معاون دوم ریاستجمهوری، در ۱۴ جوزا در برگهی فیسبوکش نوشت که طرح تأمین امنیت غرب کابل، به ریاستجمهوری پیشنهاد شده است و زیر بررسی قرار دارد؛ اما محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی و مشاور سیاسی و امنیتی آقای غنی، گفته است که طرح امنیتی غرب کابل، از طرف ریاستجمهوری رد شده است. این موضع واکنش برخیها در شورای امنیت را بر انگیخت. داود ناجی، مشاور ارشد سیاسی شورای امنیت، گفته است که طرح ردشده، طرحی است که از سوی محقق پیشنهاد شده بود، نه طرحی که از سوی سرور دانش.
دفتر شورای امنیت نیز با اشاره به افزایش ناامنیهای اخیر در کابل، میگوید که طرح امنیتی شهر کابل زیر بررسی ریاستجمهوری قرار دارد و به زودترین فرصت نهایی و به اجرا گذاشته خواهد شد. دفتر شورای امنیت هرچند جزییاتی از این طرح ارایه نمیکند؛ اما تأکید دارد که این طرح جامع است.
رحمتالله اندر، سخنگوی دفتر شورای امنیت، در گفتوگو با روزنامهی صبح کابل، میگوید: «طرح امنیتی شهر کابل، به ریاستجمهوری فرستاده شده است و به زودترین فرصت این طرح نهایی و اجرایی میشود.»
پس از آن که گفتوگوهای صلح دولت افغانستان و طالبان با میانجیگری امریکا در سال گذشته در دوحه آغاز شد، ناامنی و حملههای تروریستی در کابل و دیگر ولایتهای افغانستان به شدت افزایش یافته است. افزایش حملههای تروریستی که توسط موتربمب، ماینهای کنارجادهای و ماینهای مقناطیسی انجام میشود، روزانه جان شمار زیادی از شهروندان را در کابل و دیگر ولایتهای کشور میگیرد و شماری را نیز زخمی میکند.
نگرانیها از نبود دوربینهای امنیتی و سکنرهای هوشمند در دروازههای کابل، از آنجا جدی شده است که به دلیل ضعف استخباراتی نهادهای امنیتی در یک سال گذشته، حملههای تروریستی در کابل، سازمانیافتهتر شده و همینگونه با نشانهگرفتن خبرنگاران، فعالان جامعهی مدنی و جامعهی دانشی کشور، هدفمندتر نیز شده است.
بر اساس، بررسی مرکز خبرنگاران افغان که در ماه عقرب سال گذشته منتشر شد، از سال ۱۳۸۰ تا اکنون، ۱۲۲خبرنگار و کارمند رسانهای از جمله ۱۹ خبرنگار و کارمند رسانهای زن در کشور جان باخته است. همین گونه، گزارشی از بررسی وضعیت امنیتی افغانستان در سه ماه نخست سال روان میلادی در روزنامه نیویورک تایمز نشر شده، نشان میهد که در این سه ماه، نزدیک به ۴۳۷ غیرنطامی و ۹۸۴ نظامی در افغانستان، قربانی حملات تررویستی و هدفمند شده است.